WPI/200000/43/909/2016 - Ustalenie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych osoby pełniącej funkcję wiceprezesa zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie powołania w rozumieniu przepisu k.s.h.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie, rozpatrując wniosek złożony w dniu 19 sierpnia 2016 r. przez (...) uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych osoby pełniącej funkcję wiceprezesa zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie powołania w rozumieniu przepisu Kodeksu spółek handlowych, a w konsekwencji braku obowiązku uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wynagrodzenia wypłacanego z tegoż tytułu.

W dniu 19 sierpnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia członków zarządu spółki z ograniczona odpowiedzialnością powołanych do pełnienia funkcji uchwałą nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników.

Wnioskodawca, przedstawiając stan faktyczny wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą w zakresie organizacji turystyki - biuro podróży. Udziałowcami Wnioskodawcy są dwie osoby: (...) posiadająca (...) udziałów stanowiących (...) wszystkich udziałów oraz (...) posiadająca (...) udziałów stanowiących (...) wszystkich udziałów spółki. Udziałowcy są jednocześnie członkami zarządu spółki. (...) jest Prezesem Zarządu, (...) jest wiceprezesem Zarządu. (...) w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego rozwiązała ze spółką stosunek pracy i złożyła wniosek o przyznanie emerytury.

Wnioskodawca informuje, że udziałowcy będący jednocześnie członkami zarządu podczas nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników zamierzają podjąć w trybie art. 201 § 4 k.s.h. uchwałę przyznająca wiceprezesowi zarządu - (...), która jednocześnie będzie pobierała emeryturę, wynagrodzenie za wykonywanie przez nią obowiązków wiceprezesa zarządu spółki od dnia 1 października 2016 r. do dnia odwołania jej z pełnionych funkcji wiceprezesa zarządu. Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników zamierza ustalić wysokość przyznanego wynagrodzenia w wysokości nie wyższej niż (...) brutto za każdy miesiąc. W trakcie pełnienia funkcji wiceprezesa zarządu przez (...) nie będzie łączył ją z Wnioskodawcą żaden stosunek prawny, poza powołaniem do pełnienia funkcji w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych. Wiceprezesa zarządu z Wnioskodawcą nie będą łączyły umowy pracę, umowy zlecenia, umowy dzieło ani żadne inne umowy cywilnoprawne. Wynagrodzenie i sposób jego ustalania będą wynikały tylko i wyłącznie z uchwały będącej aktem powołania i podjętej na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy przyznanie, a w konsekwencji wypłata wyżej określonego wynagrodzenia za wykonywanie obowiązków wiceprezesa zarządu będą tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji wiązać się będą z obowiązkiem odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i rodzić będą po stronie Wnioskodawcy jako płatnika składek obowiązek odprowadzania składek w imieniu własnym, oraz wiceprezesa zarządu.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem Wnioskodawcy przyznanie i wypłata wiceprezesowi zarządu określonego wynagrodzenia za wykonywane przez niego obowiązki wiceprezesa zarządu nie będą tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, co w konsekwencji nie będzie powodowało obowiązku odprowadzania składek na Fundusz, Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wnioskodawca wskazuje, iż jako płatnik nie będzie miał obowiązku odprowadzania składek na powyższe ubezpieczenia i fundusze zarówno w imieniu wiceprezesa, zarządu jak też i swoim.

Wnioskodawca wskazuje, iż przepis art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie określa powołania na stanowisko członka zarządu spółki jako odrębnego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Na uzasadnienie powyższego wskazać należy, iż stosunek korporacyjny, jaki wiąże członka zarządu ze spółką od stosunku pracy lub innej umowy, która może być zawarta obok aktu powołania pomiędzy spółką, a członkiem zarządu. Powołanie danej osoby do zarządu spółki i przyznanie jej oraz wypłata z tytułu pełnienia tej funkcji wynagrodzenia na podstawie wspomnianej uchwały nie powoduje nawiązania stosunku pracy członka zarządu na podstawie powołania (por. wyr. SN z 14 lutego 2001 r. I PKN 258/00, OSNAPiUS 2002, Nr 23, poz. 565).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą przedmiotowej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Niniejsza interpretacja dotyczy tylko i wyłącznie indywidualnej sprawy Wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z o.o. realizuje zarząd spółki. Jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja.

Przepis art. 201 § 4 powołanej wyżej ustawy - Kodeks spółek handlowych stanowi, iż członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego, tj. podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy, czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. W konsekwencji podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług, jak też jedynie powołanie uchwalą zgromadzenia wspólników.

Jednocześnie Oddział informuje, iż ubezpieczeniom społecznym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę w art. 6 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963), ustawodawca zawarł w nim wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Oznacza to, że osoba określona w tym przepisie, zostaje objęta tymi ubezpieczeniami i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.

Katalog osób, które płatnicy składek są zobowiązani zgłosić do ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji naliczać i odprowadzać składki na te ubezpieczenia określono w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Treść przepisu art. 6 ust. 1 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 powyżej powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - członka zarządu (na podstawie art. 201 k.s.h.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom. Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Tym samym wynagrodzenie wypłacone członkowi zarządu z tytułu pełnionej funkcji (w tym przypadku wiceprezesowi) na podstawie samego powołania nie będzie podlegało obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Natomiast obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy reguluje ustawa z dnia z dnia 20 kwietnia 2004 r., o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 645 z późn. zm.), z kolei składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ustawa z dnia 13 sierpnia 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn.: U. z 2014 r., poz. 272 z późn. zm.). Zgodnie z art. 104 ww. ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz art. 29 ust. 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, powołanej powyżej - obowiązkowe składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w przypadku zaistnienia obowiązku ich opłacania, ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Reasumując, dla osoby pełniącej funkcję członka zarządu wyłącznie na podstawie stosunku organizacyjnego, jakim jest powołanie w rozumieniu przepisu Kodeksu spółek handlowych, pomimo iż pobiera z tego tytułu wynagrodzenie, powyższe powołanie nie stanowi tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym, a w konsekwencji pobierane wynagrodzenie z tytułu pełnienia tej funkcji nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny i stanowisko w sprawie oraz obowiązujący stan prawny, w sytuacji gdy pełnienie funkcji członka zarządu (w tym również wiceprezesa) w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wynika wyłącznie z uchwały Zgromadzenia Wspólników o powołaniu członków zarządu i Spółka nie zawrze z członkami zarządu (w tym przypadku wiceprezesem) umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowiska przedstawione we wniosku złożonym w dniu 19 sierpnia 2016 r.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.