Dauter Bogusław, Doręczenie za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej

Doręczenie za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej

Co do zasady, doręczania pism w postępowaniu sądowoadministracyjnym dokonuje się przy wykorzystaniu operatora pocztowego, pracowników sądu lub przez inne upoważnione przez sąd osoby lub organy. Ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stanowi ponadto w art. 65 § 3, że pismo w postępowaniu sądowym może zostać doręczone za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej (por. postanowienie NSA z dnia 14 listopada 2007 r., I OZ 836/07).

Ze względu na specyfikę tej formy doręczenia, tj. brak pewności prawidłowości transmisji danych oraz brak możliwości zastosowania 14-dniowego terminu odbioru pisma, o którym mowa w art. 73 p.p.s.a., należy w obecnym stanie prawnym postulować pewną powściągliwość w korzystaniu z tego trybu. Przykładowo, w przypadku wezwań do usunięcia braków formalnych pism procesowych, mając na uwadze konsekwencje niewykonania zarządzenia, należy zachować daleko posuniętą ostrożność w tym zakresie. Sam fakt potwierdzenia transmisji danych nie jest bowiem równoznaczny z tym, że wiadomość w tej samej dacie dotarła do adresata.

De lege lata wspomniane zagadnienia powinny rzutować np. na ocenę wniosków o przywrócenie terminu do dokonania uchybionej czynności procesowej (zob. B. Dauter [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011, s. 243). De lege ferenda postulowano w doktrynie zagwarantowanie większej ochrony przed negatywnymi skutkami wadliwej transmisji danych (zob. G. Sikora, Zastosowanie środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ZNSA 2008, nr 3, s. 87).

Przepis art. 65 § 3 p.p.s.a. dotyczy tylko korespondencji wysyłanej przez sąd administracyjny i nie oznacza, że strona może przesyłać do sądu pisma opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym (por. uchwałę NSA z dnia 12 maja 2014 r., I OPS 10/13; P. Szustakiewicz, Stosowanie podpisu elektronicznego w postępowaniu sądowoadministracyjnym na tle innych postępowań, Przegląd Prawa Publicznego 2014, nr 1, s. 38).

Od 31 maja 2019 r. wskazany tryb doręczenia został zastąpiony kompleksową regulacją art. 74a p.p.s.a., normującą kwestię doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Szerzej zob. procedurę: Doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Pisma w postępowaniu sądowym to pisma sądowe oraz pisma procesowe. Do pism sądowych należy zaliczyć orzeczenia (wyroki i postanowienia), zarządzenia, protokoły, notatki oraz inne pisma sądowe, w tym zawiadomienia i wezwania. Pisma procesowe natomiast, to pisma pochodzące od stron postępowania, które sąd, zgodnie z zasadą oficjalności doręczeń, zobowiązany jest doręczać pozostałym stronom i uczestnikom postępowania (zob. B. Dauter, jw., s. 261).

Dokument elektroniczny jest odpowiednikiem pisma w postępowaniu, skoro środki komunikacji elektronicznej stanowią jeden ze sposobów doręczania pism adresatom (zob. X. Konarski, G. Sibiga, Zastosowanie środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu elektronicznym po nowelizacji KPA, Monitor Prawniczy 2006, nr 2, s. 66).

1. Doręczenie pisma za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej jest możliwe, jeśli strona co najmniej w sposób dorozumiany wskazała na ten sposób doręczeń, np. wskazując w piśmie procesowym numer telefaksu lub adres poczty elektronicznej (por. postanowienie NSA z dnia 17 maja 2006 r., I OZ 656/06).

2. Wskazanie w piśmie procesowym numeru faksu lub adresu poczty elektronicznej nie obliguje jednak sądu do wyboru ww. formy doręczeń (por. postanowienie NSA z dnia 26 lipca 2011 r., II FZ 352/11). W praktyce ta forma doręczeń ma marginalne znaczenie; stosowana jest np. w sytuacji zdjęcia sprawy z wokandy posiedzenia jawnego w związku z cofnięciem skargi po otrzymaniu wezwania na rozprawę i wyznaczenia w to miejsce - niejako w sposób przyspieszony - innej sprawy, w której strona wyraźnie dopuściła tę formę doręczeń.