Bełczącki Robert Marek, Badanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ze względu na wymagania fiskalne - skarga wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego i podlegająca opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wskazanej w skardze wartości przedmiotu sporu

Procedury
Status:  Aktualna
Wersja od: 10 stycznia 2017 r.
Autorzy:

Badanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ze względu na wymagania fiskalne - skarga wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego i podlegająca opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wskazanej w skardze wartości przedmiotu sporu

Badanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ze względu na wymagania fiskalne - skarga wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego i podlegająca opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wskazanej w skardze wartości przedmiotu sporu

Badanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ze względu na wymagania fiskalne - skarga wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego i podlegająca opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wskazanej w skardze wartości przedmiotu sporu

Charakter prawny skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego jest złożony, bowiem nosi ona cechy zarówno środka zaskarżenia, jak i powództwa o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego, o którym orzekł sąd polubowny. Wiąże się z tym dylemat, czy nieusunięte braki formalne lub fiskalne skargi skutkować powinny jej odrzuceniem czy zwrotem.

Za trafne należy uznać stanowisko, według którego skarga, której braki formalne lub fiskalne nie zostały usunięte, podlega zwrotowi, a nie odrzuceniu. Rygor zwrotu znajduje usprawiedliwienie w odpowiednim stosowaniu art. 130 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c. W analogicznej sytuacji rygor zwrotu przyjmowany jest w odniesieniu do skargi o wznowienie postępowania, do której skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego wykazuje istotne podobieństwo (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2012 r., II CZ 72/12, LEX nr 1228791; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 1998 r., III CKN 739/98, OSNC 1999, nr 5, poz. 102, LEX nr 35541; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1998 r., III CZP 69/97, OSNC 1998, nr 7–8, poz. 111, LEX nr 33120). Bronić można jednak poglądu, że rygorem właściwym jest odrzucenie skargi, skoro ma ona cechy środka zaskarżenia.

Podzielając pierwszy z przedstawionych poglądów należy przyjąć, że jeśli skarga, wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego i podlegająca opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wartości przedmiotu sporu wskazanej w skardze, nie jest opłacona i jednocześnie nie zawiera wniosku o zwolnienie od opłaty, podlega zwrotowi na podstawie art. 1302 § 1 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c., bez wezwania o uiszczenie należnej opłaty. Wówczas w myśl art. 1302 § 2 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c. brakująca opłata może zostać uiszczona w terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie skargi. Jeśli uiszczona zostanie we właściwej wysokości, skarga wywoła skutek od daty pierwotnego jej wniesienia.

W przypadku skargi nieopłaconej, niezawierającej wniosku o zwolnienie od opłaty i do której nie stosuje się art. 1302 § 1 k.p.c., przewodniczący, na podstawie art. 130 § 1 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c., wzywa skarżącego do uiszczenia należnej opłaty, pod rygorem zwrotu skargi, w terminie tygodniowym, liczonym od doręczenia wezwania (jeśli skarżący zamieszkuje lub ma siedzibę za granicą - w terminie nie krótszym niż miesiąc, zgodnie z art. 130 § 11 k.p.c.). W myśl art. 130 § 3 k.p.c. uiszczenie należnej opłaty w terminie sprawi, że skarga wywoływać będzie skutki od chwili jej wniesienia. Natomiast w razie bezskutecznego upływu terminu przewodniczący, na podstawie art. 130 § 2 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c., zarządzi zwrot skargi.

Sytuacja komplikuje się, gdy wniosek o zwolnienie od opłaty zawarty został w skardze albo zgłoszony w odpowiedzi na zarządzenie przewodniczącego zwracające skargę na podstawie art. 1302 § 1 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c. Wówczas bowiem w rachubę wchodzi stosowanie art. 112 ust. 3 u.k.s.c.

W przypadku gdy skarga została wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego i podlega opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wskazanej w skardze wartości przedmiotu sporu (hipotezy art. 112 ust. 3 u.k.s.c. i art. 1302 § 2 k.p.c. pokrywają się), a zawarty w niej wniosek o zwolnienie od opłaty zostanie oddalony, choćby w części (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 172/11, LEX nr 1133795), w myśl art. 112 ust. 3 u.k.s.c. tygodniowy termin do opłacenia skargi rozpoczyna bieg z dniem doręczenia - wydanego na posiedzeniu niejawnym - albo ogłoszenia - wydanego na posiedzeniu jawnym - postanowienia sądu pierwszej instancji oddalającego wniosek, bez wezwania do opłacenia skargi. Termin ten przerywa wniesienie zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji i zaczyna biec na nowo z dniem doręczenia - wydanego na posiedzeniu niejawnym - albo ogłoszenia - wydanego na posiedzeniu jawnym - postanowienia sądu drugiej instancji oddalającego zażalenie, również bez wezwania do opłacenia skargi. W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2012 r., II CZ 72/12, LEX nr 1228791, przyjęto, że stosowanie art. 112 ust. 3 u.k.s.c. nie wyklucza stosowania art. 1302 § 2 k.p.c. Przewidzianemu w art. 112 ust. 3 u.k.s.c. doręczeniu albo ogłoszeniu postanowienia oddalającego wniosek o zwolnienie od opłaty towarzyszyć musi zatem zarządzenie o zwrocie skargi wydane na podstawie art. 1302 § 1 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c. Zbieg art. 112 ust. 3 u.k.s.c. i art. 1302 § 2 k.p.c. będzie bez znaczenia, jeśli tygodniowy termin obliczony według obu przepisów upływa z tym samym dniem. W przeciwnym wypadku rozstrzygające będzie zachowanie terminu według art. 1302 § 2 k.p.c., który tygodniowy termin do opłacenia skargi nakazuje liczyć od dnia doręczenia zarządzenia zwracającego skargę.

Sytuacja przedstawia się odmiennie, jeśli wniosek o zwolnienie od opłaty zostanie zgłoszony w odpowiedzi na zarządzenie zwracające skargę, wydane na podstawie art. 1302 § 1 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c. Wówczas zgłoszenie wniosku o zwolnienie od opłaty z zachowaniem terminu obliczonego według art. 1302 § 2 k.p.c. przerwie jego bieg. W razie oddalenia wniosku w całości albo w części rozstrzygające będzie więc zachowanie terminu obliczonego według art. 112 ust. 3 u.k.s.c.

W przypadku, gdy art. 112 ust. 3 u.k.s.c. ani art. 1302 § 1 k.p.c. nie znajdują zastosowania, a wniosek o zwolnienie od opłaty zawarty w skardze został oddalony w całości albo w części, przewodniczący, na podstawie art. 130 § 1 k.p.c., ewentualnie w zw. z art. 130 § 11 k.p.c., wzywa skarżącego do uiszczenia należnej opłaty, pod rygorem zwrotu skargi.

Z kolei jeśli wniosek o zwolnienie od opłaty zostanie zwrócony na podstawie art. 102 ust. 4 u.k.s.c. ze względu na braki formalne, stosownie do okoliczności stosować się będzie art. 130 § 1 albo art. 1302 § 1 k.p.c.

Niniejszy schemat obrazuje jedynie sprawdzenie zachowania wymagań fiskalnych w przypadku skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, do której stosuje się art. 1302 § 1 k.p.c. Jeśli chodzi o skargę, do której przepisu tego się nie stosuje - por. Badanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ze względu na wymagania fiskalne.

Badanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ze względu na wymagania fiskalne - skarga wniesiona przez adwokata lub radcę prawnego i podlegająca opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wskazanej w skardze wartości przedmiotu sporu skarżący skarżący zaniechanie uiszczenia opłaty sądowej od skargi w terminie uiszczenie opłaty sądowej od skargi w terminie możliwe kroki doręczenie zarządzenia o zwrocie skargi - początek biegu tygodniowego terminu do opłacenia skargi sąd pierwszej instancji przewodniczący skład orzekający sąd pierwszej instancji przewodniczący skład orzekający bezskuteczny upływ tygodniowego terminu do uiszczenia opłaty sądowej od skargi zarządzenie o zwrocie skargi zwrot wniosku o zwolnienie od opłaty sądowej badanie dopuszczalności skargi ze względu na zachowanie terminu do jej wniesienia czy brakująca część opłaty sądowej została uiszczona? czy w skardze zawarty został wniosek o zwolnienie od opłaty sądowej? wpłynięcie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego wniesionej przez adwokata lub radcę prawnego i podlegającej opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wskazanej w skardze wartości przedmiotu sporu czy od skargi uiszczona została należna opłata sądowa? czy skarżący jest zwolniony z mocy ustawy od kosztów sądowych? czy skarżący został w całości zwolniony od opłaty sądowej postanowieniem sądu na wniosek zgłoszony przed wniesieniem skargi? czy skarżący został w części zwolniony od opłaty sądowej postanowieniem sądu na wniosek zgłoszony przed wniesieniem skargi? możliwy przebieg postępowania odmowa zwolnienia zwolnienie w całości zwolnienie w części postępowanie w przedmiocie zwolnienia od opłaty sądowej wynik postępowania tak nie tak nie tak nie tak nie tak nie tak nie

Krok: wpłynięcie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego wniesionej przez adwokata lub radcę prawnego i podlegającej opłacie stałej lub stosunkowej, obliczonej od wskazanej w skardze wartości przedmiotu sporu

Czynności związane z badaniem wymagań fiskalnych skargi wykonuje wyłącznie przewodniczący, przy założeniu, że nieusunięcie braków fiskalnych skargi prowadzi do jej zwrotu, a nie odrzucenia (to wymagałoby już wydania postanowienia przez sąd).

O pojęciu opłaty stałej lub stosunkowej - art. 12 i 13 u.k.s.c.

Krok: czy od skargi uiszczona została należna opłata sądowa?

Stosownie do art. 18 ust. 1 i 2 u.k.s.c., jeśli przepis szczególny nie stanowi inaczej, od skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego pobiera się całą opłatę sądową, taką jak od pozwu albo wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1979 r., III CRN 10/79, OSNC 1979, nr 10, poz. 197, LEX nr 2375) w sprawie, w której strony nie dokonałyby zapisu na sąd polubowny.