WPI/200000/451/1193/2013 - Ustalenie podstawy wymiaru składek zleceniobiorców

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r., Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 29 sierpnia 2013 r. złożonym przez przedsiębiorcę W sprawie ustalenia podstawy wymiaru składek zleceniobiorców.

W dniu 29 sierpnia 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna w zakresie handlu artykułami budowlanymi. W zakresie działalności wnioskodawcy są również usługi opieki nad osobami starszymi. Wnioskodawca informuje, iż w odniesieniu o drugi charakter działalności, zawiera umowy zlecenia, których przedmiotem są łącznie prace opiekuńczo - wspomagające, porządkowe, a także prace polegające na roznoszeniu ulotek reklamowych na terenie kraju. W umowie zawarty jest zapis, że dopuszcza się wykonywanie prac będących przedmiotem umowy poza granicami kraju. Wyjazd zleceniobiorcy poza granicę kraju nosi znamiona podróży służbowej. Kwoty wynagrodzenia określone w umowie są ustalone miesięcznie w granicach (...).

Zleceniobiorcy, w przypadku wyjazdu za granicę otrzymując od zleceniobiorcy polecenie wyjazdu. Zleceniobiorca, w celu prawidłowego, rzetelnego wykonania zlecenia, otrzymuje zwrot kosztów związanych z wyjazdem, a także diety. Na koniec miesiąca zleceniobiorcy przedkładają rachunki za faktycznie wykonaną w danym miesiącu pracę. Zdarzają się sytuacje, że zleceniobiorca przedłoży rachunek opiewający na kwotę niższą niż określona w umowie z uwagi na fakt, że usługi te wykona w mniejszym zakresie. Koszty wyjazdu są rozliczane po powrocie z wyjazdu za granicę i po przedłożeniu przez zleceniobiorcę dokumentu rozliczenia kosztów wyjazdu.

W przedstawionym powyżej stanie faktycznym, wnioskodawca powziął wątpliwość czy podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia, dla których to osób właściwe jest polskie ustawodawstwo w zakresie zabezpieczenia społecznego jest kwota określona w umowie.

Zdaniem wnioskodawcy, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia, dla których to osób właściwe jest polskie ustawodawstwo w zakresie ubezpieczeń społecznych jest kwota określona w umowie.

Wnioskodawca podnosi, iż w oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych% dnia 13 października 1998 r., osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na terytorium RP. Ponadto, zgodnie z art. 18 ust. 3 powołanej powyżej ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi kwota określona kwotowo w umowie, natomiast art. 4 pkt 9 tej ustawy, definiuje podstawę wymiaru składek jako przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca uważa, że zleceniobiorców nic powinno się traktować jak osoby oddelegowane za granicę, do których mógłby mieć zastosowanie przepis § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w brzmieniu obowiązującym od 01.08.2010 r. Wnioskodawca dodaje, iż w umowach zlecenia nie ma wskazanych konkretnie miejsc ich wykonywania, ani bliżej wskazanego adresu. Dopiero dokument polecenia wyjazdu wskazuje miejsce wykonywania pracy. Wnioskodawca podnosi, iż do osób, z którymi zawierane są umowy zlecenia zastosowanie mają odpowiednie przepisy Kodeksu Cywilnego, a w celu prawidłowego i należytego wykonania zlecenia, otrzymują oprócz ustalonego w umowie wynagrodzenia dodatkowe kwoty tytułem zwrotu poniesionych wydatków związanych z podróżą, będące odpowiednikiem podróży służbowej pracownika. Zdaniem wnioskodawcy, niewyobrażalną jest sytuacja, w której należałoby traktować zleceniobiorców jako osoby oddelegowane i opłacać składki od podstawy przeciętnego wynagrodzenia, które w roku 2013 wynosi 3.713,00 zł W konsekwencji wnioskodawca uważa, iż musiałby wspólnie ze zleceniobiorcami dopłacać do składek od pensji, której nie byto. Ponadto, zarobki dla umów zleceń ustalane są swobodnie między zleceniodawcą a wykonawcą lej umowy. Przy stosunkowo niskiej kwocie wynagrodzenia mogłoby się okazać, że kwota składek na ubezpieczenia społeczne byłaby wyższa niż kwota wynagrodzenia. Wobec powyższego wnioskodawca uważa, że zajęte przez niego stanowisko jest prawidłowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, e» następuje:

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Natomiast Zakład nie wydaje decyzji w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi. że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 1 3 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 powołanej powyżej ustawy - osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,

W myśl art. 18 ust. 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) z tytułu wykonywania umowy zlecenia, jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej, albo prowizyjnie.

Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r., Nr 127, poz. 860). Według brzmienia § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) przepisy § 2-4 tego rozporządzenia, stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej hih umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Jednocześnie, stosownie do art. 353 Kodeksu cywilnego, strony zawierające urnowe cywilnoprawną mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Natomiast z art. 742 powyższej ustawy wynika, iż dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki związane z należytym wykonaniem zlecenia. W związku z powyższym, na zasadzie swobody umów, strony mogą uzgodnić, że zleceniobiorca oprócz wynagrodzenia otrzyma również zwrot wydatków poniesionych na wykonanie umowy.

W konsekwencji, stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku złożonym w dniu 29 sierpnia 2013 r., Oddział uznał za prawidłowe - w przypadku, gdy w umowie odpłatność za jej wykonywanie określono kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie, podstawę wymiaru na ubezpieczenia społeczne stanowi kwota wypłaconego bądź postawionego do dyspozycji zleceniobiorcy przychodu.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Gorzowie Wielkopolskiego z dnia 16 lipca 2009 r. II SAB/Go 8/09 "organ w postępowaniu w sprawie urzędowej interpretacji nie może prowadzić żadnego postępowania dowodowego, bowiem przedmiotem lego postępowania nie jest ustalenie stanu faktycznego - stan ten jest stanem hipotetycznym, określonym przez wnioskującego o interpretację, (...) Organ udzielając interpretacji, przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści właściwych przepisów prawa i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do sytuacji indywidualnej, wskazanej przez wnioskodawcę".

Zatem, Oddział wydając decyzję interpretacyjną, oparł się wyłącznie o stan faktyczny przedstawiony we wniosku złożonym w dniu 29 sierpnia 2013 r. w którym przedsiębiorca powziął wątpliwość czy podstawę wymiaru składek osób wykonujących prace na podstawie umowy zlecenia, jest kwota określona w umowie.

Uwzględniając powyższe, Oddział nie jest podmiotem uprawnionym, aby w decyzji interpretacyjnej dokonać oceny, że zleceniobiorcy realizują umowy w ramach podróży służbowych lub potwierdzić, że zleceniobiorcy nie spełniają przestanek, aby uznać ich za osoby oddelegowane, do których zastosowanie mają przepisy § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, Ponadto, przedmiotem interpretacji nie może być także sposób rozliczenia kosztów związanych z wykonywaniem umowy zlecenia poza granicami kraju. Powyższe należy do indywidualnej umowy pomiędzy stronami, regulowanej przepisami Kodeksu cywilnego, które nic mogą podlegać ocenie Zakładu w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie cło art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Ubezpieczeń Społecznych (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.