WPI/200000/43/786/2023 - Możliwość opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej do wysokości nieprzekraczającej kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład) stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 7 sierpnia 2023 r. przez Pana (...) (dalej: Przedsiębiorca):

Wnioskiem złożonym w dniu 7 sierpnia 2023 r. Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej na podstawie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego (Przedsiębiorcy):

Przedsiębiorca wskazał, jest osobą fizyczną prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG (wpis w załączniku wniosku) od września 2013 r. Działalność ta jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych wg skali podatkowej. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej podlega składkom na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. W firmie zatrudnia jednego pracownika. Przedsiębiorca poinformował, że nie osiąga żadnych innych dochodów poza zasiłkami chorobowymi wypłacanymi przez ZUS za okres niezdolności do pracy. Od dnia. (...) 02.2019 r. posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym.

Orzeczenie to zostało wydane na okres do. (...) 03.2021 r. Na podstawie ustawy o tarczy antykryzysowej z dnia 31 marca 2020 r. art. 15h ważność tych orzeczeń zostało przedłużone do 60 dnia od dnia odwołania stanu epidemiologicznego lub stanu zagrożenia epidemiologicznego. W dniu 1 lipca 2023 r. został odwołany stan zagrożenia epidemiologicznego przez Ministra Zdrowia. Natomiast 6 sierpnia 2023 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy, które:

- uchylają art. 15h ustawy z dnia 2 marca 2020 r. - tzw. "Tarczy antykryzysowej" i

- określają w zamian końcowe daty przedłużania orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.

I tak orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, którego okres ważności upłynął:

- do 31 grudnia 2020 r. - zachowuje ważność do 31 grudnia 2023 r.,

- w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. - zachowuje ważność do 31 marca 2024 r.,

- w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 5 sierpnia 2023 r. - zachowuje ważność do 30 września 2024 r.

Na podstawie powyższych przepisów art. 23 i 24 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, w myśl art. 28 pkt 2 tej ustawy orzeczenie o stopniu niepełnosprawności traci ważność marca 2024 r. Od dnia uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności Przedsiębiorca zgłoszony jest do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego z kodem ubezpieczenia 051002.

Przedsiębiorca kieruje pytania:

Czy sporządzając roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 r. miał prawo skorzystać z ograniczenia rocznej składki zdrowotnej do wysokości należnej zaliczki na podatek dochodowy? W przypadku Przedsiębiorcy zaliczka na podatek dochodowy wyniosła 0,00 zł / w załączniku deklaracja ZUS RCA za kwiecień 2023. Jeśli tak, to czy może to teraz zrobić w trybie korekty rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2022 rok?

Czy w roku 2023, jeśli w nowym okresie składkowym obejmującym okres od 02.2023 do 01.2024 nie korzystał z miesięcznego obniżenia składki zdrowotnej, to może to zrobić sporządzając roczne rozliczenia składki zdrowotnej czy też musi dokonać korekty dokumentów ubezpieczeniowych miesięcznych lub zacząć korzystać w trakcie tego okresu składkowego?

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Według Przedsiębiorcy, stosownie do art. 82 ust. 10 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z. tzw. ustawy zdrowotnej, w przypadku, gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności objęta jest jedynie tytułem do ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust.l pkt 1c - pozarolnicza działalność gospodarcza na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24, 974 i 1570) uzyskuje przychód rozliczany na podstawie art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Mając na uwadze powyższe Przedsiębiorca stwierdza, że jego orzeczenie o niepełnosprawności jest nadal ważne do końca pierwszego kwartału 2024 r. na podstawie wskazanych przez niego przepisów prawnych i ma prawo do zastosowania ograniczenia wysokości składki zdrowotnej w trybie korekty rocznego rozliczenia do wysokości zaliczki na podatek dochodowy za 2022 rok jak i skorzystać z obniżenia składki zdrowotnej za 2023 rok.

Zarówno w roku 2022 jak i 2023 jedynym jego źródłem dochodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza opodatkowana podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych wg skali podatkowej.

Analiza stanu faktycznego w świetle stanu prawnego:

Zasady ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne i opłacania składek na ww. ubezpieczenie reguluje ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 z późn. zm.). Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 79 ust. 1 ww. ustawy, składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki, z zastrzeżeniem art. 79a, art. 80, art. 82 i art. 242.

Zgodnie z przepisami wyżej powołanej ustawy obowiązującymi od 1 stycznia 2022 r. osoby prowadzące działalność gospodarczą ustalają podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości uzależnionej od formy opodatkowania uzyskiwanych z tej działalności przychodów/dochodów.

W myśl art. 82 ust. 10 ww. ustawy, w przypadku gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności objęta jedynie tytułem do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c albo pkt 1a (osoby prowadzące działalność pozarolniczą oraz osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców lub osoby, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz osoby z nimi współpracujące z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy - Prawo przedsiębiorców), uzyskuje przychód rozliczany na zasadach określonych w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.):

Powyższe oznacza, że prawo do obniżenia składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki przysługuje osobom zaliczonym do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w sytuacji, gdy te osoby nie mają innych tytułów ubezpieczenia, rozliczają się na zasadach ogólnych według skali podatkowej i uzyskują przychody jedynie z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Takie uprawnienie przysługuje od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym ubezpieczony został zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności.

Stosownie do art. 15h ust. 1 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw - z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na czas określony na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, którego ważność:

Od 6 sierpnia 2023 r. obowiązują przepisy, które uchylają art. 15h ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych i określają w zamian końcowe daty przedłużania orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.

Orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, którego okres ważności upłynąłby:

W świetle powyższego, w odniesieniu do sytuacji przedstawionej we wniosku, zastosowanie znajdzie przepis art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, co oznacza, że Przedsiębiorca ma prawo do obniżenia miesięcznej i rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek dochodowy.

Uwzględniając opis stanu faktycznego wniosku, stanowisko Przedsiębiorcy w części dotyczącej możliwości opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej do wysokości nieprzekraczającej kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych uznać należy za prawidłowe.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę treść przepisu art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym przedmiotem interpretacji może być obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasady obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek, Zakład odmawia wydania interpretacji indywidualnej w części dotyczącej możliwości dokonania korekty rocznej deklaracji rozliczeniowej oraz korekt miesięcznych dokumentów rozliczeniowych.

Jednoznaczny sposób ujęcia przez ustawodawcę zakresu przedmiotowego wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej przesądza, iż nie każda sprawa leżąca we właściwości organu lub państwowej jednostki organizacyjnej jest możliwa do rozstrzygnięcia poprzez wydanie interpretacji w tym trybie, a także nie każdy przepis może podlegać interpretacji w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Przedmiotem interpretacji mogą być tylko te sprawy, które odnoszą się bezpośrednio do zakresu i sposobu zastosowania wyłącznie tych przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, nie zaś rozstrzygnięcie konkretnej sprawy administracyjnej. Problematyka związana z ustaleniem możliwości złożenia korekt deklaracji rozliczeniowych nie może być przedmiotem interpretacji indywidualnej. Ustalenie przedmiotowej okoliczności nie wymaga interpretacji przepisów, z których bezpośrednio wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne. Składanie dokumentów rozliczeniowych oraz ich korekt jest czynnością techniczną, następczą wobec istniejącego tytułu podlegania ubezpieczeniom. W dokumentach tych płatnik składek zobligowany jest do przedstawiania wartości niezbędnych dla prawidłowego rozliczenia składek na poszczególne ubezpieczenia i fundusze.

Niniejsza interpretacja dotyczy więc wyłącznie rozumienia przepisu art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, nie odnosi się natomiast do prawa Przedsiębiorcy do złożenia korekt dokumentacji.

Stanowisko Zakładu

Uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym dnia 7 sierpnia 2023 r. opis stanu faktycznego własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy prawa, Zakład:

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla Przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.