Bełczącki Robert Marek, Badanie dopuszczalności zażalenia przed sądem pierwszej instancji - zażalenia na postanowienia związane ze środkami przymusu

Badanie dopuszczalności zażalenia przed sądem pierwszej instancji - zażalenia na postanowienia związane ze środkami przymusu

W postępowaniu zażaleniowym sąd pierwszej instancji w ramach postępowania międzyinstancyjnego powinien sprawdzić m.in., czy zaskarżenie danego orzeczenia jest w ogóle dopuszczalne oraz czy podmiot wnoszący zażalenie jest do tego uprawniony, a jeśli tak, to czy może on zaskarżyć postanowienie sądu albo zarządzenie przewodniczącego w takiej konfiguracji procesowej, jaka zaistniała w rozpoznawanej sprawie (kontrola dopuszczalności „z innych przyczyn” - art. 370 w zw. z art. 397 § 2 zd. pierwsze k.p.c.).

Czynności związane z kontrolą dopuszczalności zażalenia przed sądem pierwszej instancji wykonywane są przez przewodniczącego, za wyjątkiem odrzucenia zażalenia, co wymaga wydania postanowienia przez sąd.

W myśl art. 394 § 1 pkt 5 k.p.c., zażalenie przysługuje na postanowienie skazujące świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzecie na grzywnę oraz odmawiające zwolnienia świadka i biegłego od grzywny. W rachubę wchodzą tutaj:

– postanowienie skazujące świadka na grzywnę za nieusprawiedliwione niestawiennictwo (art. 274 § 1 k.p.c.);

– postanowienie skazujące świadka na grzywnę za nieuzasadnioną odmowę złożenia zeznań lub przyrzeczenia (art. 276 § 1 k.p.c.);

– postanowienie skazujące biegłego na grzywnę za nieusprawiedliwione niestawiennictwo (art. 287 k.p.c.);

– postanowienie skazujące biegłego na grzywnę za nieuzasadnioną odmowę złożenia przyrzeczenia lub opinii (art. 287 k.p.c.);

– postanowienie skazujące biegłego na grzywnę za nieusprawiedliwione opóźnienie złożenia opinii (art. 287 k.p.c.);

– postanowienie skazujące stronę na grzywnę za świadome podanie nieprawdziwych okoliczności w celu uzyskania ustanowienia adwokata lub radcy prawnego (art. 120 § 4 k.p.c.);

– postanowienie skazujące stronę na grzywnę za powołanie się w złej wierze na nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy (art. 214 § 2 k.p.c.);

– postanowienie skazujące stronę na grzywnę za nieusprawiedliwione niestawiennictwo w sprawie małżeńskiej (art. 429 k.p.c.);

– postanowienie skazujące stronę na grzywnę za nieusprawiedliwione niewykonanie postanowienia lub zarządzenia w sprawie z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych (art. 475 k.p.c.);

– postanowienie skazujące pełnomocnika strony za powołanie się w złej wierze na nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy (art. 214 § 3 k.p.c.);

– postanowienie skazujące osobę trzecią na grzywnę za nieuzasadnioną odmowę przedstawienia dokumentu (art. 251 k.p.c.);

– postanowienie skazujące osobę trzecią na grzywnę za nieuzasadnioną odmowę złożenia próby pisma (art. 254 § 3 k.p.c.);

– postanowienie odmawiające zwolnienia od grzywny świadka (art. 275 k.p.c.), biegłego (art. 275 w zw. z art. 289 k.p.c.) albo strony (art. 429, 475 k.p.c.).

Biegłemu nie przysługuje zażalenie na postanowienie odmawiające zwolnienia go od wykonywania obowiązku biegłego (por. postanowienie SN z dnia 15 lipca 1969 r., II CZ 78/69, OSNC 1970, nr 5, poz. 87, LEX nr 1003).