WPI/200000/43/799/2019 - Wykonywanie przez prawnika działalności na rzecz byłego pracodawcy jako wyłączające preferencje składkowe.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 12 września 2019 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych WPI/200000/43/799/2019 Wykonywanie przez prawnika działalności na rzecz byłego pracodawcy jako wyłączające preferencje składkowe.

DECYZJA Nr 799 / 2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z ze. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odnosząc się do stanowiska przedstawionego we wniosku złożonym w dniu 14 sierpnia 2019 r. przez

1.

uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie możliwości niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej, oraz (...)

2.

uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

UZASADNIENIE

W dniu 14 sierpnia 2019 r. r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek (...) o wydanie indywidualnej interpretacji w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców w zakresie ustalenia możliwości skorzystania przez radcę prawnego z tzw. ulgi na start, przewidzianej w art. 18 ust. 1 PP oraz z preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne, o których mowa w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej jako: Ustawa), Powyższy wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawczynię w zakresie formalnym w dniu 2 września 2019 r. tj. w dniu opłacenia zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku w zakresie którego Wnioskodawczyni chce uzyskać indywidualną interpretację, natomiast w zakresie merytorycznym pismem z dnia z 30 sierpnia 2019 r. (doręczonym w dniu 5 września 2019 r.).

I. WYCZERPUJĄCY OPIS STANU FAKTYCZNEGO, KTÓREGO DOTYCZY WNIOSEK:

W okresie od (...) września 2017 r. do dnia (...) lutego 2018 r. Wnioskodawczyni zatrudniona była w oparciu o umowę o pracę na stanowisku Junior Associate/Młodszy Prawnik, a w okresie od marca 2018 r. do (..) lipca 2019 r. na stanowisku Associate/ Prawnik w kancelarii (...) (dalej jako: Kancelaria). W ramach obowiązków pracowniczych, Wnioskodawczyni wspierała zespól profesjonalnych pełnomocników - radców prawnych i adwokatów, w bieżącej obsłudze prawnej klientów kancelarii. Do codziennych zadań Wnioskodawczyni należało kontaktowanie się z klientami kancelarii, towarzyszenie radcom prawnym i adwokatom podczas spotkań z klientami, sporządzanie projektów pism procesowych i opinii prawnych oraz reprezentacja klientów w sądzie z upoważnienia radcy prawnego. Zakres obowiązków Wnioskodawczyni był następujący:

- analiza akt postępowań sądowych, sądowo - administracyjnych oraz administracyjnych;

- kontakty z Klientami, sądami i organami administracji publicznej w zakresie prowadzonych postępowań;

- sporządzanie pism procesowych, udział w rozprawach sądowych;

- obsługa prawna podmiotów gospodarczych;

- przygotowywanie dokumentów niezbędnych do rejestracji i przekształcania podmiotów w KRS;

- sporządzanie opinii prawnych z zakresu prawa handlowego oraz prawa pracy;

- sporządzanie projektów aktów notarialnych (umowy sprzedaży, umowy spółki);

- przygotowywanie prezentacji w oparciu o przeprowadzone analizy prawne;

- redagowanie i tłumaczenie dokumentów; - przygotowywanie publikacji prasowych i innych materiałów o tematyce prawniczej.

- aktywne uczestniczenie w rozwoju Kancelarii, w tym uczestniczenie w wewnętrznych projektach Kancelarii związanych z rozwojem katalogu usług dla jej Klientów.

W trakcie zatrudnienia w Kancelarii Wnioskodawczyni odbywała aplikację radcowską przy (...) którą zakończyła w grudniu 2018 r., przystąpiła do egzaminu radcowskiego w marcu 2019 r. oraz złożyła ślubowanie radcowskie w czerwcu 2019 r.

W trakcie zatrudnienia, w roku 2018 radca prawny (...) w Kancelarii, pełnił rolę opiekuna praktyk odbywanych przez Wnioskodawczynię w ramach aplikacji radcowskiej.

W trakcie zatrudnienia w Kancelarii w oparciu o umowę o pracę Wnioskodawczyni wykonywała wszelkie czynności w ramach pracowniczego podporządkowania, w czasie i miejscu wyznaczonym przez Kancelarię. Współpracujący z Kancelarią radcy prawni i adwokaci udzielali Wnioskodawczyni wskazówek oraz poleceń dotyczących sposobu realizacji powierzonych Wnioskodawczyni zadań. Przy prowadzonych sprawach sądowych to radca prawny decydował o przyjętej strategii procesowej, a Wnioskodawczyni występowała na rozprawach jako aplikant radcowski z upoważnienia radcy prawnego, a nie jako profesjonalny pełnomocnik procesowy. Wnioskodawczyni sporządzała projekty pism procesowych, a przełożeni nad nią radcy prawni sprawdzali je i podpisywali. Ponadto Wnioskodawczyni towarzyszyła radcom prawnym w czasie spotkań z klientami, a także udzielała porad prawnych przy świadczeniu bieżącej pomocy prawnej za pośrednictwem telefonu oraz maila.

W związku z pozytywnym wynikiem egzaminu radcowskiego oraz spełnieniem pozostałych warunków przewidzianych przepisami prawa, (...) w maju 2019 r. podjęła uchwałę w przedmiocie wpisu wnioskodawczyni na listę radców prawnych prowadzonych przez (...) Ślubowanie Wnioskodawczyni miało miejsce w dniu (...) czerwca 2019 r. Od tego momentu Wnioskodawczyni jest członkiem (...) i posiada wpis o numerze (...)

W dniu (...) sierpnia 2019 r. Wnioskodawczym' została wpisana do ewidencji działalności gospodarczej i tego samego dnia rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej pod firmą (...) Wnioskodawczyni oświadcza, że nie prowadzi i w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przez dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziła pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 2-5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej wnioskodawczyni wykonuje zawód radcy prawnego min. przy współpracy z kancelarią (...) w ramach umowy o świadczenie usług. Współpraca polega na wykonywaniu czynności wchodzących w zakres świadczenia pomocy prawnej, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, min. samodzielne sporządzanie opinii prawnych, prowadzenie szkoleń prawnych dla klientów kancelarii oraz reprezentacja przed sądem w charakterze pełnomocnika profesjonalnego. Szczegółowy zakres obowiązków określony w umowie o współpracy jest następujący:

* samodzielne prowadzenie postępowań sądowych i administracyjnych na rzecz klientów Spółki w charakterze pełnomocnika profesjonalnego,

* przygotowywanie i prowadzenie szkoleń prawnych dla pracowników i współpracowników Spółki, a także dla klientów Spółki,

* reprezentacja klientów Spółki przed Sądem Najwyższym,

* samodzielna realizacja projektów wdrożeniowych RODO dla klientów Spółki,

* realizacja projektów powierzonych przez Spółkę w ramach obsługi klientów Spółki, celem projektów jest przede wszystkim rozstrzyganie zagadnień prawnych, oraz podejmowanie działań polegających na związaniu klienta ze Spółką, w tym rozwój projektu oraz usług również na nowe obszary współpracy z klientem,

* tworzenie nowych produktów dla klientów Spółki,

* samodzielna reprezentacja klientów Spółki w charakterze pełnomocnika w kontaktach z administracją rządową, w szczególności z administracją skarbową, lub samorządową oraz sądami powszechnymi lub administracyjnymi,

* prowadzenie negocjacji handlowych oraz negocjacji zmierzających do umownej realizacji stosunków z klientami oraz partnerami handlowymi Spółki,

* świadczenie pomocy prawnej w rozumieniu przepisów ustawy o radcach prawnych na rzecz klientów Spółki, w szczególności samodzielne sporządzanie opinii prawnych oraz udzielanie porad i konsultacji prawnych.

Wobec powyższego Wnioskodawczyni powzięła wątpliwości, czy w opisanym stanie faktycznym, jako przedsiębiorca prowadzący indywidualną praktykę prawniczą w formie kancelarii radcy prawnego, po zakończeniu stosunku pracy z pracodawcą, będzie przysługiwało jej prawo do skorzystania z tzw. "ulgi na start" wskazanej w art. 18 ust. 1 PP, zgodnie z którym:

Przedsiębiorco będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Ponadto Wnioskodawczym wnosi o wyjaśnienie, po ewentualnym wykorzystaniu wskazanego powyżej uprawnienia, czy będzie jej przysługiwało uprawnienie przewidziane wart. 18a ust. 1 Ustawy, gdzie jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa wart. 8 ust. 6 pkt 1 Ustawy, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej wskazuje się zadeklarowaną kwotę, nie niższą jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli tzw. "mały ZUS".

W odpowiedzi na wezwanie z dnia 16 sierpnia 2019 r. do uzupełnienia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 10 sierpnia 2019 r., Wnioskodawczyni wskazała co następuje:

I. Intencją Wnioskodawczyni jest uzyskanie interpretacji indywidualnej w zakresie dwóch spraw tj. stanu faktycznego dotyczącego:

a) Możliwości skorzystania z ulgi na start, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, oraz zdarzenia przyszłego, dotyczącego

b) Możliwości skorzystania z prawa do opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek, o której mowa w art. 18a ust. 1 ustawy systemowej.

W związku z powyższym do niniejszego pisma Wnioskodawczyni załączyła potwierdzenie uiszczenia dodatkowej opłaty w wysokości 40 zł.

Jednocześnie, w odpowiedzi na zagadnienie wskazane w pkt 3 pisma wskazała, ze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawczyni nie będzie wykonywać na rzecz byłego pracodawcy czynności, które wykonywała w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym w ramach stosunku pracy.

II. PYTANIA PRZYPORZĄDKOWANE DO STANU FAKTYCZNEGO

Wnioskodawczyni wnosi o potwierdzenie poprawności swojego stanowiska w odniesieniu do następującego pytania: Czy Wnioskodawczyni jest uprawniona do skorzystania z tzw. "ulgi na start" przewidzianej w art. 18 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców oraz czy po upływie 6 miesięcznego okresu korzystania z "ulgi na start" Wnioskodawczyni będzie miała prawo do skorzystania z tzw. "małego ZUS-u", o którym mowa w art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ?

III. WŁASNE STANOWISKO WNIOSKODAWCY W SPRAWIE:

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w tak opisanej sytuacji będzie mu przysługiwało prawo do skorzystania z uprawnienia, o którym mowa w art. 18 PP - tzw. "ulgi na start", a następnie po upływie terminu przewidzianego w powołanym przepisie będzie przysługiwało prawo do określenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w zadeklarowanej kwocie, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia tzw. "mały ZUS". W obu przypadkach przesłanką uniemożliwiającą skorzystanie z tych uprawnień jest wykonywanie działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywano w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej (art. 18 ust. 1 PP oraz art. 18a ust. 1 pkt 2 Ustawy).

Wnioskodawca wskazuje, że charakter czynności wykonywanych przez aplikanta radcowskiego jest pomocniczy w stosunku do zadań radcy prawnego. Należy zauważyć, że aplikant radcowski nie posiada pełni samodzielności i niezależności zawodowej, z której może korzystać radca prawny. W odróżnieniu od aplikanta radcowskiego, radca prawny może samodzielnie świadczyć pomoc prawną, ponosząc za swoje działania pełną odpowiedzialność. W postępowaniu sądowym występuje w imieniu klienta. Aplikant radcowski zawsze działa z umocowania radcy prawnego, w postępowaniu sądowym występuje z upoważnienia radcy prawnego, a nie klienta oraz wykonuje działania pod kierownictwem radcy prawnego, który ustala strategię procesową oraz pełni nadzór merytoryczny nad działaniami aplikanta. Działania aplikanta radcowskiego nie są w pełni samodzielne, a wszelkie wykonywane przez niego czynności zawodowe, sporządzane pisma lub opinie, podlegają weryfikacji merytorycznej radcy prawnego, który czuwa nad ich poprawnością. Jak wskazano powyżej, istotą pracy aplikanta radcowskiego jest przygotowanie do wykonywania zawodu radcy prawnego.

Tym samym ujęcie obowiązków w umowie o pracę zawartej przez Wnioskodawczynię z Kancelarią uwzględniało specyfikę związaną z posiadaniem przez nią statusu aplikanta radcowskiego. Wnioskodawczym przygotowywała projekty pism podpisywanych następnie przez radcę prawnego, pisma były sprawdzane przez radcę prawnego, a Wnioskodawczyni była podporządkowana odgórnie wyznaczonej strategii prowadzenia sprawy. Wnioskodawczyni nie podpisywała pism procesowych, ani nie prowadziła sama spotkań z Klientami. W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowa współpracy ma o wiele szerszy charakter i inne zasady rozliczenia oraz rozłożenia odpowiedzialności między stronami. Wnioskodawczyni będzie mogła samodzielnie prowadzić sprawy jako radca prawny, gdzie zgodnie ze swoją wiedzą oraz doświadczeniem będzie tworzyła i realizowała określoną strategię pomocy prawnej. Dlatego też, w ocenie Wnioskodawczyni, obie umowy i opisane w nich czynności nie mają tożsamego zakresu i nie można w tym przypadku mówić o utracie przez Wnioskodawczynię uprawnień wynikających z przepisów, tj. "ulgi na start" oraz "małego ZUS-u".

Wskazać należy, że możliwość skorzystania przez radców prawnych będących w podobnej sytuacji zawodowej została potwierdzona w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W wyroku SN z dnia 12 lutego 2013 r., wydanym w sprawie o sygn. II UK 184/12, zostało podkreślone, iż: wykonywanie przez radcę prawnego prowadzącego samodzielną kancelarię radcowską w ramach nowo otwartej działalności gospodarczej obsługi prawnej na rzecz tego pracodawcy, u którego pracował jako prawnik (aplikant) bez wpisu na listę radców prawnych, nie jest wykonywaniem czynności wchodzących w zakres działalności gospodarczej w rozumieniu art. 18a ust. 2 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z ze. zm.). Sąd wskazał ponadto, że mając na uwadze powyższe oraz cel aplikacji radcowskiej, który sprowadza się do przygotowania zawodowego osoby posiadającej wykształcenie prawnicze do wykonywania samodzielnie zawodu radcy prawnego, uznać należy, że ratio legis przesłanki wyłączającej zastosowanie obniżonej składki określonej w ort. 18a ust. 2 pkt 2, jako przeciwdziałanie wymuszonemu samozatrudnieniu w miejsce umowy o pracę, pozwala na uznanie, że w odniesieniu do radców prawnych podejmujących działalność gospodarczą w formie prowadzenia kancelarii we współpracy z dotychczasowym pracodawcą, nie zachodzi w żaden sposób przesłanka wyłączająca prawo do zastosowania obniżonej składki. W tej konkretnej sprawie należało dokonać oceny, interpretacji powołanego zwrotu "czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej" w odniesieniu do pracowników takich jak aplikanci. Odpowiedzi na powyższe należy szukać analizując status aplikanta radcowskiego i zakres czynności, jakich może on dokonywać w zastępstwie patrona, czyli radcy prawnego. Aplikanci radcowscy odbywają jedynie u swych patronów szkolenia polegające na nabyciu praktycznych umiejętności zawodowych oraz zasad wykonywania zawodu zaufania publicznego (radcy prawnego) i w ramach tych szkoleń mają prawo zastępowania swych patronów przed niektórymi sądami i urzędami, sami nie wykonują zaś zawodów zaufania publicznego; do aplikanta radcowskiego nie ma zastosowania przepis art. 6 ust. 3 ustawy o radcach prawnych ani też art. 89 § 1 i art. 129 § 2 k.p.c.

Powyższe stanowisko jest już ugruntowane w orzecznictwie i zostało potwierdzone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2013 r., sygn. II UZP 2/13: Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe adwokata wykonującego działalność gospodarczą na postawie przepisów ustawy z 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 z ze. zm.) w okresie pierwszych 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności może stanowić zadeklarowana kwota, nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (art. 18a ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z ze. zm.), także wówczas, gdy działalność wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony jako aplikant adwokacki (art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) (...) Zaczynający praktykę adwokat i radca przez 2 lata mają prawo opłacać niższą składkę do ZUS.

Zgodnie z treścią art. 18a ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy systemowej, prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia przysługuje osobom, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 tejże ustawy, tj. osobom prowadzącym działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Z kolei dyspozycja treści art. 18a ust. 2 Ustawy wskazuje, iż powyższy przepis nie ma zastosowania do osób, które:

- prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;

- wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Oznacza to, że od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy (także wtedy, gdy moment ten wystąpi np. po upływie kilku miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia działalności) następuje utrata prawa do deklarowania do podstawy wymiaru kwoty niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Zgodnie z art. 18a Ustawy, składki od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia opłacają również osoby, którym upłynął 6 miesięczny okres zwolnienia z obowiązku ubezpieczeń społecznych. o którym mowa w art. 18 PP oraz osoby, które zrezygnowały z ww. zwolnienia przed upływem 6 miesięcy, o ile spełniają podane wyżej warunki.

W ocenie Wnioskodawczyni wskazanie, że będzie ona współpracowała ze swoim byłym pracodawcą świadcząc na jego rzecz usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej, jednakże nie będzie wykonywała jako przedsiębiorca na rzecz byłego pracodawcy czynności tożsamych do tych wykonywanych w ramach stosunku pracy, przemawiają za uznaniem stanowiska zaprezentowanego przez Wnioskodawczynię za prawidłowe.

W rezultacie, w ocenie Wnioskodawczyni, po wykorzystaniu wskazanej 6-miesięcznej "ulgi na start" przewidzianej w art. 18 ustawy - Prawo przedsiębiorców, Wnioskodawczyni będzie mogła korzystać przez okres 24 miesięcy kalendarzowych z prawa do opłacania składek społecznych od 30% kwoty minimalnej płacy, tzw. "mały ZUS", o którym mowa w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji, jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Dodatkowo Zakład wskazuje, że wydając decyzję interpretacyjną dokonuje wyłącznie interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne, nigdy zaś w ramach tego postępowania nie rozstrzyga konkretnej sprawy administracyjnej, w szczególności sprawy spornej ani też nie ustanawia praw i obowiązków. Organ w tym trybie dokonuje jedynie analizy opisanego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa w zakresie wskazanym w treści art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej. Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, opierając się na treści złożonego wniosku.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 4 tej ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek.

Jednocześnie w myśl art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców - przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność nie uważa się w rozumieniu niniejszej ustawy osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Z powyższego wynika, że osoba rozpoczynająca wykonywanie działalności gospodarczej po raz pierwszy lub po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia zawieszenia lub zakończenia poprzedniej działalności i nie wykonująca w ramach tej działalności na rzecz byłego pracodawcy czynności wykonywanych uprzednio w ramach stosunku pracy, przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia tej działalności nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (tzw. ulga na start).

W myśl natomiast art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które: prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność a także wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Jednocześnie zgodnie z art. 18aa ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przepis art. 18a ust. 1 stosuje się również do przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, którzy kontynuują działalność gospodarczą po upływie okresu, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. W takim przypadku okres 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od dnia objęcia ubezpieczeniami na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 i art. 36.

Mając na uwadze brzmienie powyżej wskazanych przepisów zauważyć należy, że przesłanki negatywne zastosowania art. 18 ust.l ustawy - Prawo przedsiębiorców regulującego instytucję "ulgi na start" pokrywają się z przesłankami negatywnymi zastosowania art. 18a ust.l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazanymi w ust. 2 tego przepisu.

Należy zwrócić uwagę w szczególności, iż ustawodawca w przypadku obu analizowanych przepisów używa tego samego wyrażenia "czynności wchodzących w zakres wykonywanej działalności gospodarczej" i odnosi je do "byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym" przedsiębiorca wykonywał ww. czynności w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy. Postulat racjonalnego ustawodawcy nakazuje nadawać tym samym wyrażeniom użytym przez ustawodawcę to samo znaczenie. Nie można mieć zatem wątpliwości, że ustawodawca celowo powtórzył brzmienie negatywnych przestanek w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców z wcześniej obowiązującego przepisu art. 18a ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, bowiem miał na myśli to samo. Oznacza, to iż zakres czynności świadczonych na rzecz byłego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest działalność nie może choćby częściowo pokrywać się z zakresem obowiązków wykonywanych w ramach stosunku pracy. Przez zwrot "czynności wchodzące w zakres działalności" należy rozumieć czynności powierzone przez pracodawcę

1 wykonywane przez pracownika w ramach stosunku pracy. Zatem wystarczy, że zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy choćby w części pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawca stosunku pracy, żeby osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej nie miała prawa do skorzystania z uprawnień uregulowanych w treści art. 18 ust. l ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz art. l8a ust. l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dopiero w sytuacji, gdy wykonywana w ramach prowadzonej praca ma zupełnie inny charakter, niż zakres czynności świadczonych w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o prace - osoba prowadząca działalność gospodarcza może skorzystać z uprawnień wynikających z ww. przepisów.

Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym we wniosku Wnioskodawczyni z dniem 02 sierpnia 2019 r. rozpoczęła prowadzenie działalności w formie Kancelarii radcy prawnego i w ramach tej działalności świadczy usługi na rzez swojego byłego pracodawcy, u którego od dnia września 2017 r. do lipca 2019 r. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na stanowisku młodszego prawnika/prawnik. W trakcie zatrudnienia w Kancelarii (...) Wnioskodawczyni odbywała aplikację radcowską podczas której pełnił rolę opiekuna

praktyk odbywanych przez Wnioskodawczynię w ramach aplikacji radcowskich. W maju 2019 r. Wnioskodawczyni, uchwałą Rady Okręgowej (...) została wpisana na listę radców prawnych, natomiast (...) czerwca 2019 r. miało miejsce ślubowanie Wnioskodawczyni i od tego momentu Wnioskodawczyni jest członkiem

Przestawiając stan faktyczny/zdarzenie przyszłe Wnioskodawczyni oświadczyła, że nie prowadzi i w okresie 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziła innej pozarolniczej działalności w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych spełniając tym samym jedną z przesłanek warunkujących możliwość skorzystania z uprawnień wynikających z art. 18 ust. l ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz art. l8a ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Natomiast w zakresie drugiej z przesłanek determinujących ww. uprawnienia w piśmie z dnia 30 sierpnia 2019 r. uzupełniającym złożony wniosek Wnioskodawczyni oświadczyła, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie będzie wykonywać na rzecz byłego pracodawcy czynności, które wykonywała w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym w ramach stosunku pracy. Wnioskodawczyni w uzasadnieniu swojego stanowiska wskazała, że charakter czynności wykonywanych przez aplikanta radcowskiego jest pomocniczy w stosunku do zadań radcy prawnego, gdyż aplikant radcowski nie posiada pełnej samodzielności i niezależności zawodowej, z której może korzystać radca prawny. W ocenie Wnioskodawczyni, przysługuje jej możliwość skorzystania z uprawnień uregulowanych w treści art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz art. 18a ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Należy zauważyć, iż w okresie od (...) czerwca do (...) lipca 2019 r., (tj. już po uzyskaniu uprawnień do wykonywania zawodu radcy prawnego) Wnioskodawczyni posiadając uprawnienia do wykonywania zawodu radcy prawnego świadczyła pracę jako prawnik, a obecnie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawiera z byłym pracodawcą umowę o współpracy, w ramach której będzie świadczyła usługi prawne jako radca prawny. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, iż czynności wykonywane przez osobę zatrudnioną na stanowisku prawnika, posiadającą uprawnienia radcy prawnego, całkowicie różnią się od czynności wykonywanych przez radcę prawnego w ramach świadczonych usług prawnych, niezależnie od formy umowy, która je reguluje. Trudno zatem przyjąć wskazania Wnioskodawczyni, J.,.)że charakter czynności wykonywanych przez aplikanta radcowskiego jest pomocniczy w stosunku do zadań radcy prawnego. (...), ze aplikant radcowski nie posiada pełni samodzielności i niezależności zawodowej, z której może korzystać radca prawny. W odróżnieniu od aplikanta radcowskiego, radca prawny może samodzielnie świadczyć pomoc prawną, ponosząc za swoje działania pełną odpowiedzialność"- jako uzasadnienia przedstawionego stanowiska w sprawie, mając na uwadze fakt, iż we wskazanym wyżej okresie Wnioskodawczyni wykonywała pracę na podstawie umowy o pracę jako prawnik posiadając uprawnienia do wykonywania zawodu radcy prawnego.

Z uwagi na powyższe nie można jednoznacznie stwierdzić, iż czynności wykonywane przez Wnioskodawczynię w ramach umowy o pracę na stanowisku prawnika po uzyskaniu uprawnień radcy prawnego, całkowicie różnią się od czynności wykonywanych przez Wnioskodawczynię jako radcę prawnego w ramach świadczonych usług prawnych pod firmą, (...) niezależnie od formy umowy, która je reguluje.

Wobec powyższego Wnioskodawczyni, która prowadzi działalność gospodarczą w ramach której świadczy usługi na rzecz byłego pracodawcy, które choćby w części pokrywają się z czynnościami wykonywanymi w ramach stosunku pracy - od dnia podjęcia tej współpracy, nie przysługuje:

1.

uprawnienie do nie podlegania ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia tej działalności, przewidziane art. 18 ustawy - Prawo przedsiębiorców (tzw. ulga na start), oraz (...)

2.

uprawnienie do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Jednocześnie należy podkreślić, przedstawiona przez Wnioskodawczynię sytuacja nie może być traktowana tożsamo z sytuacją aplikanta radcowskiego, który po uzyskaniu uprawnień rozpoczyna wykonywanie działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, której to sytuacji dotyczą przywołane przez Wnioskodawczynię orzeczenie Sadu Najwyższego z dnia 12 lutego 2013 r. o sygn. akt: II UK 184/12 oraz uchwała Sadu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2013 r., sygn. akt II UZP 2/13. Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 stycznia 2016 r. sygn. akt III AUa 177/15, w którym Sąd wskazał, "... po uzyskaniu wpisu na listę radców prawnych (...) i złożeniu ślubowania (...) ubezpieczona świadczyła pracę, posiadając uprawnienia radcy prawnego. Tym samym, sytuacja ubezpieczonej nie jest tożsama z sytuacją aplikanta, który po uzyskaniu uprawnień rozpoczyna wykonywanie działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy. Sąd Najwyższy wyraźnie rozróżnił uprawnienia aplikanta radcowskiego czy adwokackiego w związku z przygotowaniem do zawodu radcy prawnego łub adwokata - od obowiązków związanych z wykonywaniem zawodu radcy prawnego lub adwokata (li UK184/12). Dlatego uznał, że czynności wykonywane przez aplikantów nie mogły stanowić czynności mieszczących się w pojęciu pomocy prawnej świadczonej przez radcę prawnego," oraz " (...) że brak jest podstaw do przyjęcia, czynności wykonywane przez osobę zatrudnioną na stanowisku starszego prawnika, posiadającą uprawnienia radcy prawnego, całkowicie różnią się od czynności wykonywanych przez radcę prawnego w ramach usług doradztwa prawnego, niezależnie od formy umowy, która je reguluje. Istotnym pozostaje fakt, że charakter wykonywanych czynności w ramach stosunku pracy był tożsamy z czynnościami wchodzącymi w zakres działalności gospodarczej wykonywanej na rzecz byłego pracodawcy".

W świetle powyższego Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowisko przedstawione we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji złożonym w dniu 14 sierpnia 2019 r. przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarcza pod firmą: (...) w sprawie możliwości niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej, oraz w sprawie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia, - należy uznać za nieprawidłowe.

POUCZENIE

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi

się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Opublikowano: www.zus.gov.pl