Bełczącki Robert Marek, Badanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ze względu na wymagania formalne

Badanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ze względu na wymagania formalne

Charakter prawny skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego jest złożony, bowiem nosi ona cechy zarówno środka zaskarżenia, jak i powództwa o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego, o którym orzekł sąd polubowny. Wiąże się z tym dylemat, czy nieusunięte braki formalne lub fiskalne skargi skutkować powinny jej odrzuceniem czy zwrotem.

Za trafne należy uznać stanowisko, według którego skarga, której braki formalne lub fiskalne nie zostały usunięte, podlega zwrotowi, a nie odrzuceniu. Rygor zwrotu znajduje usprawiedliwienie w odpowiednim stosowaniu art. 130 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c. W analogicznej sytuacji rygor zwrotu przyjmowany jest w odniesieniu do skargi o wznowienie postępowania, do której skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego wykazuje istotne podobieństwo (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2012 r., II CZ 72/12, LEX nr 1228791; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 1998 r., III CKN 739/98, OSNC 1999, nr 5, poz. 102, LEX nr 35541; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1998 r., III CZP 69/97, OSNC 1998, nr 7–8, poz. 111, LEX nr 33120). Bronić można jednak poglądu, że rygorem właściwym jest odrzucenie skargi, skoro ma ona cechy środka zaskarżenia.

Podzielając pierwszy z przedstawionych poglądów należy przyjąć, że jeśli skarga dotknięta jest brakami formalnymi lub fiskalnymi, przewodniczący, na podstawie art. 130 § 1 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c., wzywa skarżącego do ich usunięcia, pod rygorem zwrotu skargi, w terminie tygodniowym, liczonym od doręczenia wezwania (jeśli skarżący zamieszkuje lub ma siedzibę za granicą - w terminie nie krótszym niż miesiąc, zgodnie z art. 130 § 1¹ k.p.c.). W myśl art. 130 § 3 k.p.c. usunięcie braków w terminie sprawi, że skarga wywoływać będzie skutki od chwili jej wniesienia. Natomiast w razie bezskutecznego upływu terminu przewodniczący, na podstawie art. 130 § 2 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c., zarządzi zwrot skargi.

Czynności związane z badaniem skargi ze względu na wymagania formalne wykonuje wyłącznie przewodniczący, przy założeniu, że nieusunięcie braków formalnych skargi prowadzi do jej zwrotu, a nie odrzucenia (to wymagałoby już wydania postanowienia przez sąd).

W myśl art. 1207 § 1 k.p.c. skarga powinna spełniać wymagania takie jak pozew. Przede wszystkim skarga powinna więc spełniać wymagania stawiane pismu procesowemu (art. 187 § 1 w zw. z art. 126 i 128 k.p.c.).

Dokładne określenie żądania, przewidziane w art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c., w skardze przyjmuje postać żądania uchylenia w całości albo w części ściśle oznaczonego wyroku sądu polubownego.

Jeśli sąd polubowny rozstrzygał sprawę, która kwalifikuje się jako sprawa o prawo majątkowe, a jej przedmiotem nie była oznaczona kwota pieniężna, w myśl tego przepisu w skardze powinna zostać oznaczona wartość przedmiotu sporu.

Wymagane w art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c. przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie w skardze o uchylenie wyroku sądu polubownego sprowadza się do podania okoliczności faktycznych składających się na przyczynę, dla której wyrok sądu polubownego podlega uchyleniu.

W przepisie tym wspomina się o podaniu w miarę potrzeby okoliczności uzasadniających właściwość sądu. W sprawie ze skargi właściwy jest ten sąd państwowy, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny (art. 1158 § 1 k.p.c.). Właściwość ustala się więc przez pryzmat przedmiotu sprawy rozstrzyganej przez sąd polubowny. Podając okoliczności faktyczne uzasadniające właściwość należy zatem uwzględniać regulacje art. 27–46 k.p.c. oraz art. 202 zd. pierwsze i drugie k.p.c.