Łyjak Grzegorz, Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne

Bezpieczeństwo i higiena pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne odnosi się do kwestii ochrony przed oddziaływaniem pola-EM. Najistotniejszymi dla bezpieczeństwa i higieny pracy skutkami oddziaływania pola-EM na organizm człowieka i obiekty techniczne jest powstawanie (indukowanie) w nich potencjałów i prądów elektrycznych oraz wydzielanie ciepła. Przy typowych warunkach ekspozycji w miejscu pracy pole-EM nie jest bezpośrednio rejestrowane przez zmysły człowieka. W warunkach silnych narażeń oddziaływanie pola-EM na elektryczne procesy funkcjonowania narządów zmysłów lub oddziaływanie termiczne mogą objawiać się zaburzeniami funkcjonowania narządów zmysłów – wrażeniami wzrokowymi, słuchowymi, smakowymi, czuciowymi, zakłóceniami równowagi itd. Natomiast niezależnie od nich przy silnych narażeniach możliwe są poparzenia powierzchni ciała lub organów wewnętrznych, a dla narażeń przewlekłych oddziaływanie pola-EM zaliczono do czynników prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi (wg klasyfikacji Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem, IARC) oraz sprzyjających rozwojowi chorób przewlekłych układu nerwowego i sercowo-naczyniowego.

Pola elektromagnetyczne (pola-EM) są czynnikiem fizycznym, który ze względu na powszechność występujących źródeł stanowi coraz większe zagrożenie w środowisku pracy. Pola-EM mogą powodować niepożądane skutki dla człowieka, co wymaga prowadzenia ich kontroli oraz ograniczenia poziomu ekspozycji. Obserwowane w organizmach żywych skutki biologiczne są silnie uzależnione od częstotliwości i natężenia oddziałującego pola-EM, jego rozkładu przestrzennego i rozłożenia ekspozycji w czasie oraz właściwości izolacji elektrycznej organizmu od podłoża. Na potrzeby oceny ryzyka mającego związek z pracą przyjęto, że z całego widma częstotliwości pól występujących w przyrodzie, termin „pole-EM” dotyczy tylko pól z zakresu częstotliwości 0÷300 GHz, tzn. takich, których długość fali jest większa od 1 mm. 

W związku z występowaniem pól-EM pracodawca, u którego występuje narażenie na ten czynnik, ma obowiązek podjęcia szeregu działań z nim związanych.

Pracodawca, który użytkuje źródła pola-EM lub przestrzeń pracy, w której występuje pole-EM emitowane ze źródła znajdującego się w tej przestrzeni lub poza nią, ma obowiązek dokonać rozpoznania źródeł pola-EM znajdujących się w przestrzeni pracy lub poza nią oraz poziomu ekspozycji w przestrzeni pracy. W tym celu powinien wykorzystać dane dotyczące:

– parametrów technicznych źródła pola-EM określonych przez producenta w instrukcji eksploatacji lub innej dokumentacji technicznej;

– środków ochronnych zastosowanych w celu ograniczania emisji ze źródła pola-EM stanowiących jego stałe wyposażenie, w szczególności: blokad, obudów, osłon lub ekranów;

– poziomu emisji ze źródła pola-EM do środowiska lub poziomu pola-EM w jego otoczeniu, dostępne na podstawie wymagań określonych w odrębnych przepisach;

– charakterystyki ekspozycji na pole-EM, w szczególności przedstawione w załączniku nr 1 do r.b.p.e.;

– zakresu użytkowania źródła pola-EM oraz wpływu wykonywanych prac na poziom emisji lub poziom ekspozycji.

Ważne!

Częstotliwość rozpoznawania źródeł pola-EM

Pracodawca dokonuje rozpoznawania źródeł pola-EM każdorazowo, jeżeli wystąpiły okoliczności, które mogły spowodować nieaktualność danych dotyczących ich rozpoznania, w szczególności w przypadku wystąpienia:

– zmiany w wyposażeniu technicznym, procesie technologicznym lub warunkach wykonywania pracy;

– zmiany poziomu emisji ze źródła pola-EM do środowiska lub poziomu pola-EM w jego otoczeniu;

– niepożądanych skutków dla zdrowia;

– zmiany poziomów emisji lub narażenia, spowodowanej procesami zużycia technicznego źródeł pola-EM i ich wyposażenia, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł pola-EM, w których zastosowano środki ochronne w celu ograniczania emisji ze źródła pola-EM, w szczególności: blokad, obudów, osłon lub ekranów.