ZD/423-137/04 - Opodatkowanie dochodów (przychodów) z tytułu umorzenia udziałów z zysku

Pytanie podatnika

Jak opodatkowane są dochody (przychody) z tytułu umorzenia udziałów z zysku?

W roku 2003 Spółka, zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych potrącała jako płatnik 15% podatek dochodowy od zbywanych Spółce udziałów, nie wliczając do podstawy opodatkowania kwot wydatkowanych na nabycie tych udziałów. Właścicielami udziałów są wspólnicy (osoby fizyczne), którzy nabyli je w drodze umowy sprzedaży płacąc określoną w umowie cenę.

Z uwagi na powyższy stan faktyczny, wobec nowych przepisów, obowiązujących od 1 stycznia 2004 r. w zakresie nabywania od wspólników udziałów celem ich umorzenia z zysku, Spółka prosi o wyjaśnienie, czy działając w opisanej sytuacji jako płatnik, jest zobowiązana potrącać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19% i odprowadzać go w terminie do dnia 7 miesiąca następującego po wypłacie na rachunek właściwego urzędu skarbowego?

Zdaniem Spółki w zakresie nabywania od wspólników udziałów celem ich umorzenia z zysku, jest ona zobowiązana do potrącenia 19% zryczałtowanego podatku dochodowego, odejmując uprzednio koszt ich nabycia wynikający z umowy, oraz winna wypełnić deklarację PIT-8A.

W stanie faktycznym przedstawionym w piśmie, zastosowanie znajdują następujące przepisy:

- art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), stosownie do którego, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m. in. dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały w spółce mającej osobowość prawną,

- art. 21 ust. 1 pkt 50 przywołanej powyżej ustawy w myśl którego, wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku:

a) ze zwrotem udziałów lub wkładów do spółdzielni albo wkładów w spółce,

b) z umorzeniem udziałów lub akcji w spółce mającej osobowość prawną, w tym także z odpłatnym zbyciem udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu ich umorzenia, w części stanowiącej koszt nabycia, z zastrzeżeniem ust. 17 i 18, a jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny - do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny,

- art. 24 ust. 5 ww. ustawy o podatku dochodowym, który stanowi m. in., że dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów oraz dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów,

- art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956), według którego od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochodów (przychodów) z dywidend i innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych, pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52.

W świetle przytoczonych wyżej przepisów Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu informuje, że zasady dotyczące umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zostały uregulowane w przepisach art. 199 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). Stanowią one, iż udział może być umorzony jedynie po uzyskaniu wpisu spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Umorzenie udziałów w spółce z o. o. polega na ich unicestwieniu, które sprowadza się do pozbawienia praw udziałowych udziałowca ucieleśnionych w udziałach.

Przychody uzyskane przez udziałowca w wyniku umorzenia jego udziałów w spółce, należy zatem kwalifikować jako przychody z kapitałów pieniężnych, a konkretnie - z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym w 2004 r. (tekst jedno.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Jednocześnie należy zauważyć, iż na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 lit. b) tejże ustawy wolne od podatku są przychody otrzymane w związku z umorzeniem udziałów lub akcji w spółce mającej osobowość prawną, w tym także kwoty uzyskane z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu ich umorzenia - w części stanowiącej koszt nabycia lub do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny. Przychodem więc podlegającym opodatkowaniu z odpłatnego zbycia udziałów w celu ich umorzenia, uzyskanym przez udziałowca, jest nadwyżka uzyskanego przychodu (wartość środków uzyskanych w wyniku umorzenia udziałów) ponad tę część przychodu, która została zwolniona na podstawie przywołanego art. 21 ust. 1 pkt 50 lit. b).

Tego rodzaju przychody podlegają opodatkowaniu, zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w formie ryczałtu w wysokości 19% (do 31 grudnia 2003 r. podlegały opodatkowaniu w wysokości 15%), uzyskanego przez udziałowca przychodu. Jednakże zgodnie z ust. 6 i ust. 7 powołanego wyżej artykułu, podatnik nie ma prawa do pomniejszania przychodu o koszty związane ze zbyciem udziałów (np. opłaty notarialne czy sądowe).

Obowiązek poboru zryczałtowanego podatku ciąży na płatnikach, o którym stanowią przepisy art. 41 ustawy podatkowej. Winni oni, stosownie do przepisów art. 42 ust. 1 ustawy przekazać pobrane kwoty podatku na rachunek właściwego urzędu skarbowego, do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano poboru, przesyłając równocześnie zbiorczą deklarację na formularzu PIT-8A.

Informacji udzielono w oparciu o stan faktyczny przedstawiony w zapytaniu, zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dniu jej sporządzenia.