Bełczącki Robert Marek, Badanie podstawy przyjęcia do rozpoznania skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku

Badanie podstawy przyjęcia do rozpoznania skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku

Instytucja tzw. przedsądu, charakterystyczna dla postępowania kasacyjnego, gdzie służy selekcji wnoszonych skarg kasacyjnych ze względu na ich ciężar jurydyczny (art. 398⁹ k.p.c.), w postępowaniu ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku służy jedynie jego usprawnieniu. Skoro uwzględnienie skargi stanowić ma warunek skutecznego żądania od Skarbu Państwa naprawienia szkody wynikłej z wydania wyroku niezgodnego z prawem w rozumieniu art. 424¹ k.p.c. w zw. z art. 417¹ § 2 k.c., to ze względu na wymagania stawiane w art. 77 Konstytucji RP przyjęcie skargi do rozpoznania przez Sąd Najwyższy nie mogło zostać uzależnione od takich kryteriów jak istnienie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego czy potrzeby wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów. W myśl art. 424⁹ k.p.c. jedyną podstawę przyjęcia do rozpoznania przez Sąd Najwyższy skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku stanowi brak oczywistej bezzasadności skargi. Oczywista bezzasadność skargi zachodzi wtedy, gdy w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw skargi (art. 424¹⁰ zd. pierwsze k.p.c.) zaskarżony wyrok można prima facie uznać za prawidłowy. W odróżnieniu od skargi kasacyjnej zamieszczanie w skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania jest zbędne, a Sąd Najwyższy, rozstrzygając o przyjęciu skargi do rozpoznania, nie uwzględnia z urzędu nieważności postępowania zaistniałej przed sądem drugiej instancji. Oceniając wstępnie zasadność skargi, Sąd Najwyższy związany jest stanem faktycznym przyjętym za podstawę zaskarżonego orzeczenia (art. 398¹³ § 2in fine w zw. z art. 424¹² k.p.c.), co uwzględniać musi pełnomocnik skarżącego przy formułowaniu podstawy skargi. Przyjęcie skargi do rozpoznania w przeważającej mierze zależy od umiejętności trafnego formułowania podstaw skargi, wykazujących kwalifikowaną niezgodność z prawem zaskarżonego wyroku, identyfikowania przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest w taki sposób niezgodne, uprawdopodobnienia wyrządzonej szkody oraz związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy taką szkodą a wydaniem zaskarżonego wyroku (art. 361 k.c.; szerzej por. T. Wiśniewski (w:) H. Dolecki, T. Wiśniewski (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, komentarz do art. 424⁹).

Przyjęcie albo odmowa przyjęcia skargi do rozpoznania wchodzi w rachubę dopiero po uznaniu wniesionej skargi za dopuszczalną.

Przewodniczący wydziału w Sądzie Najwyższym (upoważniony przez Prezesa Sądu Najwyższego na podstawie § 7 ust. 3 w zw. z § 7 ust. 2 pkt 4 Regulaminu Sądu Najwyższego) wyznacza termin posiedzenia niejawnego (art. 424⁹ k.p.c.) oraz sędziego, który działając jako Sąd Najwyższy w składzie jednoosobowym (art. 398¹⁰ zd. drugie w zw. z art. 424¹² k.p.c.), oceni, czy zachodzi podstawa przyjęcia skargi do rozpoznania.