WPI/200000/43/789/2016 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym pracowników zatrudnionych na 3/5 etatu, świadczących pracę 1 dzień tygodniowo w Niemczech, a 2 dni w Polsce.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 14 lipca 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne pracowników z tytułu świadczonej przez nich pracy w sytuacji opisanej we wniosku, gdy właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo polskie.

W dniu 14 lipca 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zw. z art. 83d ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych pisemnej interpretacji indywidualnej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym w przedstawionym stanie faktycznym. Wniosek uzupełniony został pismem złożonym w dniu 3 sierpnia 2016 r.

Wnioskodawca wskazał, iż zawarł umowy o prace z osobami, które na stałe mieszkają w Niemczech. Osoby te mają podwójne obywatelstwo, polskie i niemieckie. Umowy o pracę zawarto na niepełny wymiar czasu pracy - 3/5 wymiaru czasu pracy. Praca będzie świadczona przez trzy dni w tygodniu, po 8 godzin dziennie, przy czym przez jeden dzień Pracownik będzie wykonywał pracę w Niemczech, przez pozostałe dwa dni praca będzie świadczona w Polsce.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy w przedstawionym stanie faktycznym, w stosunku do zatrudnionych pracowników powstanie obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Zdaniem Spółki, pracownicy będą wykonywali pracę na terenie kraju zamieszkania w wymiarze przekraczającym 33%, a tym samym Spółka nie będzie zobowiązana do rejestracji tych pracowników w Polsce dla potrzeb ubezpieczenia społecznego i nie będzie obowiązana odprowadzać składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Pismem z dnia 4 maja 2016 r. Zakład na podstawie art. 64 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 23), celem udzielenia wiążącej odpowiedzi wzywa o uzupełnienie złożonego wniosku poprzez:

W odpowiedzi na wezwanie, pismem z dnia 29 lipca 2016 r. (doręczonym 3 sierpnia 2016 r.) Wnioskodawca wskazał, że:

Ad 1. Intencja Wnioskodawcy jest uzyskanie stanowiska Organu, co do sposobu i zakresu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne.

Ad 2. Pracownicy wskazani we wniosku będą, zdaniem Wnioskodawcy, podlegali polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Odnosząc się do problematyki podniesionej w treści złożonego w dniu 14 lipca 2016 r. wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazać należy, iż w myśl art. 4 pkt 2 w zw. z art. 36 ust. 2 i art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Spółka jako płatnik składek ma obowiązek według zasad wynikających z przepisów tej ustawy zgłaszać do ubezpieczeń społecznych, obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki na ubezpieczenia społeczne za zatrudnione osoby, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując w art. 6 katalog podmiotów, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Należy w tym miejscu podkreślić, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie, czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem Z powołanego powyżej art. 6 ust. 1 ustawy wynika, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami. Stosownie natomiast do art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

Kwestie związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących od maja 2010 r. reguluje zasadniczo w stosunku do Państw Członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L Nr 166 poz. 1 z dnia 30 kwietnia 2004 r. z późn. zm.) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia nr 883/2004 (Dz. Urz. UE L Nr 284 poz. 1 z dnia 30 października 2009 r. z późn. zm.). Osoby, do których zastosowanie mają powołane powyżej rozporządzenia, tj. wykonujące pracę najemną w dwóch lub więcej państwach członkowskich, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Zasada podlegania ustawodawstwu jednego Państwa Członkowskiego oznacza, że w danym momencie można być ubezpieczonym tylko w jednym Państwie Członkowskim.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie wydania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego, dlatego też w sprawach, w których osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę wykonują pracę najemną na terenie dwóch państw członkowskich (w przypadku Wnioskodawcy na terenie Niemiec i Polski), elementem niezbędnym dla rozstrzygnięcia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne tychże pracowników z tytułu wykonywanej umowy o pracę jest wskazanie przez Wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego, jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlegają.

W świetle powyższego, we wskazanym trybie Zakład nie ma możliwości potwierdzenia, czy w przypadku osób na stale mieszkających w Niemczech, zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w określonym wymiarze czasu pracy wykonywanie pracy równocześnie (na zmianę) na terytorium Polski przez jeden dzień w tygodniu i Niemiec przez dwa dni w tygodniu będzie skutkowało ustaleniem dla nich jako właściwe ustawodawstwa polskiego czy też niemieckiego. W konsekwencji, wypowiadając się w niniejszej sprawie, Organ opiera się na wskazaniu Wnioskodawcy, iż ww. pracownicy podlegają polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Należy zaznaczyć ponadto, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w trybie wydawania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację, Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Przedsiębiorcę oświadczenie, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Wnioskodawca poinformował w złożonym wniosku, iż zawarł umowy o pracę osobami, które na stałe mieszkają w Niemczech. Osoby te mają podwójne obywatelstwo, polskie i niemieckie. Umowy o pracę zawarto na niepełny wymiar czasu pracy - 3/5 wymiaru czasu pracy. Praca będzie świadczona przez trzy dni w tygodniu, po 8 godzin dziennie, przy czym przez jeden dzień Pracownik będzie wykonywał pracę w Niemczech, przez pozostałe dwa dni praca będzie świadczona w Polsce. Uzupełniając treść wniosku, pismem z dnia 29 lipca 2016 r. Wnioskodawca wskazał, iż dla tychże pracowników właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo polskie, zatem w zakresie zabezpieczenia społecznego zatrudnieni pracownicy podlegają przepisom ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 i 3 lit. d reguluje zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

W konsekwencji powyższego, uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stwierdza, że stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji złożonym w dniu 14 lipca 2016 r., uzupełnionego pismem doręczonym 3 sierpnia 2016 r. - w sprawie braku obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i odprowadzania składek na te ubezpieczenia społeczne za osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę w sposób opisany we wniosku w sytuacji, gdy właściwym w zakresie zabezpieczenia społecznego ustawodawstwem jest dla tych pracowników ustawodawstwo polskie - uznać należy za nieprawidłowe.

Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazać należy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym Organ w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez te jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.