WPI/200000/451/967/2013 - Składki na ubezpieczenie społeczne w przypadku podlegania ustawodawstwu słowackiemu.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r., Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 09.07.2013 r. przez przedsiębiorcę (...) w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartych umów o zarządzanie przedsiębiorstwem spółki - umów kontraktu menedżerskiego.

W dniu 9 lipca 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek płatnika (...) z siedzibą w (...) reprezentowanego przez (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że Pan (...) i Pan (...) są członkami Zarządu spółki (...) z siedzibą w (...). Nie będą oni otrzymywali wynagrodzenia za pełnione funkcje w Zarządzie spółki. Rada Nadzorcza spółki zamierza zawrzeć z obydwoma członkami Zarządu kontrakty menedżerskie o zarządzanie przedsiębiorstwem spółki. Strony zamierzają nawiązać stosunek prawny, którego istotą będzie zarządzanie przedsiębiorstwem spółki przez ww. Kontrakty menedżerskie będą określały warunki zarządzania przedsiębiorstwem spółki, wysokość wynagrodzenia oraz klauzulę o odpowiedzialności zarządzanej spółki wobec osób trzecich za wykonywanie czynności zarządzania przedsiębiorstwem spółki. Dodatkowo wnioskodawca wskazał, że ww. będą prowadzić własne odrębne jednoosobowe działalności gospodarcze i jako przedsiębiorcy w ramach tych działalności będą/mogą wykonywać usługi w zakresie zarządzania przedsiębiorstwami i doradztwa w zakresie prowadzonej przez inne podmioty działalności gospodarczej.

W związku z powyższym wnioskodawca powziął wątpliwość w kwestii czy wynagrodzenie za zarządzanie przedsiębiorstwem, jakie będą otrzymywały wskazane osoby w ramach realizacji kontraktu menedżerskiego stanowi samodzielną podstawę do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, czy też z uwagi na fakt, że umowa ta jest realizowana w zakresie pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez każdego z ww. - brak będzie podstaw do przyjęcia, że umowa menedżerska jest samodzielną podstawą obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, a tytułem ubezpieczenia jest art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz czy w opisanym stanie faktycznym nie zachodzi zbieg tytułów z art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zdaniem spółki, w przypadku wynagrodzenia wypłacanego menedżerom zarządzającym spółką w ramach usług świadczonych przez nich w związku z prowadzonymi przez nich jednoosobowymi działalnościami gospodarczymi jako przedsiębiorców na podstawie kontraktów menadżerskich ze spółką, nie będzie podstawy do uiszczania należności składkowych na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu wskazanego w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdyż czynności wykonywane na podstawie tych umów będą wykonywane przez przedsiębiorców w zakresie ich własnych działalności gospodarczych, a które to działalności stanowią samodzielną podstawę obowiązkowego ubezpieczenia społecznego dla każdego z zarządzających przedsiębiorstwem spółki na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zdaniem wnioskodawcy, faktu tego nie zmienia również to, że spółka będzie ponosiła odpowiedzialność za działania menedżerów wobec osób trzecich, bowiem realizacja w ramach działalności gospodarczej umów o świadczenie usług, w tym w ramach kontraktu menedżerskiego umów o zarządzanie przedsiębiorstwem spółki, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, nie znosi ryzyka prowadzącego taką działalność wobec zlecającego przez to, że wykonywana przez przedsiębiorcę umowa menedżerska będzie wykonywana na ryzyko zlecającego - czyli w omawianym przypadku na ryzyko spółki (Uchwala SN z dnia 9 grudnia 2008 r. sygn. akt I UK 138/08),

Wnioskodawca uważa, że w niniejszej sprawie nie zachodzi także zbieg tytułów obowiązkowego ubezpieczenia z działalności pozarolniczej i na podstawie kontaktu menadżerskiego (art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), gdyż taki zbieg byłby wbrew logice ustawy systemowej, która odrębnie i rozłącznie stawia obie wymienione podstawy ubezpieczenia. Jednocześnie ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie zakazuje, aby przedsiębiorca mógł w ramach pozarolniczej działalność gospodarczej świadczyć usługi, osobiście na podstawie umowy menedżerskiej. Ponadto ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie wymierna kontraktu menedżerskiego jako odrębnej i samodzielnej podstawy ubezpieczenia i jeśli jest ona realizowana w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę pozarolniczej działalności gospodarczej, to brak jest podstaw do uznania, że z tytułu jej realizacji i otrzymywania wynagrodzenia przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzać kolejne składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe skoro czym to prowadząc własną jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której ma prawo zarządzać przedsiębiorstwem innego podmiotu.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu, w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2013 r. Zakład wydaje w drodze decyzji interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie m.in. obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym. Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji interpretacyjnej w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Kontrakt menedżerski jest umową nienazwaną, dotychczas nie uregulowaną w przepisach prawa cywilnego. Umowa kontraktu menedżerskiego może mieć charakter umowy o pracę lub umowy zlecenia. W praktyce kontrakt menedżerski występuje częściej jako umowa o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o umowie zleceniu, a tym samym osoby wykonujące takie umowy podlegają ubezpieczeniom społecznym na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców.

Jak wynika z wniosku z dnia 5 lipca 2013 r., zawarte przez Wnioskodawcę umowy - kontrakty menedżerskie o zarządzanie przedsiębiorstwem spółki są umowami o świadczenie usług i w związku z tym na gruncie przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych traktowane są na zasadach dotyczących umów zlecenia.

Zgodnie z art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się. na równi z przychodami uzyskiwanymi z tytułu wykonywanych umów zlecenia czy umów o dzieło, przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7 (tekst jedn.: przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).

W rezultacie powyższego dla menedżera, który ma wpis do ewidencji działalności gospodarczej w zakresie zarządzania i jednocześnie ma zawartą umowę kontraktu menedżerskiego przychód uzyskiwany z tej umowy - dla potrzeb opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych - jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście. Skoro według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z działalności wykonywanej osobiście nie stanowią przychodów z działalności gospodarczej, to wykonywanie umowy (w zaprezentowanym stanic faktycznym umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania) powoduje powstanie przychodu z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu powołanej ustawy i nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej.

Ponadto należy zaznaczyć, że zgodnie z treścią wniosku spółka będzie ponosić całość odpowiedzialności za wykonywane w ramach zawartych umów kontraktu menedżerskiego czynności. Z obowiązujących przepisów prawa wynika, że jednym z wyznaczników pozwalających na uznanie danej aktywności za wykonywaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest fakt, że to wykonujący czynności a me zlecający ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za ich wykonywanie oraz osiągnięty rezultat, a także ponosi ryzyko gospodarcze związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W konsekwencji, uwzględniając fakt, że podstawowe kwestie prawne kontraktu menedżerskiego regulują przepisy ustawy - Kodeks cywilny, a kontrakt menedżerski zaliczany jest do umów o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednie przepisy o zleceniu art. 734 k.c. (wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), należy stwierdzić, że stanowi on tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, a nie jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej.

Należy ponadto podnieść, że podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu umowy zlecenia jest co do zasady przychód ustalony zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a skoro ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyłącza umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem jako odrębne źródło przychodu od pozarolniczej działalności gospodarczej, dlatego słuszne jest stanowisko, aby uzyskiwany w ramach umów o zarządzanie przychód rodził obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, w sytuacji gdy członkowie Zarządu spółki wykonują umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem.

Powyższe skutkuje zaistnieniem dla takich osób fizycznych obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umów kontraktu menedżerskiego, do których stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu, w sytuacji gdy w ramach posiadanych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej uzyskują wyłącznie przychody z tytułu tychże umów, Natomiast w sytuacji, gdy w ramach posiadanego wpisu dana osoba osiąga również przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (w rozumieniu przepisów podatkowych), jak słusznie zauważył wnioskodawca, niewłaściwym byłoby opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zarówno z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, jak i wykonywanego kontraktu menedżerskiego. Dlatego w takiej sytuacji będzie miał miejsce zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych pozwalający po spełnieniu określonych w art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych warunków wybrać tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z brzmieniem art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem Cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność - podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem Cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującej tą osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Może ona dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust 1 pkt 4 (a więc z tytułu umowy zlecenia).

W przedstawionej przez wnioskodawcę sytuacji przychód będzie uzyskiwany przez wskazane osoby z tytułu wykonywania umów o świadczenie usług - kontraktów menedżerskich stanowiących tytuł do ubezpieczenia zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej. W konsekwencji osoba fizyczna (członek Zarządu z którą zawarta zostanie umowa o świadczenie usług w zakresie zarządzania przedsiębiorstwem spółki podlegać będzie ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, chyba, ze w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej wybierze inny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń w myśl art. 9 ust. 2a tejże ustawy.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę przedstawione przez wnioskodawcę zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące przepisy prawne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko wnioskodawcy zawarte we wniosku z dnia 05.07.2013 r. za nieprawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...)

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję łub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.