WPI/200000/43/976/2016 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia przyznanego na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników dla członka zarządu spółki.
Pismo z dnia 14 września 2016 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych WPI/200000/43/976/2016 Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia przyznanego na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników dla członka zarządu spółki.
Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 8 września 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) Spółka z o.o. uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia przyznanego na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników dla Członka Zarządu Spółki.
UZASADNIENIE
W dniu 8 września 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) Spółka z o.o. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Wnioskodawca wskazał, że:
Członkiem Zarządu (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (zwanej dalej Spółką) jest osoba fizyczna, która w okresie od (...) 2014 r. do (...) 2015 r. miała zawartą umowę o pracę ze Spółką na czas określony - jednego roku - i z tytułu zawartej umowy o pracę otrzymywała wynagrodzenie, które było podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Członek Zarządu nie posiada udziałów w Spółce.
Z dniem (...) 2015 r. umowa o pracę z Członkiem Zarządu wygasła z uwagi na upływ okresu na jaki została zawarta. Umowa ta nie została przedłużona, jak również Spółka i Członek Zarządu nie zawarli nowej umowy o pracę. Konsekwentnie, od (...) 2015 r. Członek Zarządu pełni swoją funkcję w zarządzie Spółki wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników.
Jednocześnie (...) 2015 r. Zgromadzenie Wspólników podjęło kolejną uchwałę, w której określiło wynagrodzenie Członka Zarządu za pełnienie przez niego funkcji. Uchwała określająca wynagrodzenie za pełnienie przez Członka Zarządu swojej funkcji obowiązuje od dnia (...) 2015 r.
Wnioskodawca zadał pytanie:
W świetle przedstawionego stanu faktycznego powstało pytanie, czy Spółka wypłacając - za okres od (...) 2015 r. - wynagrodzenie Członkowi Zarządu wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników jest obowiązana do odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne, tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, których podstawą byłaby kwota wypłacana z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu?
Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie:
Współpraca pomiędzy Spółką a Członkiem Zarządu może odbywać się w oparciu o różne formy prawne. Przede wszystkim podstawą współpracy jest uchwała Zgromadzenia Wspólników, obok której można również zawrzeć pomiędzy Spółką a Członkiem Zarządu umowę o pracę, umowę zlecenia, czy kontrakt menedżerski. Wszystkie wyżej wymienione formy współpracy są zgodne z obowiązującym prawem, jednak niosą za sobą również konsekwencje prawne, w tym również na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych.
W ocenie Spółki, w sytuacji, gdy wynagrodzenie Członka Zarządu jest wypłacane wyłącznie w oparciu o uchwałę Zgromadzenia Wspólników wydana na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych, zaś z Członkiem Zarządu nie została zawarta żadna umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna, do której stosują się przepisy dotyczące zlecenia - wynagrodzenie Członka Zarządu nie jest objęte ubezpieczeniem społecznym, a tym samym Spółka nie jest obowiązana do potrącania i odprowadzania składek na powyższe ubezpieczenia.
Stanowisko Spółki wynika z regulacji ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn. zm.), która reguluje zakres obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Zakres obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym określa art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom tym podlegają osoby, które na terytorium polski są między innymi:
- pracownikami,
- osobami wykonującymi pracę nakładczą,
- osobami wykonującymi pracę na podstawie umów zlecenia lub innych umów cywilnoprawnych do których stosuje się przepisy o zleceniu;
- osobami prowadzącymi działalność gospodarczą.
o systemie ubezpieczeń społecznych określa także inne tytuły obowiązkowego ubezpieczenia emerytalno-rentowego, jednak żaden z nich nie obejmuje wykonywania czynności Członka Zarządu na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników i wypłaty na tej podstawie wynagrodzenia za pełnienie tych funkcji.
Z kolei kwestię obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego reguluje art. 11 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi że obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12 tej ustawy, czyli osoby wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę, będące członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osoby odbywające służbę zastępczą.
W myśl zaś art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Jak więc wynika z przytoczonych regulacji, osoba pełniąca funkcję Członka Zarządu wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników i uzyskująca wynagrodzenie wyłącznie w oparciu o te uchwałę - nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, czyli ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu.
Zaprezentowane powyżej stanowisko Spółki potwierdzają także znane komentarze przedstawicieli doktryny prawa ubezpieczeń społecznych, którzy wskazują, że "członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą pełnić swoje funkcje na podstawie:
uchwały odpowiedniego organu spółki i nie została zawarta żadna umowa o pełnienie tych obowiązków - wówczas członek zarządu nie podlega ubezpieczeniu ZUS. Dotyczy to również przypadku, gdy członek zarządu otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie.
zawartej umowy (np. umowy o pracę, umowy zlecenia, kontraktu menedżerskiego) - wówczas w zależności od rodzaju umowy powinny być odprowadzane obowiązkowo składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne ".
Co więcej przedstawiciele doktryny ubezpieczeń społecznych wskazują również, że "Skoro zatem z związku z pełnieniem funkcji członka zarządu nie dojdzie do powstania stosunku prawnego rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych, to należy uznać, że osoby powołane do pełnienia tej funkcji nie będą podlegać ubezpieczeniom społecznym. Jeżeli jednak niezależnie od powołania tych osób do pełnienia wyżej wymienionych funkcji, zostanie między nimi a spółką zawarta umowa o pracę albo umowa zlecenia na prowadzenie spraw spółki i jej reprezentację, to osoby te będą podlegać ubezpieczeniom społecznym jak pracownicy albo jak zleceniobiorcy".
Stanowisko Spółki potwierdzają także znane Spółce interpretacje wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Tytułem przykładu można wskazać decyzję nr 234 z dnia 17 czerwca 2014 r. (oznaczenie DI/100000/43/538/2014), w której stwierdzono, że: "Treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu - członka zarządu nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Poprzez samo powołanie w rozumieniu kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem, zleceniobiorcą czy osobą prowadzącą działalność gospodarczą ".
Identyczne stanowisko prezentuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z dnia 16 kwietnia 2014 r. (nr DI/100000/43/466/2014), w którym wskazano, że "z uwagi na fakt, iż obowiązek prowadzenia przez członków zarządu spraw spółki nie wynika z zajmowanego stanowiska (tj. zatrudnienia przez Spółkę), lecz z faktu ustanowienia, brak jest tytułu prawnego rodzącego obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne".
Z przedstawionego powyżej stanowiska Spółki, popartego dodatkowo komentarzami przedstawicieli doktryny oraz interpretacjami ZUS wynika, że w przypadku wykonywania przez członka Zarządu swoich funkcji wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników, która to uchwała reguluje także kwestię wynagrodzenia Członka Zarządu - Członek Zarządu nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu.
Co więcej, na powyższe stanowisko nie wpływa fakt, że do końca (...) 2015 r. pomiędzy Spółką a Członkiem Zarządu istniał stosunek pracy, który był podstawą do objęcia Członka Zarządu ubezpieczeniami społecznymi. Jak wskazano powyżej, Członek Zarządu może otrzymywać wynagrodzenie na podstawie różnych tytułów prawnych, które rodzą odmienne konsekwencje na gruncie ubezpieczeń społecznych. Zmiana zaś tytułu wypłaty wynagrodzenia Członka Zarządu Spółki - jak w przypadku opisanym w stanie faktycznym - skutkuje także zmianą konsekwencji w zakresie ubezpieczeń społecznych. Identyczne stanowisko zostało zawarte w decyzji nr 113 Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z dnia 26 maja 2011 r. (znak DI/100000/451/334/2011).
Reasumując powyższe Spółka stwierdza, że:
a) w przypadku wypłacania Członkowi Zarządu wynagrodzenia - począwszy od (...) 2015 r. - wyłącznie w oparciu o uchwałę Zgromadzenia Wspólników - Członek Zarządu nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu) z tego tytułu;
b) w konsekwencji Spółka nie jest obowiązana - jako płatnik - do potrącania i odprowadzania do ZUS składek na wyżej wymienione ubezpieczenia od wynagrodzenia wypłaconego Członkowi Zarządu wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników.
Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:
Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.
Stosownie do art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z o.o. realizuje zarząd spółki a jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja.
W myśl art. 201 § 4 powołanej powyżej ustawy Kodeks spółek handlowych - członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego tj. podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. Podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług jak też jedynie powołanie uchwałą zgromadzenia wspólników.
Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, uzależniając zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nie zaliczają do ubezpieczonych osób pełniących funkcje członka zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie (np. umowa o pracę, umowa cywilnoprawna).
W konsekwencji, samo powołanie - na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych - na stanowisko członka zarządu spółki, jak również osiąganie z tego tytułu, ustalonego w drodze uchwały, wynagrodzenia nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
Z przedstawionego we wniosku z dnia 8 września 2016 r. stanu faktycznego wynika, że Członek Zarządu Spółki w okresie od dnia (...) 2015 r. pełni swoją funkcję wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników. Na podstawie uchwały zostało również określone dla Członka zarządu wynagrodzenie za pełnienie tej funkcji. Nie łączy go ze Spółką żaden inny stosunek prawny, tj. umowa o pracę, umowa zlecenia.
Reasumując, uwzględniając powyższe, należy wskazać, iż pełnienie funkcji członka zarządu wyłącznie na podstawie aktu powołania nie będzie skutkowało zaistnieniem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia z tytułu pełnionej funkcji. W rezultacie, jeżeli funkcja członka zarządu pełniona jest wyłącznie na podstawie stosunku organizacyjnego, to wynagrodzenie pobierane z tego tytułu nie będzie stanowiło podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy wyrażone we wniosku złożonym w dniu 8 września 2016 r. w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia przyznanego na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników dla Członka Zarządu Spółki.
POUCZENIE
Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.
Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.
Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).
Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.