WPI/200000/43/929/2014 - Brak obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pobierania przez uczniów szkół ponadgimnazjalnych stypendium.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zaprezentowane we wniosku złożonym w dniu 29 lipca 2014 r. przez (...) w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pobierania przez uczniów szkół ponadgimnazjalnych stypendium w okresie odbywania stażu zawodowego, na który zostali skierowani przez inny niż powiatowy urząd pracy podmiot kierujący.

W dniu 29 lipca 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek (...) wpisanego do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że jest w trakcie podpisywania z Urzędem Marszałkowskim (...) umów na realizację dwóch projektów (...) oraz (...) współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego realizowanego w ramach Priorytetu IX. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach. Działania 9.2 Podniesienie atrakcyjności jakości szkolnictwa zawodowego, w ramach których organizowane są staże zawodowe dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych.

Realizacja projektów rozpoczęła się 13 czerwca 2014 r. Stypendia stażowe, będą zawierane z niepełnoletnimi, jak również z pełnoletnimi uczniami szkół ponadgimnazjalnych. Celem prowadzonych staży będzie podwyższenie poziomu kompetencji zawodowych uczniów w branży mechatroniki samochodowej, odzieżowej i graficznej. Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, będący uczestnikami stażów zawodowych organizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki nie są pracownikami młodocianymi i nie posiadają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Staże organizowane są w wymiarze 150 godzin i prowadzone będą w zakładach pracy branży mechatroniki samochodowej, odzieżowej i graficznej. Zgodnie z zapisami w dokumentacji konkursowej POKL, w projekcie zapisano, iż uczestnicy stażu za jego odbycie otrzymają całkowity koszt kwalifikowany, przysługujący każdemu uczniowi za odbycie stażu w wymiarze 15 godzin. Kwota 1000,00 zł na każdego uczestnika stażu jest całkowitą kwotą, którą dysponuje Stowarzyszenie w ramach realizacji projektu, a zatem kwota obejmuje wszystkie pochodne z obowiązującym ustawodawstwem.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że przed rozpoczęciem staży zostaną podpisane umowy, w sprawie realizacji stażu zawodowego w ramach ww. projektów, podpisane przez Stowarzyszenie - strona kierująca, zakład pracy przyjmujący ucznia na staż zawodowy i ucznia - uczestnika stażu oraz podpis rodzica/opiekuna prawnego uczestnika stażu (w przypadku niepełnoletniego ucznia). Umowy określają m.in. zadania i obowiązki każdej ze stron oraz zasady wypłacania stypendium dla uczestnika stażu. Po odbyciu stażu, uczniowie otrzymają stypendium stażowe w kwocie określonej w budżecie projektu, tj. w wysokości 1000,00 zł, która stanowi całkowity koszt łącznie z wymaganymi prawem polskim pochodnymi.

W związku z przedstawionym stanem faktycznym Wnioskodawca wniósł o udzielenie pisemnej interpretacji na temat obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym dla osób pobierających stypendium w okresie odbywania stażu zawodowego, które zostały skierowane przez inne instytucje niż Powiatowy Urząd Pracy.

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych osoby pobierające stypendium w okresie odbywania stażu lub praktyki zawodowej, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenia, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tych osób stanowi kwota wypłacanego świadczenia, mającego charakter stypendium, bez względu na jego nazwę, jeżeli z zawartej umowy na realizację szkolenia lub stażu wynika prawo tej osoby do uzyskania świadczenia otrzymywanego z tytułu uczestnictwa w jednej z powyższych form aktywacji zawodowej (art. 18 ust. 4 pkt 8 ww. ustawy). Zgodnie z art. 9 ust. 6a ww. ustawy, osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym jeżeli nie mają innych tytułów powodujących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawca zauważył jednakże, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2011 r. osobą pobierającą stypendium w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy systemowej może być tylko osoba o statusie osoby bezrobotnej, tj. niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieucząca się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wyższej, gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych (art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.).

Biorąc pod uwagę powyższe oraz fakt. że projekt dotyczy tylko uczniów szkoły ponadgimnazjalnej, otrzymujących stypendia w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, zdaniem wnioskodawcy nie istnieje obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz. Pracy. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 9a, art. 12 oraz art. 13 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego. Przy czym. w myśl art. 9 ust. 6a powołanej ustawy, osoby te podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jeżeli nie mają innych tytułów powodujących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Ponadto stosownie do art. 16 ust. 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu i przygotowania zawodowego, kierowanych przez podmioty inne niż powiatowe urzędy, pracy, finansują w całości z własnych środków podmioty kierujące. W świetle art. 4 pkt 2 lit. a powołanej ustawy, przez "inne niż powiatowe urzędy pracy podmioty kierujące" - w stosunku do osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego - należy rozumieć m.in. instytucje szkoleniowe, korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz. 1206 z późn. zm.) albo ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r., o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 z późn. zm.).

Należy wskazać, ze przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został wprowadzony z dniem 1 listopada 2005 r. ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1366) w celu zrównania sytuacji prawnej osób uczestniczących w szkoleniach finansowanych z Funduszu Pracy i ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, kierowanych na szkolenia, staże i przygotowanie zawodowe dorosłych finansowane przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy.

Dodatkowo, wskazany powyżej przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy koresponduje z normą pkt 9, dotyczącego osób pobierających m.in. stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy, dlatego przy jego analizie właściwym jest odniesienie się do zawartej w stosownych przepisach definicji osoby bezrobotnej. Zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 674 z późn. zm.) bezrobotnym jest osoba spełniająca ustawowo określone warunki, m.in.: pełnoletnia, niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym w danym zawodzie, a także nieucząca się w szkole. Jednocześnie przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) wśród szkół publicznych i niepublicznych wyróżniają grupę: szkoły ponadgimnazjalne.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, przedstawionym we wniosku, stowarzyszenie zamierza zorganizować w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki staże zawodowe dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, nie będących pracownikami młodocianymi i nie posiadających innych tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, a następnie osobom w nich uczestniczącym wypłacić stypendium stażowe.

Biorąc powyższe pod uwagę, brak jest przesłanek do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych opisanych we wniosku uczniów szkół ponadgimnazjalnych.

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pobierania przez uczniów szkół ponadgimnazjalnych stypendium w okresie odbywania stażu zawodowego, na który zostali skierowani przez inny niż powiatowy urząd pracy podmiot kierujący.

Ponadto Zakład podkreśla, że powołana przez Wnioskodawcę we własnym stanowisku w sprawie interpretacja została wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS. która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.