WPI/200000/43/977/2016 - Brak obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 8 września 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie.

W dniu 9 września 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni wskazała, iż prowadzi działalność gospodarczą w Polsce i z tego tytułu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Ma zamiar rozpocząć pracę najemną (umowa o pracę na czas nieokreślony) na Litwie w wymiarze 12 godzin miesięcznie na zasadzie zadaniowego systemu organizacji czasu pracy, co będzie stanowić ok. 7% czasu pracy Wnioskodawczyni w stosunku do działalności gospodarczej w Polsce (przy założeniu 7-8 h dziennie wykonywania działalności gospodarczej w Polsce). Wynagrodzenie Wnioskodawczym kształtować się będzie w wysokości (...) EUR na miesiąc. W związku z uzyskanym zatrudnieniem Wnioskodawczyni wystąpi do ZUS z zawiadomieniem o tym fakcie, przedstawi umowę o pracę na Litwie i potwierdzenie nadania numeru ubezpieczeniowego z SODRY i wyrejestruje się z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Polsce z tytułu działalności gospodarczej.

Wątpliwość Wnioskodawczyni dotyczy faktu czy będzie zobowiązany do odprowadzania składek społecznych i zdrowotnych z działalności gospodarczej, mając na uwadze fakt, że właściwym ustawodawstwem dla Wnioskodawczyni w zakresie ubezpieczeń jest ustawodawstwo słowackie. Czy podlega ubezpieczeniu społecznemu w Polsce, gdy jest zatrudniona na Litwie i jednocześnie ma działalność gospodarczą w Polsce, a praca na Litwie jest świadczona 12 godzin miesięcznie z wynagrodzeniem (...) EUR miesięcznie?

W dniu 12 września 2016 r. Zakład wezwał Wnioskodawczynię w celu udzielenia wiążącej odpowiedzi o uzupełnienie złożonego wniosku poprzez:

- wskazanie, czy intencją Wnioskodawcy jest ustalenie ustawodawstwa właściwego w zakresie zabezpieczenia społecznego w sytuacji zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na Litwie i wykonywania działalności gospodarczej w Polsce, czy też złożony wniosek ma na celu uzyskanie stanowiska organu co do sposobu i zakresu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne, w sytuacji podlegania określonemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego,

- jeżeli intencją Wnioskodawcy byłaby interpretacja przepisów w zakresie obowiązku opłacania składek - wskazanie jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego będzie podlegał od momentu rozpoczęcia wykonywania pracy najemnej na Litwie (bowiem we wniosku o wydanie interpretacji zostało również wskazane ustawodawstwo słowackie).

W dniu 3 października 2016 r. Wnioskodawczym złożyła odpowiedź na wezwanie Zakładu, w której oświadczyła, że złożony wniosek ma na celu uzyskanie stanowiska Organu co do sposobu i zakresu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne, w sytuacji podlegania określonemu ustawodawstwu - w tej sytuacji litewskiemu.

Wnioskodawczyni przedstawiła własne stanowisko w sprawie:

Stanowisko Wnioskodawczyni jest takie, że od momentu zatrudnienia na Litwie i przyjęcia do tamtejszego systemu ubezpieczeń, wszystkie składki winny być odprowadzane tylko na Litwie, a w Polsce zobowiązana jest dokonać wyrejestrowania z ubezpieczeń. Podstawa prawna: art. 13 ust. 3 RPEiR (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Ponadto w myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującego od dnia ł stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie wydania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego wnioskodawcę ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego, dlatego też w sprawach, w których wnioskodawca podejmuje aktywność zawodową na terenie dwóch Państw Członkowskich UE elementem niezbędnym dla rozstrzygnięcia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne wnioskodawcy jest wskazanie przez wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega lub będzie podlegał.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenie, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Tym samym Oddział podkreśla, że w trybie interpretacji nie dokonuje oceny prawnej czy prawidłowości wskazanego przez Wnioskodawcę ustawodawstwa - w tym przypadku ustawodawstwa litewskiego. Wydając niniejszą decyzję Oddział oparł się jedynie na informacji podanej w odpowiedzi na wezwanie złożonej w dniu 3 października 2016 r. przez Wnioskodawczynię, z której jednoznacznie wynika, iż właściwym ustawodawstwem dla Wnioskodawczym będzie ustawodawstwo litewskie. Oddział przyjmuje zatem, że Wnioskodawczyni nie ma wątpliwości co do procedur do jakich powinna się zastosować w kwestii ustalenia właściwego ustawodawstwa podejmując pracę najemną (umowa o pracę na czas nieokreślony) na Litwie i jednocześnie prowadząc pozarolniczą działalność na terytorium Polski.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym na terytorium Polski regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W świetle art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Kwestie związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących od maja 2010 r. reguluje zasadniczo w stosunku do Państw Członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L Nr 166 poz. 1 z dnia 30 kwietnia 2004 r. z późn. zm.) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia nr 883/2004 (Dz. Urz. UE L Nr 284 poz. 1 z dnia 30 października 2009 r. z późn. zm.).

Osoby, do których zastosowanie mają powołane powyżej rozporządzenia, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Zasada podlegania ustawodawstwa! jednego państwa członkowskiego oznacza, że w danym momencie można być ubezpieczonym tylko w jednym Państwie Członkowskim.

W opisie zdarzenia przyszłego Wnioskodawczyni wskazała, iż prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, w przyszłości zamierza rozpocząć pracę najemną na Litwie w wymiarze 12 godzin miesięcznie z wynagrodzeniem w wysokości (...) EUR co będzie stanowiło ok. 7% czasu Wnioskodawczyni w stosunku do działalności prowadzonej w Polsce. Ustawodawstwem właściwym dla Wnioskodawczyni będzie ustawodawstwo litewskie.

W świetle powyższego Wnioskodawczyni nie będzie podlegała polskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego, tj. ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, zatem nie będzie miała obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stwierdza, że stanowisko wyrażone przez Wnioskodawczynię we wniosku o wydanie interpretacji złożonym w dniu 8 września 2016 r. - w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce w sytuacji gdy właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie - uznać należy za prawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.