Zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego w związku ze wzrostem wysokości płacy minimalnej.

Pisma urzędowe
Status:  Nieaktualne

Pismo Urząd Zamówień Publicznych Zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego w związku ze wzrostem wysokości płacy minimalnej.

W świetle przepisów Kodeksu cywilnego strony umowy cywilnoprawnej posiadają swobodę wprowadzania do niej zmian. Z odmienną sytuacją mamy do czynienia w przypadku umów w sprawie udzielenia zamówienia publicznego. Przepisy ustawy - Prawo zamówień publicznych, zwanej dalej "ustawą" stanowią unormowania szczególne w stosunku do Kodeksu cywilnego i dopuszczają możliwość zmiany umowy o zamówienie publiczne wyłącznie w okolicznościach wskazanych w art. 144 ust. 1 ustawy. Zgodnie z przepisem art. 144 ust. 1 ustawy, zakazuje się zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba, że konieczność wprowadzenia takich zmian wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy lub zmiany te są korzystne dla zamawiającego.

Celem wprowadzenia przepisu art. 144 ustawy - Prawo zamówień publicznych było wyeliminowanie sytuacji patologicznych, polegających na nieuczciwej współpracy pomiędzy zamawiającym a jednym z wykonawców. Przepis ten ma uniemożliwiać swobodne dokonywanie zmian w umowie, które zmieniałyby jednocześnie treść oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy (np. zwiększenie wynagrodzenia wykonawcy). Przywołany przepis gwarantuje również zachowanie zasady uczciwej konkurencji oraz zapewnia pewność i stabilność systemu zamówień publicznych.

Przepis art. 144 ust. 1 ustawy dopuszcza możliwość dokonywania zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy gdy spełniona zostanie jedna z następujących przesłanek:

* zmiany te są korzystne dla zamawiającego.

* konieczność wprowadzenia takich zmian wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy;

Samoistną przesłanką uzasadniającą wprowadzenie zmian do umowy jest fakt, iż zmiany te są korzystne dla zamawiającego. Zmiana treści umowy polegająca na zwiększeniu wynagrodzenia należnego wykonawcy z powodu wzrostu płacy minimalnej nie jest korzystna dla zamawiającego. Tym samym, ocena dopuszczalności dokonywania zmian umowy w związku ze zmianą tej okoliczności, powinna zostać dokonana w oparciu o drugą z przesłanek, wymienionych w art. 144 ust. 1 ustawy. Zgodnie z nią uzasadnione są zmiany treści umowy o zamówienie publiczne, jeżeli konieczność ich wprowadzenia wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy.

Należy zauważyć, iż podwyższenie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę nie jest okolicznością trudną do przewidzenia. Zasady kształtowania minimalnego wynagrodzenia zostały uregulowane w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, 1679 z późn. zm.). Z art. 2 ust. 1 tej ustawy wynika, iż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Trójstronnej Komisji. W terminie do dnia 15 czerwca każdego roku Rada Ministrów przedstawia Trójstronnej Komisji propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia w roku następnym. Trójstronna Komisja uzgadnia wysokość tego wynagrodzenia do dnia 15 lipca każdego roku. Jeżeli Trójstronna Komisja nie uzgodni wysokości minimalnego wynagrodzenia czyni to Rada Ministrów. Co do zasady więc, podwyższenie stawki wynagrodzenia minimalnego jest okolicznością, którą przedsiębiorca powinien brać pod uwagę przy kalkulowaniu ceny oferty w przedmiocie świadczenia zamówienia przez dłuższy okres czasu.

Można natomiast zgodzić się z twierdzeniem, iż w pewnych okolicznościach trudna do przewidzenia w chwili zawierania długoterminowej umowy o zamówienie publiczne jest wysokość oraz szybkość zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia. O istnieniu okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, a więc o znacznym podwyższeniu minimalnego wynagrodzenia, można mówić tylko w przypadku umów zawartych przed ogłoszeniem o tym fakcie. Tym samym, możliwość dokonania zmian umowy o zamówienie publiczne na podstawie art. 144 ust. 1 ustawy dotyczy tylko i wyłącznie umów zawartych przed datą uzgodnienia wysokości minimalnego wynagrodzenia przez Trójstronną Komisję (ewentualnie opublikowania obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów lub rozporządzenia Rady Ministrów).

Treść przepisu art. 144 ust. 1 ustawy jednoznacznie wskazuje, iż okoliczności których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy muszą skutkować koniecznością wprowadzenia zmian do umowy. Samo podwyższenie - nawet niespodziewanie wysokie - płacy minimalnej nie skutkuje koniecznością zapłacenia wykonawcy wyższego wynagrodzenia, o ile sama umowa nie zawierała klauzuli rodzącej takie zobowiązanie. Stąd też, w powyższej sytuacji istotnym zagadnieniem jest określenie, w jakich okolicznościach powstanie konieczność dokonania zmian w umowie. W tym przypadku, wydaje się zasadnym wzięcie pod uwagę regulacji zawartych w kodeksie cywilnym. Zgodnie bowiem z art. 139 ust. 1 ustawy, w zakresie nie uregulowanym ustawą, do umów w sprawach zamówień publicznych mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.

Z spełnieniem przesłanki odnoszącej się do konieczności wprowadzenia zmian do umowy w sprawie zamówienia publicznego mielibyśmy do czynienia przede wszystkim w okolicznościach określonych w art. 3571 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. W tym przypadku należy zwrócić uwagę na pogląd doktryny, która traktuje jako nadzwyczajną zmianę stosunków w rozumieniu zacytowanego przepisu m.in. zmiany stanu prawnego, w tym dotyczącego określenia wysokości wskaźników istotnych z punktu widzenia gospodarki rynkowej (Z. Gawlik, Nadzwyczajna zmiana stosunków jako przesłanka modyfikacji lub rozwiązania umowy., Monitor Prawniczy z 1995 r., Nr 3, s. 65).

Reasumując, możliwość dokonania na podstawie art. 144 ust. 1 ustawy zmian umowy o zamówienie publiczne w przypadku zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, zachodzi w sytuacji łącznego spełnienia dwóch przesłanek:

1)

zmiana dotyczy umów o zamówienie publiczne zawartych przed dniem ogłoszenia o podwyższeniu minimalnego wynagrodzenia w roku następnym (latach następnych),

2)

gdy istnieje obiektywna konieczność wprowadzenia zmian, np. gdy spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą w rozumieniu art. 3571 k.c.

Przepis art. 3571 kodeksu cywilnego daje stronom możliwość zwrócenia się do sądu w przypadku powstania między nimi sporu na tle zastosowania jego postanowień. Strony mogą jednak zrezygnować ze zwrócenia się do sądu i zastosować powyższy przepis pozaprocesowo przez renegocjację postanowień umowy.

Opublikowano: www.uzp.gov.pl