WPI/200000/451/1330/2013 - Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 24 września 2013 r. przez (...) w (...) w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zryczałtowanej kwoty ekwiwalentu pieniężnego za pranie odzieży roboczej.

W dniu 24.09.2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) w (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż zatrudnia pracowników zarówno na stanowiskach fizycznych i umysłowych. Wnioskodawca poinformował, że pracownikom zajmującym się pracami fizycznymi (dot. gospodarzy domów i konserwatorów) zapewnia zgodnie z art. 237⁷ Kodeksu Pracy odzież i obuwie robocze. Wnioskodawca wskazał, że osoby pracujące na stanowiskach umysłowych oraz wykonujące prace sprzątaczki, szatniarki, administratora, inspektora, magazyniera oraz Zarząd Spółdzielni, zgodnie z art. 237⁷ § 2 Kodeksu Pracy używają własnej odzieży i obuwia, za zgodą pracowników. Wnioskodawca poinformował, że nie ma możliwości prania odzieży i w związku z tym wszystkim pracownikom wypłacany jest ekwiwalent za pranie w stałych kwotach, ustalonych oddzielnie dla pracowników wykonujących prace fizyczne oraz pracowników zatrudnianych na stanowiskach umysłowych. Wnioskodawca wskazał, że kwota wypłacanego ekwiwalentu została ustalona na podstawie zebranych informacji o cenach jakie oferują pralnie. Ekwiwalent za pranie jest pomniejszany o 50% za czas nieobecności pracownika w pracy trwającej od 11 do 15 dni roboczych w ciągu miesiąca. Wnioskodawca wskazał, że ekwiwalent nie jest wypłacany pracownikom, jeśli nieobecność trwa powyżej 15 dni roboczych w ciągu miesiąca kalendarzowego.

W związku z przedstawionym powyżej stanem faktycznym wnioskodawca powziął wątpliwość, czy wypłacany pracownikom (...) ekwiwalent za pranie odzieży roboczej stanowi podstawę wymiaru składki: emerytalno-rentowej, chorobowej, wypadkowej oraz zdrowotnej? Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem wnioskodawcy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. § 2 ust. 1 pkt 6 wypłacany przez wnioskodawcę ekwiwalent za pranie odzieży roboczej oraz odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego nie stanowi podstawy wymiaru ww. składek.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej ustalania podstawy wymiaru składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wartość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jednocześnie katalog przychodów nie stanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty we wskazanym rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Powyższe zwolnienia stanowią odstępstwo od zasady powszechności oskładkowania i jako mające charakter przywileju powinny być interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej.

Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 powyższego rozporządzenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączona została wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub' innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Powyższe uregulowania mają zastosowanie również do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zgodnie bowiem z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. о świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164 poz. 1027) do ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Przy czym w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne uwzględnia się wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, pomniejsza się ją o składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez pracownika oraz nie stosuje się ograniczenia do rocznej kwoty ograniczenia (art. 81 ust. 5 i 6 ustawy zdrowotnej).

Zgodnie z art. 237⁹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania nadanym stanowisku pracy. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe, oraz zapewnić odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie. Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.

Z literalnego brzmienia § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz art. 237⁴ Kodeksu pracy wynika, że pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej w sytuacji, gdy pracodawca nie może zapewnić prania tej odzieży. Opierając się na definicjach słownikowych należy zauważyć, że ekwiwalent oznacza rzecz zastępującą inną rzecz o równej wartości, odpowiednik, równoważnik (Współczesny słownik języka polskiego, Dunaj В., Warszawa 2007), natomiast ryczałt to kwota pieniężna w ustalonej z góry wysokości.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy przyjąć, że w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie uwzględnia się ekwiwalentów pieniężnych za pranie odzieży roboczej przy założeniu, że są one wypłacane zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, tj. w wysokości odzwierciedlającej koszty faktycznie poniesione przez pracownika. W konsekwencji świadczenie wypłacane pracownikom za pranie odzieży roboczej' w stałej zryczałtowanej kwocie należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, gdyż powołany powyżej § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. zwalnia z podstawy wymiaru składek jedynie ekwiwalent, nie zaś ryczałt.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę zdarzenia przyszłego wynika, że wypłaca comiesięcznie pracownikom świadczenie w stałej, zryczałtowanej wysokości. Bezpośrednim skutkiem ustalenia stałej kwoty wskazanego świadczenia jest jego nieekwiwalentność w stosunku do faktycznych kosztów prania odzieży roboczej poniesionych przez różnych pracowników.

Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego wniosku wskazał, że pracownikom wnioskodawcy jest wypłacany ekwiwalent za pranie w stałych kwotach ustalanych oddzielnie dla pracowników wykonujących prace fizyczne oraz dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach umysłowych. W związku z tym wypłacany ekwiwalent nie odzwierciedla rzeczywiście poniesionych kosztów za pranie odzieży roboczej poniesionych przez pracowników, a jest w rzeczywistości kwotą ryczałtową ustaloną przez pracodawcę na podstawie informacji zebranych o kosztach prania oferowanych przez pralnie. W związku z tym taka stała kwota wypłacana pracownikom na pokrycie kosztów prania odzieży roboczej nie może korzystać ze zwolnienia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne a w konsekwencji na ubezpieczenia zdrowotne.

W świetle powyższego, uwzględniając przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujący stan prawny Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za nieprawidłowe stanowisko przedsiębiorcy w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zryczałtowanej kwoty ekwiwalentu pieniężnego za pranie odzieży roboczej.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję łub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.