WPI/200000/43/952/2015 - Brak obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za obywateli Ukrainy zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w ramach stosunku pracy, którzy stale zamieszkują na terenie Ukrainy i tam wykonują pracę, dla których ustalono ustawodawstwo ukraińskie jako właściwe.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za (...)

1. prawidłowe stanowisko przedsiębiorcy (...) zawarte we wniosku złożonym w dniu 19 sierpnia 2015 r. w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za obywateli Ukrainy zatrudnionych przez wnioskodawcę na umowy o pracę, którzy stale zamieszkują na terenie Ukrainy i tam wykonują pracę, dla których ustalono ustawodawstwo ukraińskie jako właściwe.

2. odmawia wydania interpretacji możliwości żądania zwrotu nienależnie opłaconych przez wnioskodawcę składek na ubezpieczenia społeczne.

W dniu 19 sierpnia 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Wnioskodawca we wniosku z dnia 13 sierpnia 2015 r. opisał stan faktyczny.

Wnioskodawca poinformował, że jest przedsiębiorcą polskim, który prowadzi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność gospodarczą. W ramach prowadzonej działalności wnioskodawca zatrudnia na podstawie umowy o pracę trzech obywateli Ukrainy, pracownicy Ci świadczą pracę jednocześnie w ramach umów o prace zawartych z ukraińskimi podmiotem gospodarczym (...) z siedzibą przy ulicy (...) i z tego tytułu podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na Ukrainie odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne za tych pracowników.

Pracownicy na podstawie zawartych umów o pracę z polskim podmiotem świadczą na jego rzecz pracę na terytorium Ukrainy, gdzie znajduje się ich stałe miejsce zamieszkania. Zgodnie z postanowieniami umowy o pracę z polskim podmiotem na Ukrainie znajduje się miejsce wykonywania pracy wskazanych pracowników i tam też realizowana jest ich cała aktywność zawodowa. Jeden z zatrudnionych obywateli Ukrainy wykonuje pracę na rzecz Wnioskodawcy na terytorium Polski w okresie nie przekraczającym w roku kalendarzowym 30 dni w ramach delegacji służbowych.

Wnioskodawca do tej pory realizował obowiązek obliczania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzenia otrzymywanego przez wszystkich trzech pracowników w oparciu o zawarte umowy o pracę. W tym stanie faktycznym wnioskodawca z uwagi na treść art. 6 ust. 1 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 137, poz. 887) powziął jednak wątpliwość dotycząca istnienia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń uzyskanych przez pracowników wykonujących na podstawie umowy o pracę stale pracę na terytorium Ukrainy i podlegających ustawodawstwu ukraińskiemu, a w konsekwencji możliwości zwrotu nienależnie opłaconych przez płatnika składek.

Wnioskodawca pragnie uzyskać rozstrzygnięcie w przedmiocie sposobu i zakresu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń uzyskanych przez pracowników wykonujących pracę na terytorium Ukrainy zawartych z ukraińskim podmiotem gospodarczym, przy jednoczesnym wskazaniu na obowiązujące pracowników ustawodawstwa ukraińskie.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Wnioskodawca wskazał, że zatrudnieni w spółce wnioskodawcy pracownicy ukraińscy wykonują stale pracę na terytorium Ukrainy. Pracownicy Ci podlegają ustawodawstwu ukraińskiemu, nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym w Polsce z uwagi na to, iż takiego obowiązku nie przewiduje art. 6 ust. 1 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 137 poz. 887),w którym to, w sposób enumeratywny wymieniono tytuły do obowiązkowych ubezpieczeń. Dyspozycja omawianego przepisu warunkuje obowiązek opłacania przez płatnika składek na ubezpieczenie społeczne spełnieniem łącznie dwóch przesłanek: bycie podmiotem wskazanym w przepisie i korektywnie wykonywanie pracy na terytorium Rzeczypospolitej. Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazują, iż istotnym dla objęcia powyższym obowiązkiem jest fakt zawarcia z polskim pracodawcą stosunku pracy i wykonywanie tej pracy na terytorium Polski. W opisywanym stanie faktycznym nie spełnione zostały powyższe wymagania, ponieważ pracownicy co prawda zatrudnieni są przez podmiot polski lecz w umowie o pracę określono miejsce wykonywania ich pracy poza granicami Polski, na Ukrainie gdzie praca też jest w rzeczywistości świadczona.

Do powyższego stanu faktycznego zastosowania znajduje dodatkowo art. 6 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym z dnia 18 maja 2012 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 1373) z wyłączeniem wyjątków z art. 7 i 8 tej Umowy, zgodnie z którym o ustawodawstwie regulującym obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne decyduje miejsce wykonywania pracy przez pracownika. W opisywanym stanie faktycznym pracownicy zatrudnieni są u pracodawcy zarejestrowanego na terytorium Polski, świadczą pracę na rzecz tego podmiotu na terytorium Ukrainy a przewidywany okres wykonywania przez nich pracy przekracza 24 miesiące i nie towarzyszy mu zgoda odpowiednich organów władzy Ukrainy lub innych instytucji upoważnionych przez tę władzę do stosowania ustawodawstwa polskiego wobec tychże pracowników. Biorąc pod uwagę powyższe wnioskodawca wskazuje, że pracownicy Ci w zakresie ubezpieczeń społecznych podlegają ustawodawstwu Ukrainy zgodnie z art. 6 omawianej Umowy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Jednocześnie zgodnie z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiary tych składek.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają pracownicy, natomiast w zgodnie z art. 12 ust. 1 powołanej ustawy - obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, zgodnie z art. ó ust. 1 są to pracownicy.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym nie posługuje się kryterium obywatelstwa czy np. miejsca zamieszkania lub pobytu. Oznacza to, że obowiązkiem ubezpieczeń społecznych są objęci także cudzoziemcy, o ile spełniają warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym, a tak jest, gdy z cudzoziemcem zostaje zawarta umowa o pracę, w której określono miejsce wykonywania pracy w Polsce. Istotnym dla objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych jest więc:

- fakt zawarcia z polskim podmiotem np. umowy o pracę, czyli umowy rodzącej zgodnie z przepisami oraz

- wykonywanie pracy w ramach tej umowy na obszarze Polski.

Warunki wskazane powyżej może wykluczyć jedynie ratyfikowana umowa międzynarodowa w zakresie zabezpieczenia społecznego jako prawo nadrzędne w stosunku do ustaw krajowych. Taką umowę o zabezpieczeniu społecznym Polska zawarła w dniu 18 maja 2012 r. z Ukrainą. Umowa ta weszła w życie w dniu 1 stycznia 2014 r. (Dz. U. z 22 listopada 2013 r. poz. 1373, 1375).

W przedstawionym we wniosku opisie stanu faktycznego wnioskodawca wskazał, że jest przedsiębiorcą polskim i w ramach prowadzonej działalności zatrudnia na podstawie umowy o pracę obywateli Ukrainy, którzy świadczą na jego rzecz pracę na terytorium Ukrainy, gdzie stale zamieszkują. Wnioskodawca wskazał, że obywatele Ukrainy podlegają ustawodawstwu ukraińskiemu. Wnioskodawca powziął wątpliwość w przedmiocie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe od zawartych z obywatelami Ukrainy umów o pracę. Zdaniem wnioskodawcy w opisanym stanie faktycznym brak będzie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne w Polsce od zawartych umów o pracę z obywatelami Ukrainy, którzy maja ustalone ustawodawstwo uraińskie w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Wobec przedstawionego przez wnioskodawcę opisu stanu faktycznego i prezentowanego stanowiska we wniosku z dnia 13 sierpnia 2015 r., w oparciu o obowiązujące przepisy prawne Oddział uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe z tytułu umów o pracę zawartych z obywatelami Ukrainy, którzy mają ustalone ustawodawstwo ukraińskie w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Oddział podkreśla, że stosownie do art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r.) Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W przypadku, gdy wniosek o wydanie pisemnej interpretacji zostanie złożony w sprawie nie odnoszącej się do powyżej wskazanego zakresu przedmiotowego, właściwy miejscowo Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest odmówić wydania interpretacji ze względu na brak podstaw prawnych do jej wydania.

Powołane powyżej przepisy jednoznacznie przesądzają, iż nie każda sprawa leżąca we właściwości organu lub państwowej jednostki organizacyjnej jest możliwa do rozstrzygnięcia poprzez wydanie pisemnej interpretacji. Organ w trybie wydawania pisemnych interpretacji dokonuje wykładni przepisów prawnych w odniesieniu do przedstawionego we wniosku opisu zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Sprawa, którą organ może rozstrzygnąć musi dotyczyć zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne lub ustalenie podstawy wymiaru tych składek. W tym trybie organ nie może wydawać interpretacji dotyczących m.in. możliwości zwrotu nienależnie opłaconych przez płatnika składek. Interpretacja dotyczy wyłącznie spraw wskazanych w art. 83d ustawy o sus i w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego wnioskodawca uzyskuje potwierdzenie prawidłowość rozumienia i zastosowania przepisów prawnych obowiązujących w momencie złożenia wniosku.

W związku z powyższym w zakresie wątpliwości wnioskodawcy dotyczących możliwości uzyskania zwrotu od ZUS składek na ubezpieczenia społeczne opłaconych za obywateli Ukrainy z tytułu zawartych umów o pracę, którzy mają ustalone ustawodawstwo ukraińskie Zakład odmówił wydania pisemnej interpretacji.

Mając na uwadze powyższe Oddział stwierdził jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.