Bełczącki Robert Marek, Badanie dopuszczalności skargi o wznowienie przed sądem pierwszej albo drugiej instancji ze względu na zachowanie terminu do jej wniesienia

Badanie dopuszczalności skargi o wznowienie przed sądem pierwszej albo drugiej instancji ze względu na zachowanie terminu do jej wniesienia

Według art. 410 § 1 k.p.c. sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, skargę niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie. Na podstawie art. 410 § 2 k.p.c. sąd może zażądać od skarżącego uprawdopodobnienia okoliczności stwierdzających zachowanie terminu lub dopuszczalności wznowienia.

Na podstawie art. 15zzs ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 i 567), dodanego ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r., poz. 568), w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 (w tekście przepisu ustawy oczywiście błędnie wskazano jedynie na COVID) bieg m.in. terminów procesowych w postępowaniach sądowych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Niewątpliwie zatem w tym okresie bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie w postępowaniu cywilnym nie rozpoczyna się, a rozpoczęty wcześniej ulega zawieszeniu na ten okres.

Wątpliwości budzi jednak temporalny zakres obowiązywania normy prawnej zawartej w przytoczonym przepisie.

Względy celowościowe i pragmatyczne sprawiają, że można bronić poglądu, iż znajduje ona zastosowanie od dnia 14 marca 2020 r., tj. od dnia ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 (por. § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, Dz. U. z 2020 r., poz. 433).

Następnie z dniem 20 marca 2020 r. na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszony został stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 (por. § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, Dz. U. z 2020 r., poz. 491).

Hipoteza normy prawnej zawartej w przepisie art. 15zzs ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r., dodanym ustawą z dnia 31 marca 2020 r., z pewnością spełniła się już z dniem 14 marca 2020 r.

Niemniej znamienne, że przepis ten nie został wymieniony w art. 101 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. wśród tych przepisów tej ustawy, które mają mieć moc wsteczną.

To z kolei uprawnia do wysnucia wniosku, że norma prawna zawarta w przepisie art. 15zzs ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r., dodanym ustawą z dnia 31 marca 2020 r., wywołać może przewidziane w nim skutki prawne dopiero z dniem 31 marca 2020 r., kiedy to wspomniana ustawa z dnia 31 marca 2020 r. w części obejmującej ten przepis weszła w życie.

Jeśli chodzi natomiast o okres od dnia 14 marca 2020 r., otwarta pozostaje kwestia stosowania art. 173 k.p.c., względnie dopuszczalności przywrócenia terminu do wniesienia skargi o wznowienie.

Pamiętać również należy o tym, że wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie biegu terminów, o których mowa w art. 15zzs ust. 1 wspomnianej ustawy z dnia 2 marca 2020 r., nie dotyczy terminów w rozpoznawanych przez sądy sprawach wskazanych w art. 14a ust. 4 (tzw. sprawy pilne), terminów w sprawach wyboru lub powołania organów, których kadencje są określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, terminów wyborów do organów jednostek samorządu terytorialnego oraz terminów w sprawach wniosków i pytań prawnych do Trybunału Konstytucyjnego (por. art. 15zzs ust. 2 tej ustawy).

Ponadto art. 15zzs ust. 1 tej ustawy nie stosuje się do terminów związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (art. 15zzt tej ustawy).

Od dnia 18 kwietnia 2020 r. art. 15zzs ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. nie znajduje także zastosowania w postępowaniach sądowych dotyczących infrastruktury telekomunikacyjnej w rozumieniu art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (art. 15zzs ust. 12 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. – por. art. 73 pkt 46 lit. f w zw. z art. 118 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, Dz. U. z 2020 r., poz. 695).

Uchylenie art. 15zzs ustawy z dnia 2 marca 2020 r. nastąpiło z dniem 16 maja 2020 r. na podstawie art. 46 pkt 20 w zw. z art. 76 ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r. poz. 875).

Według art. 68 ust. 6 i 7 wspomnianej ustawy z dnia 14 maja 2020 r. terminy w postępowaniach, o których mowa w art. 15zzs ustawy z dnia 2 marca 2020 r., których bieg nie rozpoczął się albo uległ zawieszeniu na podstawie art. 15zzs tej ustawy, rozpoczynają bieg albo biegną dalej po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 14 maja 2020 r.

Wobec tego termin do wniesienia skargi o wznowienie w postępowaniu cywilnym, który nie rozpoczął się albo uległ zawieszeniu na podstawie art. 15zzs ustawy z dnia 2 marca 2020 r., rozpoczyna bieg albo biegnie dalej począwszy od dnia 24 maja 2020 r. (po upływie 7 dni od dnia 16 maja 2020 r.).

Czynności sprawdzające dopuszczalność wniesionej skargi o wznowienie przed sądem pierwszej albo drugiej instancji, właściwym do wznowienia, wykonuje przewodniczący, za wyjątkiem odrzucenia skargi, co wymaga wydania postanowienia przez sąd.

Wspomniano już, że w myśl art. 407 i 408 k.p.c. bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie wyznaczają dwa zdarzenia. Pierwszym jest uprawomocnienie się wyroku kończącego postępowanie. W myśl art. 408 k.p.c. nie można żądać wznowienia po upływie dziesięciu lat od uprawomocnienia się wyroku, z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana - wówczas dzień uprawomocnienia się wyroku nie wpływa na bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie.