Wyjaśnienia do pytań dotyczących zasad sporządzania rocznego sprawozdania o udzielonych zamówieniach, cz. VI.

I. Opłaty parkingowe, opłaty za przejazd płatną autostradą.

Pytanie:

Czy wydatki poniesione z tytułu opłaty parkingowej lub opłaty za przejazd płatną autostradą podlegają uwzględnieniu w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach?

Odpowiedź:

Określając zakres obowiązku sprawozdawczego, o którym mowa w przepisie art. 98 ustawy Pzp, należy kierować się definicją zamówienia publicznego zawartą w przepisie art. 2 pkt 13 ustawy Pzp. Pod tym pojęciem należy zatem rozumieć odpłatną umowę zawieraną między zamawiającym i wykonawcą, której przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane.

Zarówno tzw. opłata parkingowa, jak i opłata za przejazd autostradą, uiszczane w związku z korzystaniem z miejsca parkingowego czy też przejazdem płatną autostradą, może mieć dwojaki charakter.

W zakresie tzw. opłat parkingowych należy w szczególności wyróżnić opłaty ponoszone z tytułu parkowania pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 260, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem korzystający z dróg publicznych obowiązani są do ponoszenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. Opłaty te kwalifikuje się jako opłaty publiczne (rodzaj danin publicznych), co zostało potwierdzone przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 grudnia 2002 r. (sygn. akt P 6/02). Ww. opłaty, jako dochody publiczne, przymusowe, mogą być pobrane w drodze egzekucji administracyjnej. Obowiązek ich ponoszenia wynika wprost z przepisu prawa.

W związku z powyższym, w przypadku uiszczenia przez zamawiającego opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania nie dochodzi do zawarcia umowy cywilnoprawnej pomiędzy zamawiającym i wykonawcą, a w konsekwencji nie ma miejsca udzielenie zamówienia publicznego. Wydatki poniesione z ww. tytułu nie podlegają zatem obowiązkowi sprawozdawczemu, o którym mowa w przepisie art. 98 ustawy Pzp.

Inaczej należy ocenić sytuację, w której zamawiający zawiera umowę, której przedmiotem jest korzystanie z płatnego parkingu prowadzonego przez podmiot nie należący do sektora publicznego. W takim przypadku mamy bowiem do czynienia z udzieleniem zamówienia publicznego. Informacje odnośnie takiej umowy zamawiający obowiązany jest uwzględnić w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach.

Opłata za przejazd autostradą nie została wymieniona w katalogu opłat administracyjnych, wskazanych w art. 13 ust. 1 ustawy o drogach publicznych, jednakże z uwagi na fakt, iż stanowi świadczenie należne za przejazd autostradą, a zatem drogą publiczną, ma ona zbliżony charakter do opłaty za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. O tym, czy opłata za przejazd autostradą ma charakter publicznoprawny czy cywilnoprawny, decyduje sposób ustalenia opłaty za przejazd autostradą, co łączy się bezpośrednio z podmiotem zarządzającym danym odcinkiem autostrady.

Katalog podmiotów uprawnionych do pobierania opłat za przejazd autostradą został wskazany w przepisie art. 37a ust. 1a ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 931, z późn. zm.). W przypadku, gdy podmiotem tym jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, opłata za przejazd autostradą będzie stanowić opłatę publiczną, gdyż Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad jest organem administracji publicznej, a wysokość opłaty ustalona jest przepisami prawa powszechnie obowiązującego - rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju (wcześniej Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej). Wydatek poniesiony przez zamawiającego tytułem uiszczenia ww. opłaty nie będzie zatem podlegać uwzględnieniu w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach. W tym przypadku nie dochodzi bowiem do udzielenia zamówienia publicznego.

Podmiotem pobierającym opłaty za przejazd autostradą może być spółka, z którą Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad albo drogowa spółka specjalnego przeznaczenia zawarli umowę o budowę i eksploatację, na warunkach określonych w tej umowie. Zgodnie z przepisem art. 37b ust. 1 ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym opłaty za przejazd autostradą pobrane przez spółkę co do zasady stanowią jej przychód. W tym przypadku opłaty za przejazd autostradą stanowią świadczenie uiszczane na podstawie umowy odpłatnej zawieranej z użytkownikiem autostrady na zasadach określonych regulaminem korzystania z autostrady, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. W przypadku zatem uiszczania przez zamawiającego opłaty za przejazd autostradą na rzecz ww. spółki, dochodzi do udzielenia zamówienia publicznego w rozumieniu przepisu art. 2 pkt 13 ustawy Pzp, a zatem wartość wydatków poniesionych z tego tytułu będzie podlegała uwzględnieniu w rocznym sprawozdaniu.

II. Nabycie nieruchomości na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Pytanie:

Czy nabycie nieruchomości na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 987, z późn. zm.) podlega uwzględnieniu w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach?

Odpowiedź:

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 13 ustawy Pzp przez zamówienia publiczne należy rozumieć umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane.

Zgodnie z treścią art. 11a ust. 1 w zw. z art. 11f ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 12 ust. 4-4f przedmiotowej ustawy, Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego, na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, wydanej przez wojewodę w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starostę w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, na wniosek właściwego zarządcy drogi, są uprawnione do nabywania nieruchomości na cele związane z budową i przebudową dróg. Z tytułu przeniesienia na rzecz Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego własności nieruchomości, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6 ww. ustawy, właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu tej nieruchomości przysługuje odszkodowanie, w wysokości określonej w decyzji wydawanej przez organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Należy zauważyć, że w świetle powyżej przytoczonej definicji zamówienia publicznego, nie sposób rozumieć pod tym pojęciem nabycia przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego, względnie jej jednostkę budżetową, własności nieruchomości na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Tym samym kwoty wypłaconych z tytułu nabytych w tym trybie nieruchomości, nie podlegają obowiązkowi ujawnienia w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach publicznych.

Natomiast, w sytuacji kiedy nabycie nieruchomości będzie się odbywać w trybie zawieranych z ich właścicielami umów cywilnoprawnych, będą one podlegać obowiązkowi ujawnienia w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach publicznych, ze względu na okoliczność, iż w sprawozdaniu zamawiający zobowiązani są uwzględnić wszystkie zamówienia, w tym także zamówienia udzielone z wyłączeniem procedur określonych przepisami ustawy w zw. z art. 4 pkt 1-3, 6-8 i 10-13 oraz art. 136-138 ustawy Pzp.

III. Zawarcie aneksu do umowy najmu przewidującego podwyższenie wartości czynszu oraz nowy okres obowiązywania najmu po zakończeniu obowiązywania dotychczasowej umowy.

Pytanie:

Czy uwzględnieniu w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach za 2013 r. podlegają zawarte w 2013 r. aneksy do umów najmu, w sytuacji gdy na ich podstawie podwyższona została wartość czynszu należna wynajmującemu oraz ustalony został nowy okres obowiązywania najmu po zakończeniu obowiązywania dotychczasowej umowy?

Odpowiedź:

W sprawozdaniu za 2013 r. zamawiający zobowiązani są uwzględnić wszystkie zamówienia udzielone od 1 stycznia do 31 grudnia 2013 r., w tym także zamówienia udzielone z wyłączeniem procedur określonych przepisami ustawy Pzp na podstawie art. 4 pkt 1-3, 6-8 i 10-13 oraz art. 136-138 ustawy Pzp.

W świetle definicji zamówienia publicznego, zawartej w art. 2 pkt 13 ustawy Pzp, pod pojęciem "udzielenie zamówienia" należy rozumieć zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego. A zatem, dla powstania obowiązku sprawozdawczego za dany rok decydujące znaczenie ma data zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.

W związku z tym, w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach przekazywanym za 2013 r., w części dotyczącej udzielonych zamówień (tekst jedn.: tabele II - V) należy zawrzeć informacje o zamówieniach, w odniesieniu do których umowa została podpisana w 2013 r. Powyższa zasada dotyczy zarówno umów w sprawie zamówień publicznych zawartych na czas określony, jak i na czas nieokreślony.

Jeżeli aneksy do umów najmu dotyczą nowego okresu obowiązywania najmu po zakończeniu obowiązywania dotychczasowej umowy, rozszerzają zakres powierzchni najmu lub w inny sposób istotnie modyfikują warunki dotychczasowych umów należy uznać, że z chwilą podpisania aneksów dochodzi do zawarcia nowych umów, które podlegają, ze względu na przedmiot, ujawnieniu w tabeli II pkt 12 wzoru rocznego sprawozdania.

IV. Zamówienia udzielane przez szkołę będącą gminną jednostką budżetową.

Pytanie:

Czy szkoła będąca gminną jednostką budżetową obowiązana jest do sporządzenia rocznego sprawozdania o udzielonych zamówieniach, czy też sprawozdanie takie sporządza wyłącznie gmina, w której strukturze organizacyjnej ta szkoła działa?

Odpowiedź:

W świetle definicji zamówienia publicznego, zawartej w art. 2 pkt 13 ustawy Pzp, pod pojęciem "udzielenie zamówienia" należy rozumieć zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego. Tym samym obowiązek przekazania informacji o danym zamówieniu publicznym w ramach rocznego sprawozdania o udzielonych zamówieniach spoczywa na tym podmiocie, który jako zamawiający udzielił danego zamówienia, tj. zawarł w swoim imieniu z wykonawcą umowę w sprawie zamówienia publicznego.

Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, ustawę stosuje się do udzielania zamówień publicznych przez jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych. Stosownie do art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), przedszkola, szkoły i placówki publiczne zakładane i prowadzone przez ministrów i jednostki samorządu terytorialnego są jednostkami budżetowymi.

Jednocześnie, zgodnie z art. 9 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.) jednostki budżetowe wchodzą w skład sektora finansów publicznych. Tym samym, publiczna szkoła podstawowa jest zamawiającym w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy Pzp i co do zasady stosuje ustawę do udzielania odpłatnych zamówień na dostawy, usługi lub roboty budowlane.

Statusu szkoły nie zmienia okoliczność, że upoważnienie do zaciągania zobowiązań na gruncie stosunków cywilnoprawnych pochodzi od podmiotu prawa, w ramach którego osobowości prawnej ta jednostka organizacyjna działa. Jeżeli zatem postępowanie było przeprowadzone siłami urzędu miasta natomiast umowę zawarła szkoła - obowiązek sprawozdawczy spoczywa na szkole jako zamawiającym, nie zaś na urzędzie miasta, który w tym przypadku działał jako pełnomocnik szkoły.