WPI/200000/43/849/2014 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział' w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 7 lipca 2014 r. przez (...) prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą: (...) w części dotyczącej podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, przez syna wnioskodawczyni zatrudnionego na podstawie umowy o pracę oraz odmawia wydania pisemnej interpretacji w części dotyczącej możliwości zatrudnienia syna na podstawie umowy o pracę.

W dniu 7 lipca 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Inspektorat w wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony w zakresie formalnym i merytorycznym pismem z dnia 31 lipca 2014 r. (wpływ do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w dniu 5 sierpnia 2014 r.),

Wnioskodawczyni poinformowała, że prowadzi działalność gospodarczą i chciałaby zatrudnić własnego syna do pracy na podstawie umowy o pracę w charakterze robotnika. Wnioskodawczyni poinformowała, iż ma z synem wspólny adres zameldowania i zamieszkania, ale mają własne rodziny, prowadzą odrębne gospodarstwa domowe i odrębne budżety. Syn wraz z partnerką mieszka na parterze budynku, zajmując 3 pokoje, łazienkę i kuchnię, a wnioskodawczym zamieszkuje na 1 piętrze o podobnym rozkładzie.

W związku z powyższym wnioskodawczyni powzięła wątpliwość co do możliwości zatrudnienia syna z kodem 011000.

Zgodnie 7. własnym stanowiskiem wnioskodawczyni, przedstawionym w piśmie z dnia 31 lipca 2014 r. pomimo tego samego adresu zamieszkania i zameldowania może ona traktować syna jako pracownika tj. zgłosić z kodem 011000 i zawrzeć z nim umowę o pracę, gdyż nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polski są pracownikami; za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Potwierdzeniem powyższego jest zapis zawarty w art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), który stanowi iż pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Jednocześnie stosownie do ustępu 11 powyższego artykułu, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Należy przyjąć, że o statusie osoby współpracującej decyduje współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z osobą prowadzącą działalność gospodarczą oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Jednocześnie o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego decyduje łącznie wspólne zamieszkiwanie i zaspokajanie potrzeb. Wspólnota gospodarstwa domowego oznacza, że pozostające w niej osoby mają zaspokajane potrzeby ze środków będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny). Powyższe oznacza również, iż istotny jest nie tylko adres zamieszkania (zameldowania) lecz także okoliczności takie jak prowadzenie wspólnego budżetu domowego uraz współpraca w załatwianiu codziennych spraw życiowych.

Można więc stwierdzić, iż osoby współpracujące to członkowie najbliższej rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, przyczyniający się do prowadzenia działalności, działający na rzecz i w imieniu osoby prowadzącej działalność, korzystający zarówno z zysków jakie przynosi ta działalność, jak i ponoszący skutki ewentualnych błędów w jej prowadzeniu. Jednakże fakt, iż osoby dorosłe i pracujące dzieci wraz ze swoimi współmałżonkami zamieszkują z rodzicami, nie może być automatycznie uznany za pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym, co potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r. (sygn. akt II URN 56/95). Często inne są bowiem w swej istocie cele odrębnych rodzin, a więc nie można wyłączyć możliwości zawarcia z takimi osobami umowy o pracę.

Uwzględniając przedstawione przez wnioskodawczynię zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące przepisy prawne, w sytuacji nieprowadzenia przez przedsiębiorcę i zatrudnionego członka rodziny wspólnego gospodarstwa domowego, osoba zatrudniona na podstawie umowy o prace podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe pod uwagę. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 7 lipca 2014 r. w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, przez syna wnioskodawczym, zatrudnionego na podstawie umowy o pracę.

Ponadto Zakład wskazuje, że w myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne w formie decyzji, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Powyższe oznacza. iż wiążące interpretacje w formie decyzji mogą zostać wydane tylko w odniesieniu do wskazanych w cytowanym przepisie spraw. W przypadku, gdy wątpliwość przedsiębiorcy dotyczy sprawy nie odnoszącej się do powyżej wskazanego zakresu. Zakład obowiązany jest odmówić wydania takiej interpretacji.

Biorąc powyższe pod uwagę Oddział odmówił wy dania pisemnej interpretacji w części dotyczącej możliwości zawarcia z synem umowy o pracę w świetle przepisów Kodeksu pracy, z uwagi na fakt, że nie jest to zagadnienie z zakresu zastosowania przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i Zakład nie jest uprawniony do wypowiadania się w tej kwestii w drodze pisemnej interpretacji przepisów.

Jednocześnie Zakład podkreśla, iż w trybie wydawania decyzji z wniosku o pisemną interpretację przepisów na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawczynię oświadczenie co do nieprowadzenia z opisaną osobą wspólnego gospodarstwa domowego, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter mniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez te jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.