Wytyczne do przygotowania projektów uchwał budżetowych na 2013 r.

Przypominamy o zbliżającym się terminie przedkładania projektów uchwał budżetowych na rok 2013 oraz przedkładanych wraz z nimi zgodnie z art. 230 ust. 2 ufp projektów uchwał w sprawie wieloletniej prognozy finansowej (WPF).

Poniżej podajemy dane pomocne dla przygotowania budżetów na 2013 r. W informacji zamieszczamy także maksymalne stawki podatków i opłat lokalnych oraz informacje o uchwałach badanych przez rio na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Prognoza dochodów budżetu Państwa na 2013 r. oparta jest na niższej niż w 2012 r. dynamice wzrostu PKB (2,2 proc. w porównaniu z 2,5 proc.). Oznacza to, że realne tempo wzrostu PKB w 2013 r. wyniesie 2,2 proc. Prognozowany jest wzrost dochodów budżetu państwa z podatku dochodowego od osób prawnych w 2013 r. o 11,3% w stosunku do prognozowanego wykonania w 2012 r. Dochody budżetu państwa z podatku dochodowego od osób fizycznych w 2013 mają wzrosnąć o 6,2% w stosunku do oczekiwanego wykonania w 2012 r.

Na potrzeby prognozy dochodów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych na 2013 r. przyjęto, jako indykatory bazy podatkowej, m.in. następujące wielkości makroekonomiczne:

- nominalny wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej o 4,6%,

- nominalny wzrost przeciętnej miesięcznej emerytury i renty z pozarolniczego, systemu ubezpieczeń społecznych o 5,9%; nominalny wzrost przeciętnej miesięcznej emerytury i renty rolników indywidualnych o 4,9%,

- wzrost zatrudnienia w gospodarce narodowej o 0,2%,

- spadek liczby emerytów i rencistów z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych o 0,4%; spadek liczby emerytów i rencistów rolników indywidualnych o 3,0%,

- średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w wysokości 2,7%.

Ponadto na potrzeby projektu budżetu Państwa na 2013 r. przyjęto następujące założenia dotyczące podstawowych wskaźników makroekonomicznych:

- wzrost spożycia ogółem (o 5 proc. w ujęciu nominalnym), waloryzacja emerytur i rent wskaźnikiem wynoszącym ok. 104,4%. Prognozuje się, że w 2013 r. dochody ze środków Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegających zwrotowi wyniosą 1.595.952 tys. zł,

- W 2013 r., w stosunku do roku bieżącego, zostanie zwiększony udział gmin we wpływach z PIT: wzrośnie z 49,11 do 49,27 proc., w przypadku CIT - ten udział pozostanie na poziomie z tego roku, czyli wyniesie 22,86%.

W celu zahamowania wzrostu długu publicznego w Polsce do ustalenia planu wydatków budżetowych na 2013 r. zastosowano tymczasową dyscyplinującą regułę wydatkową (mechanizm ograniczający wzrost wydatków publicznych). Elementem wzmacniającym efekt tej reguły będzie utrzymanie w 2013 r. zamrożenia funduszu wynagrodzeń we wszystkich jednostkach państwowej sfery budżetowej.

Stan prawny związany z wymogami formalnymi dotyczącymi uchwał budżetowych nie uległ zmianie. Odnośnie WPF trwają prace legislacyjne związane z nowelizacją między innymi art. 226 ufp. O postępie tych prac będziemy Państwa informować. Jednak na chwilę obecną obowiązują te same zasady, co w roku ubiegłym. Uchwała budżetowa powinna być zgodna z art. 212, co do treści, zawierać załączniki określone w art. 214 i art. 215 ufp. i fakultatywne upoważnienia zarządu do:

- zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90;

- dokonywania zmian w budżecie, w zakresie określonym w art. 258.

Zawarte w uchwale budżetowej upoważnienie z art. 258 może dotyczyć:

Upoważnienie z punktu 1 należy określić pozytywnie tzn. wymienić, jakich dodatkowo poza upoważnieniami ustawowymi zawartymi w art. 257 ufp zmian w planie wydatków w ramach działu organ wykonawczy może dokonywać. Dodatkowymi ograniczeniami są przepisy art. 232 ufp wyłączające możliwość dokonania przez organ wykonawczy zmian w kwotach wydatków na przedsięwzięcia, czyli wieloletnie zadania bieżące i inwestycyjne. Tak, więc w praktyce upoważnienie to może dotyczyć zmian w planie wydatków w ramach działu, czy rozdziału na uposażenia i wynagrodzenia ze stosunku pracy i zmian w planie

rocznych zadań inwestycyjnych niepowodujących jednak zmian w programie tych zadań tzn. bez możliwości wprowadzania nowych czy rezygnacji z wykonania przyjętych zadań.

Minimalna szczegółowość uchwał powinna być zgodna z art. 235 i 236 i uchwałą proceduralną.

Zgodnie z art. 214 ufp w załącznikach do uchwały budżetowej zamieszcza się:

Do projektu uchwały budżetowej nie zamieszcza się informacji o stanie mienia komunalnego.

Przy planowaniu dochodów bieżących i wydatków bieżących należy pamiętać o zasadzie zrównoważenia wydatków bieżących dochodami bieżącymi i ewentualną nadwyżką budżetową z lat ubiegłych lub wolnymi środkami wynikającej z art. 242 ufp. Zasada ta obowiązuje w odniesieniu do planowanego budżetu i wykonanego budżetu na koniec roku. Wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki. W wyjątkowej sytuacji realizacji zadań bieżących ze środków UE, wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, jednakże jedynie o kwotę związaną z realizacją zadań bieżących ze środków UE w przypadku, gdy kwota ta nie została przekazana w danym roku budżetowym.

Wraz z projektem uchwały budżetowej jednostki samorządu terytorialnego przedkładają radzie i regionalnej izbie obrachunkowej do zaopiniowania projekt uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej. Zgodnie z art. 230 może to być także projekt zmiany uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej.

Przy podejmowaniu decyzji o nowej uchwale pamiętać należy, że nie można uchylić obowiązującej uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej, jednocześnie nie podejmując nowej uchwały w tej sprawie (art. 230 ust. 7) i odwrotnie przy podejmowaniu nowej uchwały należy uchylić dotychczasową. Kontynuowane muszą być przy tym zapisy o realizacji przedsięwzięć. Nie można swobodnie kształtować załącznika z planem przedsięwzięć i dokonywać zmian kwot wydatków na ich realizację. Bowiem zmiana kwot wydatków na realizację przedsięwzięć może nastąpić tylko w wyniku podjęcia uchwały organu stanowiącego jst, zmieniającej zakres wykonywania lub wstrzymującej wykonywanie przedsięwzięcia (art. 231 ust. 1).

Opinia regionalnej izby obrachunkowej zawierać będzie w szczególności ocenę zgodności WPF z wymogami art. 226 i 227 ufp dotyczącymi jej zawartości, szczegółowości i prawidłowości okresu prognozy, jej realności oraz możliwości finansowych realizacji przedsięwzięć i obsługi długu w danym okresie czasowym ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia przestrzegania przepisów ustawy dotyczących uchwalania i wykonywania budżetów w następnych latach, na które zaciągnięto i planuje się zaciągnąć zobowiązania.

Przy sporządzaniu objaśnień do WPF ze względu na wymóg jej realności, który będzie podlegać ocenie składu orzekającego należy sporządzić uzasadnienia dla przyjętych podstawowych wielkości i prognozowanych zmian w kolejnych latach.

Ustawa nie daje podstaw prawnych dla rady do określania trybu prac nad WPF i jej szczegółowości.

Inicjatywa w sprawie sporządzenia projektu uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej i jej zmiany należy wyłącznie do zarządu jednostki samorządu terytorialnego. W relacji do projektu uchwały budżetowej należy przede wszystkim uwzględnić wymóg art. 229 ufp, iż wartości przyjęte w wieloletniej prognozie finansowej i budżecie jednostki samorządu terytorialnego powinny być zgodne co najmniej w zakresie wyniku budżetu i związanych z nim kwot przychodów i rozchodów oraz długu jednostki samorządu terytorialnego.

Jeśli chodzi o okres sporządzania WPF zgodnie z art. 227 ufp WPF obejmuje okres roku budżetowego oraz co najmniej trzech kolejnych lat. Jest to, więc okres minimalny. Natomiast maksymalny termin wyznaczają przyjęte limity wydatków przedsięwzięć ujętych w WPF. Prognozę kwoty długu, stanowiącą część wieloletniej prognozy finansowej, sporządza się na okres, na który zaciągnięto oraz planuje się zaciągnąć zobowiązania.

Średni wskaźnik obliczany na podstawie art. 243 ufp (nadwyżka operacyjna) ustala się za okres lat 2010, 2011 i III kwartały 2012 r.

Zgodnie z ustawą przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych w dalszym ciągu obowiązują zasady określone w art. 169-171 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. Na podstawie art. 122 ust. 3. tej ustawy w latach 2011-2013 do wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego załącza się informację o relacji, o której mowa w art. 243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, czyli informację o kształtowaniu się nadwyżki operacyjnej.

W związku z tym, iż rok 2013 będzie ostatnim rokiem obowiązywania dotychczasowych wskaźników obciążeń budżetu obsługą zadłużenia składy orzekające przy opiniowaniu projektów zwracać będą szczególną uwagę na zachowanie relacji o której mowa w art. 243 ufp.

Nie zachowanie tej relacji skutkować będzie niemożnością uchwalenia budżetu przez daną jednostkę samorządu terytorialnego!!! w 2014 r.

Prosimy także o sporządzenie i przesył

W uchwale w sprawie wieloletniej prognozy finansowej zamieszczane są także upoważnienia dla zarządu jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań:

- związanych z realizacją określonych przedsięwzięć;

- z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy.

- upoważnienie zarządu do przekazania uprawnień kierownikom jednostek organizacyjnych prowadzących gospodarkę finansową w ramach budżetu jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania powyższych zobowiązań.

Projekt uchwały w sprawie WPF podobnie jak i uchwały budżetowej jest przedmiotem jawnej debaty na mocy art. 34 ust. 1 pkt 4 n.u.f.p.

Ponadto informujemy, że w związku z nowelizacją ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897, Nr 171 poz. 1016) od 1 stycznia 2013 r. dochodami budżetów gmin stają się opłaty pobierane na podstawie ww. ustawy, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w projekcie budżetu.

Dochody - klasyfikacja

Dział 756, rozdz. 75615 - Wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od czynności cywilnoprawnych, podatków i opłat lokalnych od osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych; 75616 - Wpływy z podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatków i opłat lokalnych od osób fizycznych; § 0490 - Wpływy z innych lokalnych opłat pobieranych przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie odrębnych ustaw.

Wydatki - klasyfikacja

Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które:

- odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych: Dział 900, rozdz. 90002 - Gospodarka odpadami

- tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych Dział 900, rozdz. 90002 - Gospodarka odpadami

- obsługi administracyjnej tego systemu: Dział 750, rozdz. 75023 - Urzędy gmin (miast i miast na prawach powiatu).

Działalnością nadzorczą Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie zostają objęte uchwały rad gmin podjęte na podstawie art. 6j, art. 6k ust. 1 pkt 1, art. 6k ust. 1 pkt 2, art. 6l, art. 6n ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r. poz. 391).

Informujemy także, że podjęcie uchwały w sprawie wyboru metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, przy jednoczesnym braku ustalenia stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi naruszenie art. 6k ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Przepis ten nakłada na organ stanowiący obowiązek dokonania w drodze uchwały wyboru jednej z określonych metod ustalenia opłaty oraz ustalenia stawki tej opłaty. Użycie w tym przepisie funktora koniunkcyjnego "oraz" oznacza, że Rada Miasta dokonując wyboru jednej z metod ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jednocześnie powinna ustalić stawkę takiej opłaty. Elementy normy pozostające w stosunku koniunkcji, muszą być spełnione łącznie. Jeżeli któregoś brakuje wówczas taki akt obarczony jest wadą.

Podatki Lokalne.

Przy uchwalaniu nowych stawek podatków należy wziąć pod uwagę okoliczność, że powinny być one opublikowane w Wojewódzkim Dzienniku, w roku poprzedzającym rok, którego dotyczą z uwzględnieniem 14 dniowego vacatio legis wynikającego z art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych.

W Monitorze Polskim Nr 103, poz. 508 zamieszczony został Komunikat Prezesa GUS informujący, że ceny towarów i usług w pierwszym półroczu 2012 r. w stosunku do półrocza 2011 r. wzrosły o 4%. Na tej podstawie Minister Finansów określił maksymalne stawki podatków i opłat lokalnych w obwieszczeniu z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2013 r. (M. P. z dnia 14 sierpnia 2012 r. Nr 116, poz. 587).

Poniżej zamieszczamy kwoty maksymalnych stawek podatków i opłat lokalnych obowiązujących w 2013 r.:

w podatku od nieruchomości

- od gruntów:

- od budynków lub ich części:

- w podatku od środków transportowych

Opłata targowa, miejscowa, uzdrowiskowa i od posiadania psów

Informujemy ponadto, że w Monitorze Polskim z dnia 12 października 2012 r. Nr 148, poz. 743 zamieszczone zostało obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 8 października 2012 r. w sprawie stawek podatku od środków transportowych obowiązujących w 2013 r.

Komunikaty o średniej cenie sprzedaży drewna i średniej cenie skupu żyta przekażemy Państwu po ich opublikowaniu.

Zgodnie z art. 20a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.) w przypadku nieuchwalenia stawek podatków lub opłat lokalnych, o których mowa w art. 5 ust. 1, art. 10 ust. 1 oraz art. 19 pkt 1 lit. a-d, stosuje się stawki obowiązujące w roku poprzedzającym rok podatkowy.

W przypadku nieuchwalenia stawek podatku od środków transportowych, jeśli stawki minimalne dla poszczególnych rodzajów pojazdów są wyższe od stawek uchwalonych na rok poprzedzający rok podatkowy - stosuje się odpowiednie stawki wynikające z załączników nr 1-3 do ustawy.

W przypadku uchwalania nowych stawek podatków jeszcze raz przypominamy o konieczności opublikowania zawierających je uchwał w Dzienniku Wojewódzkim co najmniej 14 dni przed końcem roku na co wskazuje między innymi stanowisko NSA wyrażone w uzasadnieniu do wyroku z dnia 19 listopada 2010 r. sygn. akt II FSK 1272/09. W przypadku podejmowania uchwał dotyczących zwolnień w podatkach i opłatach lokalnych należy pamiętać, że w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych brak jest delegacji do wprowadzenia zwolnień podmiotowych (określenia, kto może korzystać ze zwolnienia), bądź zwolnień o charakterze mieszanym podmiotowo - przedmiotowym (kto w stosunku do jakich przedmiotów objęty jest zwolnieniem).

Wydatki niewygasające

Zwracamy uwagę na wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 28 kwietnia 2011 r. sygn. akt I SA/Rz 177/11 dotyczący zakresu przedmiotowego i podmiotowego wydatków niewygasających. W uzasadnieniu do wyroku sąd odniósł się do interpretacji art. 263 ust. 2 ufp stwierdzając, że "ustawodawca nie wprowadza żadnych ograniczeń przedmiotowych i podmiotowych co do wykazu wydatków. Natomiast norma zawarta w art. 263 ust. 3 nakazuje jedynie, że w takim wykazie, o którym mowa w ust. 2 art. 263 należy ująć wydatki związane z realizacją umów:

W związku z tym przypominamy także, że łącznie z wykazem wydatków, które nie wygasają z upływem roku budżetowego, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustala plan finansowy tych wydatków w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatków, z wyodrębnieniem wydatków majątkowych.

Środki finansowe na wydatki ujęte w wykazie, o których mowa w ust. 2, są gromadzone na wyodrębnionym subkoncie podstawowego rachunku bankowego jednostki samorządu terytorialnego.

Po upływie terminu określonego przez organ stanowiący niewykorzystane środki finansowe podlegają przekazaniu na dochody budżetu w terminie 7 dni od dnia określonego przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 251 ust. 1 u.f.p. dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w części niewykorzystanej do końca roku budżetowego podlegają zwrotowi do budżetu tej jednostki w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku.

W przypadku podjęcia uchwały, o której mowa w art. 263 ust. 2, zgodnie z art. 251 ust. 2 u.f.p. niewykorzystana część dotacji podlega zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie 15 dni od dnia określonego w tej uchwale.

Ustawa o czystości i porządku w gminach

Informujemy, że nadzorem regionalnej izby obrachunkowej (w tekście raz występuje z wielkich liter innym razem z małych) objęte są następujące uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego stanowionych na podstawie ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r. poz. 391) w sprawie:

Zgodnie z art. 10 i 23 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) rady gmin są obowiązane podjąć, powyższe uchwały w terminie do 31 grudnia 2012 r.!! Jeżeli rada gminy nie podejmie uchwał w tym terminie, wojewoda wezwie ją do podjęcia uchwał, wyznaczając termin na ich podjęcie. Po bezskutecznym upływie tego terminu wojewoda wyda w tej sprawie zarządzenie zastępcze.

Zgodnie z ustawą powyższe uchwały muszą wejść w życie w terminie do 30 czerwca 2013 r.!!

Gmina przed podjęciem uchwały określającej wysokość stawki opłaty powinna podjąć prace nad ustaleniem kosztów funkcjonowania systemu, które obejmują stosownie do art. 6r ust. 2 ustawy planowane koszty:

W przypadku uchwalenia na podstawie art. 6j ust. 2 ustawy jednej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego konieczne jest określenie w uchwale także definicji gospodarstwa domowego, gdyż ustawa jej nie zawiera.

Zwracamy także uwagę, że ustawa nie zawiera delegacji do wprowadzania inkasa dla pobierania tych opłat.

Informujemy o nowym tekście jednolitym ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych, który został zamieszczony w Dzienniku Ustaw z dnia 9 października 2012 r. pod poz. 1113.