WPI/200000/451/669/2013 - Ekwiwalent za pranie odzieży roboczej a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 11 maja 2013 r. przez przedsiębiorcę (...) przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne rekompensaty za pranie odzieży roboczej, określonej przez wnioskodawcę jako ekwiwalent pieniężny.

W dniu 11 maja 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek płatnika (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 237⁹ Kodeksu pracy, w celu zabezpieczenia pracowników przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy, a także ze względu na bezpieczeństwo i higienę pracy - przydziela się pracownikom Spółki (...) odzież i obuwie robocze. Ze względu na brak możliwości zapewnienia przez spółkę prania odzieży roboczej wypłacany jest ekwiwalent pieniężny, który stanowi rekompensatę poniesionych przez nich kosztów. Wysokość ekwiwalentu pracodawca ustala, zgodnie z kalkulacją kosztów prania odzieży roboczej, w porozumieniu z działającymi w Spółce organizacjami związkowymi. Ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej wypłacany jest według dwóch kategorii zabrudzenia, zgodnie i charakterem faktycznie wykonanej pracy z częstotliwością raz. na kwartał.

Wnioskodawca powziął wątpliwość czy zgodnie z opisanym stanem faktycznym wypłacany pracownikom na podstawie art. 237 Kodeksu pracy ekwiwalent pieniężny z tytułu zwrotu kosztów prania odzieży roboczej poniesionych przez pracownika jest podstawa do naliczenia składek ZUS czy też ww. ekwiwalent jest zwolniony z obowiązku obliczenia i opłacenia składek.

Wnioskodawca, powołując się na § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej Z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, uważa, że wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane, zgodnie i przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej - nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie ż art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 wyżej powołanej ustawy oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r., Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń W naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wartość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jednocześnie katalog przychodów nie stanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty we wskazanym rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 powyższego rozporządzenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączona jest m.in. wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, W przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Zgodnie z art. 237⁹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 7. późn. zm.) pracodawca nic może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe, oraz zapewnić odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie. Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości rzeczywiście poniesionych przez pracownika kosztów.

Z literalnego brzmienia § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz art. 237' Kodeksu pracy jasno wynika, że pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej w sytuacji, gdy pracodawca nie może zapewnić prania tej odzieży. Zgodnie z definicją słownikową ekwiwalent oznacza rzecz zastępującą inną rzecz o równej wartości, odpowiednik, równoważnik (Współczesny słownik języka polskiego, Dunaj B., Warszawa 2007).

Biorąc powyższe pod uwagę należy przyjąć, że w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie uwzględnia się ekwiwalentów pieniężnych za pranie odzieży roboczej przy założeniu, że są one wypłacane zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, tj. w wysokości odzwierciedlającej koszty faktycznie poniesione przez pracownika.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że ekwiwalent pieniężny jest wypłacany pracownikom według dwóch kategorii zabrudzenia raz na kwarta! w wysokości zgodnej z kalkulacją kosztów prania ustaloną przez pracodawcę W porozumieniu z. działającymi w spółce organizacjami związkowymi. Nazwanie przez wnioskodawcę "ekwiwalentem; rekompensaty za pranie odzieży przez pracowników, nic jest zgodne z definicją słownikową przedstawioną powyżej, z uwagi na nieekiwalentność świadczenia wypłacanego przez pracodawcę. W konsekwencji, rekompensata, o której mowa we wniosku, nie odzwierciedla rzeczywiście poniesionych kosztów prania odzieży roboczej indywidualnie przez, każdego z pracownika.

Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, że wypłacany pracownikom ekwiwalent pieniężny, pomimo że stanowi rekompensatę poniesionych przez pracowników kosztów prania odzieży roboczej nie może być zwolniony z obowiązku opłacania składek na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej i dnia 18 grudnia 1998 r., ponieważ wysokości ekwiwalentu pieniężnego jest ustalana z góry przez, pracodawcę w porozumieniu z organizacjami związkowymi, co nie odzwierciedla wysokości faktycznie poniesionych kosztów prania odzieży roboczej, indywidualnie przez każdego pracownika.

W konsekwencji, Oddział uznał stanowisko przedsiębiorcy, w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ekwiwalentu pieniężnego, który stanowi dla pracowników rekompensatę poniesionych kosztów prania odzieży roboczej, za nieprawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.