WPI/200000/43/980/2016 - Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłaconego z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu na podstawie powołania uchwałą Zgromadzenia Wspólników.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 8 września 2016 r. przez przedsiębiorcę (...) w uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe od wynagrodzenia wypłaconego z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu na podstawie powołania uchwałą Zgromadzenia Wspólników.

W dniu 8 września 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej złożony przez przedsiębiorcę (...) w przedmiocie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia członka zarządu wykonującego swoje obowiązki w spółce w oparciu o uchwałę Zgromadzenia Wspólników.

Wnioskodawca przedstawił opis stanu faktycznego.

Wnioskodawca wskazał, że członkiem zarządu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (zwanej dalej spółką) jest osoba fizyczna, która pełni swoją funkcję w zarządzie spółki wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników. Uchwała ta przewiduje również wynagrodzenie za pełnienie funkcji członka zarządu. Jednocześnie wnioskodawca wskazał, że z członkiem zarządu nie została zawarta umowa o pracę ani też umowa zlecenia, czy też kontrakt menedżerski. Członek zarządu nie posiada udziałów w spółce.

W świetle przedstawionego stanu faktycznego powstało pytanie, czy spółka wypłacając wynagrodzenie członkowi zarządu wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników jest obowiązana do odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne, tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe, których podstawą byłaby kwota wypłacana z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu?

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Współpraca pomiędzy spółką a członkiem zarządu może odbywać się w oparciu o różne formy prawne. Przede wszystkim podstawą współpracy jest uchwała Zgromadzenia Wspólników, obok której można również zawrzeć pomiędzy spółką a członkiem zarządu umowę o pracę, umowę zlecenia, czy kontrakt menedżerski. Wszystkie wyżej wymienione formy współpracy są zgodne z obowiązującym prawem, jednak niosą za sobą różne konsekwencje prawne, w tym również na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych.

W ocenie spółki, w sytuacji, gdy wynagrodzenie Członka Zarządu jest wypłacane wyłącznie w oparciu o uchwałę Zgromadzenia Wspólników wydaną na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych, zaś z Członkiem Zarządu nie została zawarta żadna umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna, do której stosują się przepisy dotyczące zlecenia - wynagrodzenie Członka Zarządu nie jest objęte ubezpieczeniem społecznym, a tym samym Spółka nie jest obowiązana do potrącania i odprowadzania składek na powyższe ubezpieczenia.

Stanowisko Spółki wynika z regulacji ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), która reguluje zakres obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Zakres obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym określa art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom tym podlegają osoby, które na terytorium Polski są między innymi:

- pracownikami,

- osobami wykonującymi pracę nakładczą.

- osobami wykonującymi pracę na podstawie umów zlecenia lub innych umów cywilnoprawnych do których stosuje się przepisy o zleceniu:

- osobami prowadzącymi działalność gospodarczą.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa także inne tytuły obowiązkowego ubezpieczenia emerytalno-rentowego, jednak żaden z nich nie obejmuje wykonywania czynności Członka Zarządu na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników i wypłaty na tej podstawie wynagrodzenia za pełnienie tych funkcji.

Wnioskodawca podkreślił, że kwestię obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego reguluje art. 11 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12 tej ustawy, czyli osoby wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę, będące członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osoby odbywające służbę zastępczą.

Wnioskodawca stwierdził, że w myśl art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Wnioskodawca jest zdania, że jak wynika więc z przytoczonych regulacji, osoba pełniącą funkcję członka zarządu wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników i uzyskująca wynagrodzenie wyłącznie w oparciu o tę uchwałę - nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, czyli ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu.

Wnioskodawca stwierdził, że zaprezentowane powyżej stanowisko spółki potwierdzają także znane komentarze przedstawicieli doktryny prawa ubezpieczeń społecznych, którzy wskazują, że "członkowie zarządu spółki z ograniczona odpowiedzialnością mogą pełnić swoje funkcje na podstawie:

Wnioskodawca podniósł, że przedstawiciele doktryny ubezpieczeń społecznych wskazują również, że "skoro zatem w związku z pełnieniem funkcji członka zarządu nie dojdzie do powstania stosunku prawnego rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych, to należy uznać, że osoby powołane do pełnienia tej funkcji nie będą podlegać ubezpieczeniom społecznym. Jeżeli jednak niezależnie od powołania tych osób do pełnienia wyżej wymienionych funkcji, zostanie między nimi a spółką zawarta umowa o pracę albo umowa zlecenia na prowadzenie spraw spółki i jej reprezentację, to osoby te będą podlegać ubezpieczeniom społecznym jak pracownicy albo jak zleceniobiorcy".

Stanowisko spółki potwierdzają także znane spółce interpretacje wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wnioskodawca tytułem przykładu wskazał decyzję nr 234 z dnia 17 czerwca 2014 r. (oznaczenie DI/100000/43/538/2014), w której stwierdzono, że: "Treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu - członka zarządu nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Poprzez samo powołanie w rozumieniu kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem, zleceniobiorcą czy osobą prowadzącą działalność gospodarcza".

Wnioskodawca wskazał, że identyczne stanowisko prezentuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z dnia 16 kwietnia 2014 r. (nr DI/100000/43/466/2014). w którym wskazano, że "z uwagi na fakt, iż obowiązek prowadzenia przez członków zarządu spraw spółki nie wynika z zajmowanego stanowiska (tj. zatrudnienia przez spółkę), lecz z faktu ustanowienia, brak jest tytułu prawnego rodzącego obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne". Wnioskodawca stwierdził, że z przedstawionego powyżej stanowiska Spółki, popartego dodatkowo komentarzami przedstawicieli doktryny oraz interpretacjami ZUS wynika, że w przypadku wykonania przez Członka Zarządu swoich funkcji wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników, która to uchwała reguluje kwestie wynagrodzenia Członka Zarządu - Członek Zarządu nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu. Wnioskodawca podsumował powyższe:

Zdaniem wnioskodawcy w przypadku wypłacenia Członkowi Zarządu wynagrodzenia wyłącznie w oparciu o uchwałę Zgromadzenia Wspólników - Członek Zarządu nic podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu) z tego tytułu i w konsekwencji spółka nie jest obowiązana - jako płatnik - do potrącania i odprowadzania do ZUS składek na wyżej wymienione ubezpieczenia od wynagrodzenia wypłaconego Członkowi Zarządu wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników.

Wnioskodawca w petitum wniosku prosi o potwierdzenie prawidłowości przedstawionego powyżej stanowiska.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Ponadto w myśl art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Jednocześnie Zakład zaznacza, że w drodze niniejszej decyzji dokonuje jedynie oceny stanowiska Przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska Przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez Wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o charakterze kapitałowym, mająca osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością realizuje zarząd spółki. Kompetencje zarządu to prowadzenie spraw i reprezentacja. Zgodnie z art. 201 § 1 k.s.h. zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę, natomiast w myśl art. 201 § 4 k.s.h. członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Art. 203 § 1 k.s.h. stanowi, że członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu.

Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadząca do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność stanowi bowiem oświadczenie woli spółki na mocy którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego w myśl przepisów kodeksu spółek handlowych może być nawiązanie stosunku obligacyjnego tj. podpisanie umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej. Jednakże to zależy wyłącznie od woli spółki, czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączna podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu, czy też będzie się to wiązało z zawarciem innego stosunku obligacyjnego - umowy o pracę lub umowy zlecenia na podstawie, której członek zarządu będzie otrzymywał wynagrodzenie lub nie.

W myśl zapisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, katalog osób za które płatnicy składek są zobowiązani obliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne jest określony w art. 6 powołanej ustawy. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie, czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. We wskazanym art. 6 ust. 1 ustawodawca wymienił wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12 tej ustawy. Natomiast w myśl art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Oznacza to, że osoba, której cechy jako podmiotu ubezpieczenia zostały określone w art. 6 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy została objęta tymi ubezpieczeniami i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego. Należy podkreślić, że wyliczenie zawarte w art. 6 ust. 1 ustawy o sus jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.

Podsumowując powołanie na mocy uchwały Zgromadzenia Wspólników na członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych w myśl art. 6 ust. 1 ustawy o sus. Członek zarządu może pełnić swą funkcję na podstawie wyłącznie stosunku organizacyjnego jakim jest powołanie w myśl postanowień k.s.h., bez konieczności zawierania dodatkowej umowy o pracę, czy umowy cywilnoprawnej. W konsekwencji, gdy członek zarządu pełni swą funkcję wyłącznie na podstawie powołania w rozumieniu art. 201 § 4 k.s.h., to po stronie spółki jako płatnika nie powstanie obowiązek naliczania, potrącania i odprowadzania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe od wynagrodzenia członka zarządu.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 8 września 2016 r. w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe od wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu w spółce w na podstawie powołania uchwałą Zgromadzenia Wspólników, w sytuacji braku zawartej na wskazane czynności umowy o pracę czy tez innej umowy cywilnoprawnej.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego we (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.