WPI/200000/451/511/2013 - Brak obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo słowackie.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 11 kwietnia 2013 r. przez przedsiębiorcę (...) uznaje za prawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo słowackie oraz odmawia wydania interpretacji w części dotyczącej obowiązków podmiotu pełniącego w stosunku do wnioskodawcy rolę pracodawcy.

W dniu 11 kwietnia 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął kompletny wniosek płatnika (...) wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż od dnia 1 września 2006 r. prowadzi działalność gospodarczą w Polsce i z tego tytułu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Ponadto, w dniu 1 lutego 2013 r. wnioskodawca podjął pracę najemną na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na Słowacji. Wnioskodawca informuje, iż praca odbywa się na zasadzie zadaniowego systemu organizacji czasu pracy, a pracodawca zagwarantował wymiar czasu pracy, który będzie stanowić w przybliżeniu 6% realnego czasu pracy w stosunku do wykonywania działalności gospodarczej w Polsce przy założeniu, że działalność gospodarcza w Polsce jest wykonywana w wymiarze 8 godzin dziennie. W związku z powyższym praca wykonywana przez wnioskodawcę nie nosi znamion pracy marginalnej. Wnioskodawca po podpisaniu umowy o pracę ze słowackim pracodawcą wystąpił do właściwego miejscowo Oddziału ZUS z zawiadomieniem o tym fakcie, w trybie art. 16 ust. 1 RPFiR (WE) Nr 987/209, do którego załączył kserokopię umowy o prace zawartej ze słowackim pracodawcą oraz registracny list FO, który jest odpowiednikiem polskiego ZUS ZUA, na którym zgodnie z obowiązującymi przepisami widnieje słowacki numer ubezpieczenia społecznego. Po dokonaniu ww. czynności wnioskodawca wyrejestrował się z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

W związku z przedstawionym powyżej opisem zdarzeniem, wnioskodawca powziął wątpliwość czy jest zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w sytuacji, gdy właściwym dla niego jest ustawodawstwo słowackie od momentu zawarcia umowy o pracę ze słowackim pracodawcą.

Zdaniem wnioskodawcy, od momentu zawarcia umowy o pracę ze słowackim pracodawcą i przyjęciem do słowackiego systemu ubezpieczeń, wszystkie składki są odprowadzane wyłącznie na Słowacji przez słowackiego pracodawcę, w związku z tym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, nie powstaje obowiązek odprowadzania składek do polskiego systemu ubezpieczeń.

Wnioskodawca wskazał jako podstawę prawną Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 11 ust. 1 osoby, do których stosuje się to rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Z kolei art. 13 ust. 3 ww. rozporządzenia precyzuje zasadę ustalania ustawodawstwa stosowanego w przypadku zbiegu pracy najemnej z pracą na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje prace najemną.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej łub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne luli zdrowotne, lub jego brak, w jego indywidualnej sprawie.

Powyższy przepis wskazuje jednoznacznie, iż podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o wydanie pisemnej interpretacji jest przedsiębiorca, którym w świetle art. 4 powołanej ustawy, jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - w brzmieniu obowiązującym od 01.01.2013 r. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Kwestie związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących reguluje obowiązujące od dnia 1 maja 2010 r. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r., w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE. L 166/1 z 30 kwietnia 2004 r. z późn. zm.) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia Nr 883/2004 (Dz. Urz. UE L Nr 284 poz. 1 z 30 października 2009 r.). Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie wydania decyzji o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego wnioskodawcę właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego, dlatego też w sprawach, w których wnioskodawca podejmuje aktywność zawodową na terenie dwóch Państw Członkowskich UE elementem niezbędnym dla rozstrzygnięcia obowiązku odprowadzania przez wnioskodawcę składek na ubezpieczenia społeczne jest wskazanie W opisie stanu faktycznego, jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega.

W przedstawionym stanie faktycznym wnioskodawca wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, a dodatkowo został zatrudniony na podstawie umowy o prace w słowackiej firmie, gdzie wykonuje swoją pracę. Ponadto, wnioskodawca oświadczył, iż jego właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo słowackie.

Osoby, do których zastosowanie ma powołane powyżej rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Zasada podlegania ustawodawstwu jednego państwa członkowskiego oznacza, że w danym momencie można być ubezpieczonym tylko w jednym państwie członkowskim.

We wniosku złożonym w dniu 11.04.2013 r., wnioskodawca oświadczył, że jego właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo słowackie, zatem z chwilą ustalenia dla przedsiębiorcy ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego innego niż polskie, przedsiębiorca nie będzie podlegał przepisom ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 i 3 lit. d reguluje zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne,

W świetle art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Podleganie osób prowadzących pozarolniczą działalność ubezpieczeniom społecznym wiąże się z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Z informacji zawartej w opisie stanu faktycznego odnoszącej się do ustalonego ustawodawstwa słowackiego wynika, iż wnioskodawca nie podlega polskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społeczne tj. ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, zatem wnioskodawca nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Należy zaznaczyć, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w trybie wydawania decyzji Z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji nic prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, opiera się jedynie na treści wniosku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przy wydawaniu decyzji interpretacyjnej na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, oparł się na oświadczeniu wnioskodawcy, zgodnie z którym właściwym ustawodawstwem dla wnioskodawcy w zakresie zabezpieczenia społecznego jest ustawodawstwo słowackie.

W konsekwencji powyższego, uwzględniając przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stwierdza, że stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji złożonym w dniu 11 kwietnia 2013 r. - w części dotyczącej braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w sytuacji gdy właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo słowackie - uznać należy za prawidłowe.

Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Ponadto należy wskazać, że zgodnie z treścią wskazanego powyżej art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pisemna interpretacja przepisów może dotyczyć wyłącznie indywidualnej sprawy wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą. Oznacza to, iż brak jest podstaw do wydania interpretacji, gdy wniosek złożony przez przedsiębiorcę dotyczy obowiązków innego podmiotu, w tym przedsiębiorcy zagranicznego, pełniącego dla wnioskodawcy rolę pracodawcy. Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład odmówił wydania pisemnej interpretacji na wniosek złożony w dniu 11 kwietnia 2013 r. w powyżej wskazanym zakresie.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...) Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.