Bełczącki Robert Marek, Badanie podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania

Badanie podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania

Szczególna pozycja ustrojowa Sądu Najwyższego, mającego stać na straży jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych, nie uzasadnia merytorycznego rozpoznawania każdej dopuszczalnej skargi kasacyjnej, a jedynie takiej, której rozpoznanie może przyczynić się do realizacji wspomnianej funkcji przez Sąd Najwyższy. Z tego względu do postępowania kasacyjnego w art. 398⁹ k.p.c. wprowadzona została instytucja tzw. „przedsądu”, służąca selekcji wnoszonych skarg kasacyjnych ze względu na ich ciężar jurydyczny.

Ocena podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania polega na sprawdzeniu, czy w sprawie zachodzą okoliczności wskazujące na spełnienie przesłanek przewidzianych w art. 398⁹ § 1 k.p.c. W pierwszej kolejności brany pod uwagę jest zawarty w skardze wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania i jego uzasadnienie. Sąd Najwyższy nie jest jednak związany tym wnioskiem i w dalszej kolejności uwzględnić może z urzędu okoliczności wskazujące na spełnienie przesłanek przewidzianych w tym przepisie. Obowiązany jest natomiast uwzględnić nieważność postępowania przed sądem drugiej instancji. Przy ocenie podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd Najwyższy związany jest stanem faktycznym przyjętym przez sąd drugiej instancji za podstawę zaskarżonego orzeczenia (art. 398¹³ § 2in fine k.p.c.), a dokonywać własnych ustaleń może jedynie w związku z wchodzącą w rachubę nieważnością postępowania zaistniałą przed sądem drugiej instancji (art. 398¹³ § 1in fine k.p.c.). Nie powinien o tym zapominać pełnomocnik skarżącego przy formułowaniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, gdyż naraża się na odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania już z tego względu, że wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania nie jest oparty na okolicznościach rozpoznawanej sprawy. Pamiętać należy również o tym, że pomimo możliwości uwzględnienia przez Sąd Najwyższy z urzędu okoliczności wskazujących na spełnienie przesłanek z art. 398⁹ § 1 k.p.c., o przyjęciu skargi kasacyjnej do rozpoznania w zdecydowanej większości przypadków decyduje umiejętność trafnego identyfikowania takich okoliczności przez pełnomocnika skarżącego oraz ich jasnego wyrażenia we wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania.

Szerzej o podstawach przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania - por. T. Wiśniewski, Komentarz do art. 398⁹ k.p.c. [w:] red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Lex.

Potrzeba oceny podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, przewidzianych w art. 398⁹ § 1 k.p.c., następuje po uznaniu dopuszczalności wniesionej skargi kasacyjnej.

Przewodniczący wydziału w Sądzie Najwyższym (upoważniony przez Prezesa Sądu Najwyższego na podstawie § 7 ust. 3 w zw. z § 7 ust. 2 i ust. 4 Regulaminu Sądu Najwyższego) wyznacza termin posiedzenia niejawnego (art. 398⁹ § 2 k.p.c.) oraz sędziego, który działając jako Sąd Najwyższy w składzie jednoosobowym (art. 398¹⁰ zd. drugie k.p.c.) dokona oceny podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.