WPI/200000/43/85/2016 - Ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia oraz podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia wraz z podleganiem ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia emeryta lub rencisty zatrudnionego u innego płatnika składek na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem niższym niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 5 lutego 2016 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych WPI/200000/43/85/2016 Ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia oraz podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia wraz z podleganiem ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia emeryta lub rencisty zatrudnionego u innego płatnika składek na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem niższym niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 22 stycznia 2016 r. przez (...):

1.

uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w zakresie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w stanie faktycznym opisanym pod numerem 1,

2.

uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w kwestii obliczania łącznej podstawy wymiaru składek dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w sytuacji opisanej pod numerem 2,

3.

uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy co do niepodlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia emeryta / rencisty zatrudnionego u innego płatnika składek na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem niższym niż minimalne wynagrodzenie za prace,

4.

uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w kwestii obliczania łącznej podstawy wymiaru składek dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w zdarzeniu przyszłym opisanym pod numerem 4.

5.

uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w kwestii możliwości przeliczania podstawy wymiaru składek dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w zdarzeniu przyszłym oznaczonym numerem 5,

6.

uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy co do przyjęcia kwoty faktycznie osiągniętego przez zleceniobiorcę w danym miesiącu przychodu dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia,

7.

uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w kwestii ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w zdarzeniu przyszłym opisanym w punkcie numer 7,

8.

uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie obliczania łącznej podstawy wymiaru składek dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w zdarzeniu przyszłym oznaczonym numerem 8,

9.

uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w kwestii obliczania łącznej podstawy wymiaru składek dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w stanie faktycznym oznaczonym numerem 9, oraz

10.

odmawia wydania interpretacji w zakresie wskazania dokumentów przedkładanych przez ubezpieczonych zleceniodawcy uzasadniających zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

UZASADNIENIE

W dniu 22 stycznia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się m.in. obsługą kadrowo-płacową innych podmiotów gospodarczych (w tym także świadczy usługi doradztwa w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz rozliczeń z ZUS). Podmioty te, jak również Wnioskodawca, w ramach wykonywanej działalności zawierają umowy zlecenia z osobami fizycznymi, w tym także z osobami posiadającymi status emeryta lub rencisty. Niejednokrotnie umowa zlecenia nie stanowi dla tych osób jedynego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Przykładowo - osoby te wykonują umowy zlecenia lub są zatrudnione na podstawie umowy o pracę w innym podmiocie lub prowadzą pozarolniczą działalność. W wielu przypadkach wypłata wynagrodzenia z umowy zlecenia następuje w następnym miesiącu, za miesiąc poprzedni. Różny jest sposób określenia wynagrodzenia w umowie zlecenia i różne są okresy rozliczeniowe. Obowiązkiem płatnika składek jest ustalenie, czy z tytułu wykonywania przez zleceniobiorcę umowy zlecenia należy zgłosić go do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego czy tylko do ubezpieczenia zdrowotnego.

W związku z powyższym Wnioskodawca zwraca się o dokonanie wiążącej wykładni art. 9 ust. 1a oraz art. 9 ust. 2, 2a i 2c, art. 9 ust. 4a. art. 18 ust. 1 i ust. 3 oraz ust. 7 oraz art. 34 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w celu ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych w przypadku zleceniobiorców wykonujących umowę zlecenia i umowę o pracę, czy też wykonujących kilka umów zlecenia w różnych podmiotach albo prowadzących pozarolniczą działalność w następujących sytuacjach:

1)

Czy w sytuacji, gdy dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczeń (umowa o pracę i umowa zlecenia z różnymi podmiotami - umowa zlecenia nie jest wykonywana na rzecz pracodawcy), a wypłata wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę (zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy) następuje w styczniu 2016 r., w kwocie minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2015 r. (tj. 1750 zł), to przy ustalaniu łącznej podstawy wymiaru składek za styczeń należy przyjąć, że zleceniobiorca osiągnął w tym miesiącu minimalne wynagrodzenie i z tytułu umowy zlecenia będzie objęty tylko ubezpieczeniem zdrowotnym?

2)

Czy przy ustalaniu, czy w danym miesiącu łączna podstawa wymiaru składek wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę istotny jest okres, za który wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia jest należne (gdy następuje przesunięcie terminu wypłaty na kolejny miesiąc) czy termin (miesiąc) wypłaty wynagrodzenia, czy też należy każdorazowo uwzględniać oba kryteria?

Jak)

kwotę należy przyjąć do ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek w danym miesiącu, jeżeli w umowie zlecenia określono łączne wynagrodzenie za cały okres obowiązywania umowy, które jest wypłacane etapami (miesięcznie lub np. co 1,5 miesiąca), w różnej wysokości, ale suma tych wypłat odpowiada łącznej kwocie wskazanej w umowie zlecenia), a jaką kwotę - gdy w umowie zlecenia wynagrodzenie jest określone w stawce godzinowej (za roboczogodzinę)? Czy wówczas do ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek w danym miesiącu należy przyjąć faktycznie uzyskany przychód z tej umowy w miesiącu wypłaty czy pod uwagę należy brać okres wykonywania umowy?

3)

Czy emeryt lub rencista wykonujący jedną lub kilka umów zlecenia, zatrudniony jednocześnie na podstawie umowy o pracę w innym podmiocie, z której miesięczne wynagrodzenie jest niższe od minimalnego wynagrodzenia, będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia?

4)

Czy w sytuacji, gdy z umowy zlecenia uzyskane w danym miesiącu wynagrodzenie jest niższe od minimalnego, fakt, że wypłata z różnych tytułów (np. umowy zlecenia, umowy o pracę następuje w różnych dniach danego miesiąca (np. 2, 10 i ostatniego dnia miesiąca) ma znaczenie dla ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek w tym miesiącu? Czy w tym przypadku decyduje kolejność powstawania poszczególnych tytułów do ubezpieczeń?

5)

Czy w przypadku umowy zlecenia dokonuje się przeliczenia podstawy wymiaru składek i w jakich sytuacjach? Jaką kwotę należy przyjąć do ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek w miesiącu w sytuacji, gdy przykładowo zleceniobiorca przez część miesiąca choruje oraz w razie innych nieobecności?

6)

Jeśli w umowie zlecenia nie została określona kwota wynagrodzenia (wynagrodzenie jest płatne na podstawie rachunku), a jedynie sposób obliczenia wynagrodzenia, jaką kwotę należy uwzględnić przy ustalaniu łącznej podstawy wymiaru składek? Czy jest to faktycznie uzyskany przychód (kwota wynikająca z rachunku) czy kwota zadeklarowana nie niższa niż minimalne wynagrodzenie?

7)

Czy w kontekście art, 9 ust. 2c ustawy systemowej, w przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, którego wynagrodzenie określone w umowie jest niższe od minimalnego, w celu ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek przyjmuje się wynagrodzenie wskazane w umowie (czy w tym przypadku bierze się pod uwagę podstawę wymiaru składek w przeliczeniu na okres miesiąca w sposób proporcjonalny do wymiaru czasu pracy) czy faktycznie uzyskane w danym miesiącu wynagrodzenie (z uwagi np. na okres niezdolności do pracy itp.)?

8)

Czy wypłata wynagrodzenia z danej umowy zlecenia albo umowy o pracę po upływie terminu jej obowiązywania ma wpływ na ustalenie łącznej podstawy wymiaru składek w danym miesiącu? Jaki przepis prawny wyklucza uwzględnienie wypłaconego wynagrodzenia w danym miesiącu należnego za miesiąc poprzedni z tytułu umowy, która już wygasła lub została rozwiązana?

9)

Czy w sytuacji, gdy wynagrodzenie z umowy zlecenia wykonywanej w całości przed 1 stycznia 2016 r. zostanie wypłacone w styczniu 2016 r., powinno być uwzględnione w łącznej podstawie wymiaru składek za styczeń (tj. w miesiącu rzeczywistej wypłaty), jeżeli z tytułu tej urnowy zleceniobiorca był objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi?

10)

Na podstawie jakiego rodzaju dokumentów, na zasadzie art. 34 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wyłączony będzie obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz jakie informacje powinny te dokumenty zawierać, jeśli drugim tytułem jest inna umowa zlecenia, umowa o pracę lub pozarolnicza działalność?

Przedstawiając własne stanowisko co do powyżej wskazanych zagadnień Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z treścią art. 9 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pracownicy, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu (np. z umowy zlecenia, pozarolniczej działalności gospodarczej).

Na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej, Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7.

Stosownie do art. 9 ust. 2a ww. ustawy, zleceniobiorca prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy zlecenia podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8 (tj. zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy składek). Może on dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z umowy zlecenia. Zleceniobiorca prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art. 18a (tj. zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia), podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów, z zastrzeżeniem ust. 2c.

Stosownie do treści art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, lub z innych tytułów osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a (tj. 1850 zł w 2016 r.).

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2c i 4b (art. 9 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców na podstawie art. 18 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych co do zasady stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 3, 9 i 10. Natomiast jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie, podstawę wymiaru składek zleceniobiorców będzie stanowił przychód z tytułu umowy zlecenia w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym osób fizycznych (art. 18 ust. 1 i 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Na podstawie art. 34 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład na wniosek płatnika składek bada prawidłowość wykazanych przez tego płatnika składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 9 ust. 2c. Jeżeli w wyniku sprawdzenia wysokości miesięcznej podstawy wymiaru składek Zakład stwierdzi błędne wykazanie składek informuje o tym niezwłocznie płatnika składek i ubezpieczonego za pośrednictwem płatnika składek. Jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, składka jest opłacana przez każdego płatnika, chyba, że ubezpieczony przedłoży płatnikowi dokumenty, z których wynika brak konieczności opłacania składek.

Stosownie do treści art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek jest zobowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Dla ubezpieczonych, których podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia stanowi przychód, w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w raporcie miesięcznym (lub korygującym) uwzględnia należne składki na ubezpieczenia od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji zleceniobiorcy wypłat - od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego raport dotyczy - stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia. Wynika to z treści § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 78, poz. 465 z późn. zm.).

Dalej Wnioskodawca wskazuje, że Departament Ubezpieczeń i Składek ZUS w wyjaśnieniach z dnia 7 grudnia 2015 r. (aktualizacja z dnia 7 stycznia 2016 r.) zamieszczonych na stronie internetowej ZUS wskazuje m.in., że:

- w celu rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych ustalania łącznej podstawy wymiaru składek należy dokonywać odrębnie dla każdego miesiąca,

- ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek dla celu rozstrzygnięcia zbiegu tytułów dokonuje się według kolejności ich powstawania,

- w przypadku zleceniobiorców, dla których odpłatność w umowie zlecenia została określona miesięcznie kwotowo, w odniesieniu do miesiąca w którym wystąpiła niezdolność do pracy skutkująca uzyskaniem niższego przychodu lub nieuzyskaniem go, przy sumowaniu podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy uwzględnić kwotę określoną w umowie zlecenia. Niezdolność do pracy musi być związana z korzystaniem przez zleceniobiorcę z zasiłku z ubezpieczenia społecznego (zasada ta nie ma zastosowania w przypadku osób, dla których odpłatność w umowie została określona w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie),

- w przypadku, jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w razie istnienia zbiegu wskazanego wyżej, jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, składka jest opłacana przez każdego płatnika, chyba że ubezpieczony przedłoży płatnikowi dokumenty, z których wynika brak konieczności opłacania składek. Osoba spełniająca jednocześnie warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z tytułu stosunku pracy oraz innych tytułów jest obejmowana tymi ubezpieczeniami wyłącznie ze stosunku pracy, jeżeli: w umowie o pracę ma zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie, w razie braku zagwarantowania co najmniej minimalnego wynagrodzenia (co może mieć miejsce w przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy) - jeśli podstawą wymiaru składek z tytułu stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie. Zasada ta nie uległa zmianie.

Natomiast w przypadku, jeśli podstawa wymiaru składek w przeliczeniu na pełen miesiąc, będzie niższa niż minimalne wynagrodzenie (przy braku zagwarantowanego w umowie o pracę minimalnego wynagrodzenia) zastosowanie będzie miał art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tym samym dopiero jeśli łączna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia, kolejne tytuły nie będą rodzić obowiązku tych ubezpieczeń:

- w przypadku zawarcia przez emeryta lub rencistę jednej umowy zlecenia osoba ta podlega z tytułu jej wykonywania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Natomiast w przypadku zawarcia więcej niż jednej umowy zlecenia, kolejne umowy będą rodziły obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, aż łączna podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia osiągnie minimalne wynagrodzenie. Dopiero kolejna umowa nie będzie już rodziła obowiązku tych ubezpieczeń. Zasady sumowania podstaw wymiaru są analogiczne jak przy zbiegu dwóch lub więcej umów zlecenia, z tym, że w przypadku, gdy zleceniobiorca będący emerytem lub rencistą wykonuje równocześnie pracę na podstawie umowy o pracę, w pierwszej kolejności uwzględnia się podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy (analogicznie, jak w przypadku zleceniobiorcy nieposiadającego prawa do emerytury bądź renty).

- osoba prowadząca pozarolniczą działalność i wykonująca jednocześnie umowę zlecenia będzie podlegać obowiązkowo z tytułu pozarolniczej działalności, jeżeli podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania umowy zlecenia będzie niższa od najniższej podstawy z działalności, o której mowa w art, 18 ust. 8 ustawy (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego). W przypadku, jeśli będzie wynosiła co najmniej tyle ile najniższa podstawa, o której mowa w art. 18 ust. 8 ustawy ubezpieczonemu przysługiwał będzie wybór tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Nie ma w tym przypadku odesłania do ust. 2c ustawy (nie stosuje się sumowania podstaw wymiaru składek).

- Zleceniobiorca prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność, dla której właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowych z obu tytułów. Dodanie zastrzeżenia ust. 2c ustawy oznacza, że ubezpieczony będzie obowiązkowo podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów, chyba że łączna podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia z tego tytułu lub tytułów osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia. Wówczas kolejny tytuł lub tytuły nie będą rodziły tego obowiązku. Ubezpieczony może na bieżąco zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Zasady sumowania podstaw wymiaru są analogiczne jak przy zbiegu dwóch lub więcej umów zlecenia. Jednocześnie ZUS zwraca uwagę, że przepisy nie precyzują rodzaju dokumentów, które ubezpieczony może przedłożyć płatnikowi. Istotne jest, aby z przedłożonych dokumentów wynikały wszystkie okoliczności niezbędne do rozstrzygnięcia zbiegu tytułów w danym przypadku, a tym samym stwierdzenia braku konieczności opłacania składek. W przypadku gdy dokumenty przedłożone przez ubezpieczonego okażą się niezgodne ze stanem faktycznym, co spowoduje, że dokumenty ubezpieczeniowe złożone za ubezpieczonego są nieprawidłowe, płatnik będzie zobowiązany do złożenia odpowiednich korekt dokumentów ubezpieczeniowych na zasadach ogólnych.

Spółka wskazuje następnie, że powołane wyżej przepisy, w szczególności art. 9 ust. 1a, ust. 2, 2a i 2c oraz 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nakładają na płatnika składek obowiązek rozstrzygnięcia zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcy. Zgodnie z wyjaśnieniami ZUS odnosi się także do emerytów i rencistów, jeśli w danym miesiącu łączna podstawa wymiaru składek nie osiąga co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Płatnik składek jest więc zobligowany ustalić, z którego tytułu (czy z tytułu zawartej z nim umowy zlecenia, czy też z tytułu umowy zlecenia lub umowy o prace wykonywanej w innych podmiotach albo pozarolniczej działalności), w jakim okresie zleceniobiorca będzie objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, a w konsekwencji musi również ustalić od jakiej kwoty należy opłacić za tę osobę składki na ubezpieczenia społeczne. Ustalenie obowiązku ubezpieczeń społecznych, jak i łącznej podstawy wymiaru składek powinien dokonać w oparciu o uzyskane od zleceniobiorcy informacje (art. 34 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Wnioskodawca stoi zatem na następującym stanowisku w zakresie powyżej wskazanych pytań:

Ad 1) Jeżeli wynagrodzenie z umowy o pracę (zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy) za grudzień 2015 r. w kwocie 1750 zł zostało wypłacone w styczniu 2016 r., to należy przyjąć w razie zbiegu tytułów do ubezpieczeń: umowy o pracę i umowy zlecenia, że łączna podstawa wymiaru składek za styczeń wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie i w związku z tym z tytułu umowy zlecenia zawartej z Wnioskodawcą obowiązkowa będzie tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne. Według Wnioskodawcy, skoro zleceniobiorca w umowie o pracę zawartej z innym podmiotem ma zagwarantowane minimalne wynagrodzenie, to mimo, iż wypłacone w styczniu wynagrodzenie z tej umowy jest niższe od obowiązującej w 2016 r. kwoty minimalnego wynagrodzenia (1850 zł), to nie rodzi to obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia.

Ad 2) Przy ustalaniu łącznej podstawy wymiaru składek, którą stanowi przychód, w danym miesiącu, decydujący jest termin wypłaty wynagrodzenia. Wskazuje to na treść § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczenia składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W sytuacji, gdy w umowie zlecenia jest wskazana łączna kwota wynagrodzenia za cały okres umowy, a wynagrodzenie płatne jest etapowo w różnych wysokościach, jak również gdy w umowie określona jest stawka za roboczogodzinę do podstawy wymiaru składek przyjmuje się faktycznie uzyskany w danym miesiącu przychód. W ocenie Wnioskodawcy bierze się pod uwagę datę wypłaty wynagrodzenia.

Ad 3) Z przepisu art. 9 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika wprost, że w przypadku emerytów i rencistów jednoczesne zatrudnienie na podstawie umowy o pracę (bez względu na kwotę wynagrodzenia) wyłącza obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia. Zastosowanie ust. 2c, zdaniem Wnioskodawcy, ma miejsce tylko w sytuacji, w której emeryt lub rencista nie pozostaje jednocześnie w stosunku pracy. Wówczas z innego tytułu musi osiągać co najmniej minimalne wynagrodzenie, żeby umowa zlecenia nie była "ozusowana".

Ad 4) Jeżeli wypłata wynagrodzenia z różnych tytułów (umowa zlecenia, umowa o pracę) następuje w danym miesiącu w różnych terminach, zleceniobiorca będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom z tego tytułu, który powstał najwcześniej, ewentualnie także z pozostałych tytułów, jeżeli z umowy zlecenia (która została zawarta jako pierwsza) wynagrodzenie jest niższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia, nawet jeśli wypłata wynagrodzenia z tego tytułu następuje w terminie późniejszym niż z umowy, z której zleceniobiorca jest objęty tylko ubezpieczeniem zdrowotnym.

Ad 5) Jeżeli zleceniobiorca np. przez część miesiąca nie wykonuje zlecenia (np. z powodu choroby lub innej nieobecności) do ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek przyjmuje się kwotę wynagrodzenia określoną w umowie.

Ad 6) Jeśli strony nie wskazały w umowie zlecenia kwoty wynagrodzenia, podstawę wymiaru składek w danym miesiącu będzie stanowił faktycznie uzyskany w tym miesiącu przychód (kwota z rachunku).

Ad 7) Ustalając, czy w danym miesiącu zleceniobiorca osiąga co najmniej minimalne wynagrodzenie należy zsumować podstawy wymiaru składek z różnych tytułów, w tym z umowy o pracę. Przy czym uwzględnia się kwotę wskazaną w umowie o pracę, bez względu na wysokość tego wynagrodzenia (czy jest zagwarantowane minimalne wynagrodzenie czy nie) oraz wymiar czasu pracy.

Ad 8) Przyjmując, ze dla ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek kluczowy jest termin wypłaty a nie okres, za który wynagrodzenie jest należne, wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia wypłacone w miesiącu następnym po rozwiązaniu / wygaśnięciu umowy zlecenia powinno być brane pod uwagę w miesiącu wypłaty. Zdaniem Wnioskodawcy wynika to także z literalnego brzmienia § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008 r.

Ad 9) Wynagrodzenie za grudzień 2015 r., wypłacone w styczniu 2016 r. z tytułu umowy zlecenia stanowiącej tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych należy uwzględnić w łącznej podstawie wymiaru składek w miesiącu dokonania wypłaty tj. w styczniu.

Ad 10) W sytuacji gdy zleceniobiorca dodatkowo:

- jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w innym podmiocie, wystarczające jest dostarczenie Wnioskodawcy kopii umowy o pracę (gdy określone w umowie o pracę wynagrodzenie wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę) - nie ma potrzeby przedkładania dodatkowych dokumentów w okresie obowiązywania umowy o pracę,

- wykonuje umowę zlecenia w innym podmiocie, wystarczające jest przedłożenie oświadczenia w zakresie posiadanych tytułów do ubezpieczeń społecznych i uzyskanej w danym miesiącu podstawy wymiaru składek (jeśli jest ona równa lub wyższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia), złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej,

- prowadzi pozarolniczą działalność w innym zakresie niż przedmiot zlecenia - dokumentem tym będzie deklaracja ZUS DRA oraz potwierdzenie opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne za dany miesiąc (gdy zadeklarowana podstawa wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie).

W ocenie Wnioskodawcy, organ rentowy powinien jednoznacznie wskazać, jakich dokumentów należy wymagać od ubezpieczonego, na podstawie których wyłączony byłby obowiązek opłacania za niego składek na ubezpieczenia społeczne, zarówno w przypadku wykonywania umowy zlecenia, jak i umowy o pracę w innym podmiocie czy też prowadzenia pozarolniczej działalności, skoro organ rentowy na wniosek płatnika składek bada prawidłowość wykazanych przez niego składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców, ponieważ określenie rodzaju dokumentów stanowiących podstawę zwolnienia z obowiązku opłacania składek za ubezpieczonych jest ściśle związane z ustaleniem przez płatnika składek obowiązku podlegania ubezpieczeniom oraz podstawy wymiaru składek z danego tytułu, przepis art. 34 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podlega interpretacji na podstawie art. 83d tej ustawy. Tym bardziej, że jak sam ZUS wskazuje w swoich wyjaśnieniach zwrócenie się z wnioskiem w tym zakresie będzie możliwe dopiero po sporządzeniu i przekazaniu dokumentów rozliczeniowych za dany okres przez poszczególnych płatników składek.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zakład podkreśla, iż w myśl art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pisemna interpretacja przepisów może dotyczyć wyłącznie indywidualnej sprawy przedsiębiorcy. W konsekwencji, w niniejszej sprawie organ nie ma możliwości wypowiedzenia się w zakresie potencjalnych obowiązków w sferze ubezpieczeń społecznych innych przedsiębiorców - dla których Wnioskodawca świadczy usługi kadrowo-płacowe. Mając powyższe na uwadze, organ wskazuje, iż wydając niniejszą interpretację odnosi się wyłącznie do potencjalnych obowiązków Wnioskodawcy, związanych ze sferą ubezpieczeń społecznych.

Należy zauważyć, że jak wskazał Wnioskodawca, dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych zleceniobiorców posiadających jednocześnie inny tytuł do ubezpieczeń (tj. umowa o pracę lub umowa zlecenia zawarta z innym płatnikiem składek) stosuje się art. 9 ust. 1, 1a oraz ust. 2, 2a i 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Od dnia 1 stycznia 2016 r. treść przepisów regulujących obowiązek ubezpieczeń społecznych uległa częściowej zmianie w związku z wejściem w życie zmiany ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzonej ustawą z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1831).

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 10, 18a, 20 i 21 (czyli m.in. pracownicy) spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a.

Stosownie natomiast do art. 9 ust. 1a wskazanej ustawy, ubezpieczeni, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem, że jeżeli spełniają jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z więcej niż jednego innego tytułu, stosuje się do nich odpowiednio ust. 2.

W myśl art. 9 ust. 2 wskazanej powyżej ustawy, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa wart. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c.

Ponadto stosownie do art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w treści obowiązującej od dnia 1 stycznia 2016 r., osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 (tj. wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, dalej "zleceniobiorca", oraz osób z nimi współpracującymi), prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8. Może on dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu umowy zlecenia. Zleceniobiorca prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność, dla której właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości nie niższej niż 30% obowiązującego minimalnego wynagrodzenia za pracę, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów, z zastrzeżeniem ust. 2c.

Stosownie natomiast do wskazanego art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2016 r., zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej obowiązującego minimalnego wynagrodzenia za pracę, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia lub z innych tytułów osiąga kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Jednocześnie art. 9 ust. 4a wskazuje, iż zleceniobiorcy mający ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2c i 4b.

Ponadto należy wskazać, iż zgodnie z art. 18 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 3, 9 i 10. Jednocześnie z ustępu 3 tegoż artykułu wynika, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustała się zgodnie z ust. 1 (tj. biorąc pod uwagę przychód uzyskany z tego tytułu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.)), jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

W świetle powyżej wskazanych przepisów, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w zakresie wskazanym w pytaniu nr 1, dotyczącym braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w sytuacji jednoczesnego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z opisu stanu faktycznego zawartego w pytaniu nr 1 wynika, iż zleceniobiorca jest zatrudniony przez innego płatnika składek w pełnym wymiarze czasu pracy i w styczniu 2016 r. otrzyma wynagrodzenie za grudzień 2015 r. w kwocie niższej od obowiązującego w 2016 r. minimalnego wynagrodzenia za pracę. W myśl wskazanego powyżej art. 9 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba spełniająca jednocześnie warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu stosunku pracy oraz umowy zlecenia jest obejmowana tymi ubezpieczeniami ze stosunku pracy, jeżeli w umowie o pracę ma zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie. W świetle powyższego, brak będzie obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia zawartej z Wnioskodawcą.

Odnosząc się do stanowiska Wnioskodawcy w zakresie oznaczonym numerem 2, Zakład wskazuje, iż ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek z poszczególnych umów dokonuje się wyłącznie w celu rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych przy zbiegu określonych tytułów do ubezpieczeń. Dla celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych w sytuacji, gdy ubezpieczony wykonuje więcej niż jedną umowę zlecenia istotna jest potencjalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (uzyskany przychód) w danym miesiącu.

W sytuacji, gdy w umowie zlecenia wskazana jest łączna kwota wynagrodzenia za cały okres trwania umowy, a wynagrodzenie płatne jest etapowo w różnych wysokościach, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w danym miesiącu stanowiłby w myśl art. 18 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przychód uzyskany przez zleceniobiorcę z tytułu wskazanej umowy. Dodatkowo Zakład nadmienia, że w myśl § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 78, poz. 465 z późn. zm.), dla każdego ubezpieczonego, dla którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w imiennym raporcie miesięcznym lub imiennym raporcie miesięcznym sporządzonym za tego ubezpieczonego oraz w deklaracji rozliczeniowej uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat - od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy. W konsekwencji, również dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych zgodnie z art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przyjmuje się kwotę przychodu, która stanowiłaby potencjalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w danym miesiącu.

W świetle powyższego, stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę we wskazanym powyżej zakresie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe.

Przedstawiając zdarzenie przyszłe numer 3, Wnioskodawca poinformował, że emeryt lub rencista zatrudniony jednocześnie na podstawie umowy o pracę w innym podmiocie z wynagrodzeniem niższym niż minimalne, wykonuje dodatkowo jedną lub kilka umów zlecenia. W ocenie Wnioskodawcy, w takiej sytuacji fakt zatrudnienia na podstawie umowy o pracę (bez względu na kwotę wynagrodzenia) wyłącza obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia.

Zakład wskazuje, iż wprowadzając od dnia 1 stycznia 2016 r. zmiany w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym zleceniobiorców w art. 9 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dodano zastrzeżenie ust. 2c. Oznacza to, iż w przypadku zawarcia przez emeryta lub rencistę jednej umowy zlecenia osoba ta podlega z tytułu jej wykonywania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Natomiast w przypadku zawarcia więcej niż jednej umowy zlecenia, kolejne umowy będą rodziły obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, aż łączna podstawa osiągnie minimalne wynagrodzenie. Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zleceniobiorcy mającego prawo do emerytury lub renty, który jednocześnie wykonuje pracę na podstawie umowy o pracę zawartej z innym podmiotem niż zleceniodawca, a także nie wykonuje na podstawie umowy zlecenia pracy na rzecz pracodawcy, stosuje się zasady analogiczne jak przy zbiegu dwóch lub więcej umów zlecenia, z tym zastrzeżeniem, że w pierwszej kolejności uwzględnia się podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy. Jeśli zatem zleceniobiorca ze stosunku pracy u innego pracodawcy ma w umowie o pracę zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie, lub w razie braku zagwarantowania co najmniej minimalnego wynagrodzenia uzyskuje podstawę wymiaru składek w przeliczeniu na okres miesiąca w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia z zawartej umowy zlecenia, nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne co wynika z art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W świetle powyższego, stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę w zakresie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez mającego zawartą z Wnioskodawcą umowę zlecenia emeryta lub rencistę, zatrudnionego jednocześnie na podstawie umowy o pracę z miesięcznym wynagrodzeniem niższym niż minimalne, uznać należy za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do zagadnienia przedstawionego przez Wnioskodawcę w pytaniu numer 4, Zakład wskazuje ponownie, iż dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych przy zastosowaniu art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych konieczne jest posiadanie wiedzy o wysokości przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, który ubezpieczony faktycznie uzyskał w danym miesiącu z tytułu wykonywania poszczególnych umów. Ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych dokonuje się odrębnie dla każdego miesiąca. Należy jednak wskazać przy tym, iż w sytuacji zbiegu umowy o pracę i umów zlecenia, przy ustalaniu łącznej podstawy wymiaru składek dla celów określenia obowiązku ubezpieczeń społecznych w pierwszej kolejności należy uwzględnić podstawę wymiaru z tytułu stosunku pracy (jako obowiązkowego tytułu do ubezpieczeń w myśl art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a następnie dopiero podstawy wymiaru składek z poszczególnych umów zlecenia według kolejności powstawania tytułów. W konsekwencji, w sytuacji zbiegu umów zlecenia z umową o pracę kolejność powstawania tytułów będzie miała drugorzędne znaczenie.

W świetle powyższego Zakład uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w zakresie ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych przedstawionego w zagadnieniu numer 4.

Z opisu zdarzenia przyszłego wskazanego pod numerem 5 wynika, iż wątpliwość Przedsiębiorcy dotyczy możliwości przeliczania, w sytuacji niewykonywania przez zleceniobiorcę przez kilka dni w miesiącu umowy zlecenia ze względu na chorobę lub inną nieobecność, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia do celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych w sytuacji zbiegu kilku tytułów do objęcia tym obowiązkiem. W ocenie Wnioskodawcy, jeżeli zleceniobiorca np. przez część miesiąca nie wykonuje zlecenia (np. z powodu choroby lub innej nieobecności) do ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek przyjmuje się kwotę wynagrodzenia określoną w umowie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał powyższe stanowisko za nieprawidłowe.

Organ wskazuje, iż w świetle powyżej nakreślonych przepisów prawa, dokonanie przeliczenia, w wyniku którego przy sumowaniu zostanie uwzględniona kwota określoną w umowie zlecenia jest właściwe w przypadku osób, dla których odpłatność w umowie zlecenia została określona kwotowo (a więc możliwe jest ustalenie jaki przychód osiągnąłby ubezpieczony gdyby nie chorował) w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Zasady tej nie stosuje się natomiast w przypadku, gdy odpłatność w umowie została określona w inny sposób np. w kwotowej stawce godzinowej, akordowo lub prowizyjnie. Należy jednak zastrzec, że powyższe działanie ma zastosowanie w przypadku gdy niezdolność do pracy jest związana z korzystaniem przez zleceniobiorcę z zasiłku z ubezpieczenia społecznego, a nie w każdym z wymienionych przez Wnioskodawcę.

Odnosząc się do stanowiska Wnioskodawcy w zakresie zawartym w punkcie 6, Zakład wskazuje, iż zgodnie z treścią art. 18 ust. 7 w związku z ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód uzyskany z tytułu umowy zlecenia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli w umowie określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

W świetle powyższego, również przy ustalaniu łącznej podstawy wymiaru składek dla celów określenia obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w sytuacji zbiegu kilku umów zlecenia, należy uwzględnić wysokość przychodu osiągniętego przez zleceniobiorcę w danym miesiącu.

Biorąc powyższe pod uwagę, uwzględniając obowiązujący stan prawny i przedstawione przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe, zgodnie z którym zleceniobiorca w treści umowy ma określony sposób obliczania wynagrodzenia, a nie jego pełną kwotę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał, iż Wnioskodawca prawidłowo zamierza przyjąć dla celów ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych kwotę faktycznie osiągniętego przez zleceniobiorcę przychodu.

Z treści opisu zdarzenia przyszłego wskazanego w punkcie 7 wynika, iż wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy sytuacji zbiegu umowy zlecenia z umową o prace wykonywaną w niepełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem niższym od obowiązującego minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jak słusznie zauważa Wnioskodawca, ustalając istnienie lub brak obowiązku ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcy w opisanej sytuacji należy zsumować podstawy wymiaru składek z tytułu umowy o prace i umowy zlecenia.

Organ wskazuje jednakże, iż w sytuacji zbiegu umowy zlecenia i umowy o pracę wykonywanej w niepełnym wymiarze czasu pracy i za wynagrodzeniem niższym od minimalnego, wyliczając łączną podstawę wymiaru składek dla celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych przyjmuje się kwotę wynagrodzenia (faktyczny przychód) uzyskaną przez opisaną osobę z tytułu stosunku pracy, a nie kwotę wynagrodzenia wynikającą z treści umowy o pracę.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie należy uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do zdarzenia przyszłego nakreślonego przez Wnioskodawcę pod numerem 8 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Wnioskodawcy w sprawie ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umów zlecenia za nieprawidłowe.

Jak słusznie zauważa Wnioskodawca dla celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych istotny jest moment wpłaty wynagrodzenia. Jednakże w przedstawionym zdarzeniu przyszłym w sytuacji wypłaty wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia w miesiącu następnym po rozwiązaniu / wygaśnięciu umowy zlecenia, w miesiącu, w którym dokonywana jest wypłata w rzeczywistości nie zachodzi zbieg tytułów do ubezpieczeń z już zakończoną umową zlecenia. Mając na uwadze fakt, iż art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych reguluje zasady ustalania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych przy zbiegu tytułów do objęcia tym obowiązkiem (umów zlecenia), należy uznać, że w opisanej sytuacji ze względu na brak zbiegu z zakończoną już umową (w miesiącu wypłaty ubezpieczony nie podlegałby z jej tytułu ubezpieczeniom ani przez jeden dzień) - wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek z tytułu tej umowy nie będzie uwzględniane przy ustalaniu łącznej podstawy wymiaru składek dla celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych w sytuacji wykonywania kilku umów zlecenia.

W kolejnym z opisanych przez Wnioskodawcę stanów faktycznych przedstawionym w punkcie 9, w świetle obowiązujących przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

W opisanym stanie faktycznym wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia wykonywanej w całości przed dniem 1 stycznia 2016 r. jest wypłacane zleceniobiorcy w styczniu 2016 r. Jak wskazano, odnosząc się do wcześniej opisanych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych, ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek z poszczególnych umów dokonuje się wyłącznie w celu rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w razie zbiegu określonych tytułów do ubezpieczeń. W styczniu 2016 r. zleceniobiorca nie podlega już ubezpieczeniom z tytułu wskazanej umowy (zakończył jej wykonywanie), a w konsekwencji nie zachodzi zbieg tytułów do ubezpieczeń uwzględniający zakończoną umowę.

Organ wskazuje ponownie, że przy sumowaniu nie uwzględnia się podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wykazanej za miesiąc po ustaniu danego tytułu ubezpieczenia (tj. za miesiąc, w którym ubezpieczony nie podlegał już ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ani przez jeden dzień). W tym miesiącu nie zachodzi bowiem zbieg z tym tytułem.

W świetle powyższego, obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu pozostałych wykonywanych przez zleceniobiorcę umów zlecenia należy ustalić z pominięciem wynagrodzenia wypłaconego po ustaniu tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych.

Odnosząc się natomiast do stanowiska Wnioskodawcy w zakresie opisanym pod numerem 10, Zakład wskazuje, iż w myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest zobowiązany wypowiadać się w trybie regulowanym treścią art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wyłącznie w zamkniętym katalogu spraw. Powyższy katalog obejmuje kwestie z zakresu obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. W świetle wskazanej podstawy prawnej, organ nie ma możliwości wskazywania za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w formie decyzji dokumentacji (dowodów), które ubezpieczony jest zobowiązany przedłożyć płatnikowi składek w związku z posiadaniem innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Kwestia prawidłowości i wiarygodności dokumentacji przedkładanej płatnikowi składek jest zagadnieniem natury technicznej, a sam jej rodzaj nie ma bezpośredniego wpływu na kwestię istnienia lub braku obowiązku ubezpieczeń społecznych zleceniobiorców.

W świetle powyższego Zakład odmówił wydania pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w kwestii wskazania dokumentów (dowodów) przedkładanych przez ubezpieczonych zleceniodawcy jako podstawa zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

POUCZENIE

Decyzja dotyczy stanów faktycznych przedstawionych przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie ich zaistnienia oraz zdarzeń przyszłych i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Opublikowano: www.zus.gov.pl