ZD2/423-260-111/05 - Nabycie nieruchomości w drodze zasiedzenia.

"(...) Zgodnie z przepisami art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.) przychodami z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14 jest w szczególności wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Zatem wartość nieruchomości nabytej przez zasiedzenie należy traktować jako wartość otrzymanej nieodpłatnie rzeczy. Stosownie do art. 12 ust. 5 ww. ustawy wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy lub praw określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Należy zwrócić uwagę, iż obowiązek podatkowy w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych musi wynikać wprost z ustawy podatkowej, w której jest zawsze określony moment powstania obowiązku podatkowego. Aktualnie obowiązująca ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych wiąże powstanie obowiązku podatkowego w zakresie otrzymania nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń z momentem otrzymania - nabycia, nie natomiast z momentem uprawomocnienia się orzeczenia o stwierdzeniu zasiedzenia. Orzeczenie sądu w tym zakresie nie jest warunkiem nabycia prawa własności, nabywa się je bowiem po spełnieniu przesłanek określonych w przepisach Kodeksu cywilnego. Orzeczenie sądu stanowi jednak dowód takiego nabycia, na które będzie się można powołać w celu wykazania prawa własności rzeczy.

Z uwagi na fakt, że do nabycia nieruchomości doszło w 1985 r. a obowiązująca od 1992 r. ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych łączy powstanie obowiązku podatkowego w zakresie nieodpłatnego nabycia rzeczy, w tym nieruchomości, z momentem zaistnienia tego zdarzenia a nie z momentem ujawnienia czy też uprawomocnienia się wyroku deklaratywnego stwierdzającego zasiedzenie przedmiotowej nieruchomości, należy stwierdzić iż nabycie w 1985 r. w drodze zasiedzenia nieruchomości w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych nie rodzi skutków podatkowych w zakresie ustalenia wartości przychodu z tytułu nieodpłatnie otrzymanych rzeczy i praw, o którym mowa w art. 12 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Należy wskazać, iż zobowiązanie podatkowe zgodnie z art. 21 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa, powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Jednocześnie art. 70 § 1 ww. ustawy stanowi, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy, kosztami uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, dokonywane zgodnie z przepisami art. 16a-16m z uwzględnieniem art. 16. W zawartym w powołanym przepisie katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów należy zwrócić uwagę na art. 16 ust. 1 pkt 63a ustawy. Na podstawie ww. przepisu, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, jeżeli nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw lub dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego.

Jeżeli więc podatnik otrzyma nieodpłatnie składnik majątku i takie nabycie nie będzie stanowić przychodu dla celów podatkowych, wówczas nie ma on prawa do zaliczania w koszty uzyskania przychodów odpisów od otrzymanego nieodpłatnie składnika. W przeciwnym wypadku, gdy u podatnika powstałby przychód podatkowy z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy, to odpisy amortyzacyjne od składnika majątku nabytego nieodpłatnie byłyby kosztem uzyskania przychodów, ale z taką sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszym stanie faktycznym.

W związku z powyższym, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 63a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnik nie ma prawa zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, od zabudowanej nieruchomości nabytej w drodze zasiedzenia, gdyż nabycie poprzez zasiedzenie nie stanowiło dla podatnika przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy."