WPI/200000/451/566/2011 - Obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne syna zatrudnionego na podstawie umowy o pracę w firmie wnioskodawcy.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 pkt 1) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 25 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązku ubezpieczeń społecznych syna zatrudnionego na podstawie umowy o pracę w firmie wnioskodawcy.

W dniu 25 sierpnia 2011 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca powziął wątpliwość czy w przypadku zatrudnienia syna na podstawie umowy o pracę, syn będzie podlegał ubezpieczeniu z tytułu umowy o pracę czy też będzie podlegał jako osoba współpracująca. Jak zaznaczył wnioskodawca, syn jest pełnoletni, zameldowany i mieszka pod innym adresem. Natomiast źródłem utrzymania syna będzie wynagrodzenie, które syn będzie otrzymywał z tytułu wyżej wymienionego zatrudnienia.

Jednocześnie przedsiębiorca podkreślił, iż syn będzie prowadził oddzielne gospodarstwo domowe tzn. sam będzie gotował, robił zakupy, ponosił opłaty itp. Przedsiębiorca nie będzie partycypować w kosztach utrzymania syna, również syn nie będzie brał udziału w finansowaniu gospodarstwa domowego wnioskodawcy.

W powyższej sytuacji zdaniem przedsiębiorcy, syn będzie podlegał ubezpieczeniu z tytułu umowy o pracę, nie będzie podlegał jako osoba współpracująca.

Przedsiębiorca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zgodnie z art. 6 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz określonymi zleceniobiorcami uważa się małżonka, dzieci własne, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu lej działalności.

W obowiązującym systemie prawa brak jest jednolitej definicji "pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym" oraz katalogu osób, które się do tego gospodarstwa zaliczają. Można więc mówić o tym pojęciu w różnym kontekście.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 2 lutego 1996 r. sygn. akt II URN 56/95 stwierdził, że: " (...) ocena czy osoba pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym zależy od okoliczności konkretnego przypadku, przy czym sam fakt wspólnego zamieszkiwania nie może tu mieć decydującego znaczenia (...). Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi, a wszystko to dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują (...)"

Według uzasadnienia do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1982 r. (III UZP 18/82; OSNCP 1983/2-3 poz. 21) nie jest możliwe dostatnie ścisłe i wyczerpujące wyliczenie elementów, których wystąpienie wskazuje na pozostawanie członków rodziny we wspólnym gospodarstwie domowym, ze względu na złożoność sytuacji faktycznych występujących w życiu, zależnych niejednokrotnie od warunków środowiska, czy specyfiki danego zawodu. Dlatego ocena, czy dana osoba pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownikiem zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Przykładowo świadczyć o tym będzie wspólne zamieszkiwanie w charakterze okresowego lub stałego domownika, udział i wzajemna współpraca przy załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, wspólne korzystanie ze sprzętu i urządzeń domowych, czy spożywanie posiłków itp."

Podsumowując, zdaniem płatnika wspólne gospodarstwo domowe występuje wtedy, gdy bliskie osoby wspólnie gotują i spożywają przygotowane wspólnie posiłki, robią wspólne zakupy dokonując za nie wspólnie zapłaty, razem remontują, dzielą czynsz i inne opłaty, prowadzą wspólną "kasę".

Zdaniem wnioskodawcy z uwagi na fakt, iż u przedsiębiorcy nie wystąpi wyżej opisana sytuacja syn będzie podlegał ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, udzielenie interpretacji dotyczącej zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1) i 5) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami współpracującymi z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą.

W myśl art. 8 ust. 11 powołanej powyżej ustawy - za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Natomiast za pracownika zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Stosownie do ust. 2 tego artykułu jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca.

O statusie osoby współpracującej decyduje współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z osobą prowadzącą działalność gospodarczą oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego.

Ustalając, czy członek rodziny może być uznany za osobę współpracującą nie należy brać pod uwagę ani okresu, przez który współdziała on przy wykonywaniu działalności, ani wymiaru czasu jego pracy, ani jego wieku. Zatem aby osoba mogła być uznana za osobę współpracującą z osobą prowadzącą działalność gospodarczą, decyduje sam fakt współpracy przy prowadzeniu działalności, nie ma przy tym znaczenia, ile syn czy małżonek poświęcają na pracę w firmie, ani jakie prace wykonują.

Kolejna właściwość osoby współpracującej dotyczy prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. O prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego decyduje łącznie wspólne zamieszkiwanie i zaspokajanie potrzeb. Wspólnota gospodarstwa domowego oznacza, że pozostające w niej osoby mają zaspokajane potrzeby ze środków będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny).

W związku z powyższym, w sytuacji przedstawionej przez przedsiębiorcę przyjmując, iż syn faktycznie prowadzi odrębne gospodarstwo domowe, ubezpieczeniom społecznym podlegać będzie z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zawartej z wnioskodawcą.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w Lublinie. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.