WPI/200000/451/1293/2013 - Zawarcie dwóch umów zlecenia z tym samym zleceniobiorcą a składki na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 18 września 2013 r. przez (...) w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym zleceniobiorcy mającego zawarte z wnioskodawcą równocześnie dwie umowy zlecenia o różnym zakresie usług.

W dniu 18.09.2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek płatnika (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony w zakresie merytorycznym pismem z dnia 1 października 2013 r. (wpływ do Oddziału w dniu 03.10.2013 r.).

Wnioskodawca poinformował, iż zleceniodawca zatrudnia osobę na podstawie umowy zlecenia. Zleceniobiorca wykonuje samodzielnie zlecenie polegające na roznoszeniu ulotek i reprezentowaniu zleceniodawcy wśród społeczeństwa i innych osób. Umowa zlecenia jest podpisywana na okres jednego lub dwóch lat. Wynagrodzenie jest podane kwotowo w umowie i wynosi 100 - 200 zł miesięcznie netto. Od tej umowy zleceniodawca odprowadza wszystkie obowiązkowe składki ZUS bez dobrowolnej składki chorobowej. Umowa jest zawarta zgodnie z przepisami prawa i wolą zleceniobiorcy, który wyraża zgodę na zawarcie takiej umowy i podpisuje stosowne oświadczenie,

W okresie wykonywania wskazanej umowy zleceniodawca podpisuje z tym samym zleceniobiorcą kolejną umowę zlecenia na inny rodzaj wykonywanych czynności tj. na opiekę nad osobą starszą na terytorium Niemiec. Umowa jest podpisywana na okres od 6 tygodni do 3 miesięcy, a wynagrodzenie jest również wyrażone kwotowo i wynosi około 3800 zł miesięcznie. Zleceniobiorca otrzymuje od ZUS druk Al potwierdzający wykonywanie pracy w dwóch państwach członkowskich. Z drugiej umowy zlecenia, zawartej z późniejszą datą, zleceniodawca odprowadza tylko składkę zdrowotną, na co zleceniobiorca wyraża zgodę poprzez zaznaczenie w umowie, iż nie wnosi o objęcie go ubezpieczeniem społecznym z tej umowy. Zleceniobiorca ma cały czas odprowadzane wszystkie składki z umowy zawartej jako pierwsza, jednakże z umowy zawartej jako druga zleceniodawca zgodnie z wolą zleceniobiorcy i przepisami odprowadza tylko składkę zdrowotną obowiązkową od kwoty przeciętnego wynagrodzenia brutto. Ponadto wnioskodawca poinformował, iż umowy są sporządzone zgodnie z wolą stron i zgodnie z art. 351/1 k.c. o swobodzie zawierania umów. Po wygaśnięciu drugiej umowy zlecenia umowa zawarta jako pierwsza obowiązuje cały czas a zleceniobiorca ma w dalszym ciągu odprowadzane wszystkie składki ZUS.

Pismem z dnia 1 października 2013 r. wnioskodawca uzupełnił wniosek o informację, iż właściwym dla zleceniobiorcy ustawodawstwem w zakresie zabezpieczenia społecznego jest ustawodawstwo polskie. Zleceniobiorca wykonuje pracę jako osoba wykonująca prace najemną w dwóch lub kilku Państwach Członkowskich UE na podstawie art. 10.1 rozporządzenia Parlamentu i Rady (WE) Nr 883/2004.

Zdaniem przedsiębiorcy, zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i zdrowotnemu a dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. Obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z umowy zlecenia podlegają również osoby mające ustalone prawo do emerytury lub renty.

Wnioskodawca wskazał, że składki na ubezpieczenia społeczne naliczane są od wypłaconego zleceniobiorcy wynagrodzenia, natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne jest naliczana od tego wynagrodzenia pomniejszonego o kwoty składek na ubezpieczenia społeczne finansowane ze środków ubezpieczonego.

Przedsiębiorca uważa, iż zleceniobiorca może również wykonywać dwie umowy zlecenia u tego samego zleceniodawcy. Wówczas także dokonuje wyboru, z której umowy chce podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Wnioskodawca podkreślił, iż przy dwóch umowach zlecenia musi być inny zakres prac, które mają być wykonywane na podstawie każdej z tych umów. Zleceniobiorca zaznacza w umowie, iż nie wnosi o ubezpieczenie go z drugiej umowy ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. Z tytułu umowy zawartej jako druga podlegać tylko obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Wnioskodawca wskazuje, iż zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, gdy powstaje zbieg tytułów do ubezpieczenia (dwie umowy zlecenia na inny rodzaj pracy z tym samym zleceniodawcą), a zleceniobiorca wnosi o ubezpieczenie go z jednej urnowy, zawartej jako pierwsza, składkami ZUS, a z drugiej umowy zawartej w późniejszej dacie - tylko obowiązkową składką zdrowotną, wówczas zleceniobiorca ma odprowadzać wszystkie składki ZUS od pierwszej umowy zawartej wcześniej, a z umowy zawartej później tylko składkę zdrowotną.

Wnioskodawca podkreślił, iż zawarcie kilku umów zlecenia z tym samym zleceniobiorcą jest zbiegiem tytułów do ubezpieczeń. W tym przypadku jeśli zleceniobiorca w tym samym czasie wykonuje kilka umów zleceń, to obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym tylko z jednej umowy. Z mocy ustawy jest to ta umowa, która została zawarta najwcześniej.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje w drodze decyzji interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Natomiast Zakład nie wydaje decyzji w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Ponadto zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, warunkiem koniecznym do stwierdzenia kompletności wniosku, jest jego należyte opłacenie. Wskazany przepis stanowi: "wniosek o wydanie interpretacji podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia". Jednocześnie, w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego - w myśl art. 10 ust. 7 powołanej powyżej ustawy.

Wobec faktu, iż we wniosku złożonym w dniu 18 września 2013 r. przedsiębiorca przedstawił wątpliwość w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym zleceniobiorcy mającego zawarte z wnioskodawcą równocześnie dwie umowy zlecenia o różnym zakresie usług oraz ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorcy, a do wniosku została dokonana jedna opłata, Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoznał wniosek w zakresie pierwszego zagadnienia.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, z zastrzeżeniem ust. 4 tegoż artykułu. Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i ubezpieczeniu wypadkowemu. Zleceniobiorca może również przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, w tym między innymi wykonywania pracy na podstawie kilku umów zlecenia lub o świadczenie usług, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł do ubezpieczeń.

W myśl powyższego przepisu osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu wykonywania jednocześnie kilku umów zlecenia, również zawartych z tym samym zleceniodawcą, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom z tytułu tej umowy zlecenia, która została zawarta najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z tytułu pozostałych, wszystkich lub wybranych, umów zleceń.

W przedstawionym stanie faktycznym, tj. w sytuacji wykonywania przez zleceniobiorcę pracy na podstawie dwóch umów zlecenia zawartych z tym samym zleceniodawcą, podlega on obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu pierwszej z umów, mając jednocześnie możliwość zmiany tytułu do ubezpieczeń. Natomiast z tytułu drugiej z umów zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym dobrowolnie, a w przypadku wyboru ubezpieczeń dobrowolnych również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu.

Jednocześnie Zakład podkreśla, że wydając pisemną interpretację w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dokonuje wyłącznie oceny przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego w zakresie zastosowania przepisów ubezpieczeniowych dotyczących obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, natomiast nie odnosi się do treści zawartych przez wnioskodawcę umów zlecenia w świetle przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.).

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy w sprawie podlegania zleceniobiorcy obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu pierwszej z zawartych z wnioskodawcą umów zlecenia, a w konsekwencji braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu drugiej z umów.

Równocześnie Oddział wskazuje że, biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca me przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.