Jakubecki Andrzej, Dopuszczalność potrącenia przez nabywcę, który stał się wierzycielem upadłego wskutek spłacenia jego długu, za który odpowiadał

Dopuszczalność potrącenia przez nabywcę, który stał się wierzycielem upadłego wskutek spłacenia jego długu, za który odpowiadał

Procedura ma na celu przedstawienie problematyki dopuszczalności potrącenia przez nabywcę, który stał się wierzycielem upadłego wskutek spłacenia jego długu, za który odpowiadał – art. 94 ust. 2 p.u.

Warunki dopuszczalności potrącenia przez nabywcę, który stał się wierzycielem upadłego wskutek spłacenia jego długu, za który odpowiadał określone są w art. 94 ust. 2 p.u. Odpowiedzialność za cudzy dług może mieć charakter osobisty, jak np. w przypadku poręczenia (art. 876 i 881 k.c.), w tym poręczenia wekslowego i czekowego (art. 32 p.w. oraz art. 27 p.cz.), jak i rzeczowy: w przypadku obciążenia rzeczy ruchomej zastawem (art. 306 i 328 k.c.) oraz obciążenia nieruchomości hipoteką (art. 65 i 74 u.k.w.h.). Zob. szerzej S. Gurgul, Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. 10, Warszawa 2016, art. 94, nb 4). Jak słusznie podkreśla się w doktrynie, art. 94 ust. 2 p.u. stanowi o skutkach art. 518 § 1 k.c. w postępowaniu upadłościowym (P. Zimmerman, Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2016, art. 94 nb 6). Zgodnie z tym przepisem osoba trzecia, która spłaca cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty. Stosownie zaś do art. 518 § 3 k.c., jeżeli wierzyciel został spłacony przez osobę trzecią tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią wskutek zapłaty częściowej. Spłacając dług upadłego, za który nabywca odpowiadał osobiście lub rzeczowo, nabywca ten wstępuje w prawa zaspokojonego wierzyciela. Jeżeli upadłemu przysługuje wierzytelność przeciwko takiemu nabywcy, dopuszczalność potrącenia wzajemnych wierzytelności wynika właśnie z art. 94 ust. 2 p.u.

Jeżeli przyjęcie odpowiedzialności za dług upadłego przez nabywcę wierzytelności wskutek spłaty długu upadłego nastąpiło na rok przed dniem ogłoszenia upadłości, a więc rok przed dniem jej ogłoszenia i w okresie wcześniejszym (dawniej niż rok), potrącenie jest zawsze dopuszczalne.

Jeżeli natomiast przyjęcie odpowiedzialności nastąpiło w „okresie ochronnym” (z punktu widzenia interesów ogółu wierzycieli) jednego roku przed dniem ogłoszenia upadłości, dopuszczalność potrącenia zależy od stanu wiedzy nabywcy wierzytelności o istnieniu podstaw do ogłoszenia upadłości.