WPI/200000/43/780/2014 - Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne dla zleceniobiorcy wykonującego w ramach podróży służbowej prace na terytorium Niemiec.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 21 czerwca 2014 r. przez Pana (...) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą: (...) w sprawie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne dla zleceniobiorcy wykonującego w ramach podróży służbowej prace na terytorium Niemiec.

W dniu 23 czerwca 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, iż zajmuje się budową instalacji elektrycznych. (PKD 43.21.Z). Jeden z dotychczasowych zleceniodawców firmy zamierza zlecić wykonanie prac na terenie Niemiec. Kontrakt na rozpocząć się w (...) i może potrwać około jednego lub dwóch miesięcy. W związku z powyższym 7 zleceniobiorców (zgłoszonych do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, wypadkowego i zdrowotnego) zostanie wystanych w podróż służbową w celu realizacji zleconego kontraktu. Wynagrodzenie zleceniobiorców określone jest w stawce godzinowej. W umowach zlecenia zawarty jest zapis o zwrocie zleceniobiorcy należności z tytułu podróży służbowej na zasadach przewidzianych przepisami dotyczącymi podróży słuchowych pracowników sfery budżetowej. Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 742 kodeksu cywilnego. Zleceniodawca zwraca Zleceniobiorcy wydatki związane z należytym wykonaniem zlecenia.

Zleceniobiorcy mają miejsce zamieszkania w Polsce i w Polsce mieści się główny ośrodek ich życia. Firma, która zamierza ich wysłać w podróż służbowa również ma siedzibę w Polsce i odprowadza składki społeczne i podatki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i polskiego urzędu skarbowego. Wynagrodzenia za wykonana pracę z umów zlecenia będą wypłacone przez polskiego pracodawcę. Zatem w przypadku pracowników zatrudnionych na umowę zlecenie, którzy wykonywać będą pracę przy kontrakcie w Niemczech, właściwym ustawodawstwem w zakresie zabezpieczenia społecznego będzie Polska.

W związku z powyższym wnioskodawca powziął wątpliwość, czy podstawą do naliczania składek na ubezpieczenie społeczne od zleceniobiorców jest faktycznie uzyskany przychód oraz czy podstawą do naliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców będzie osiągnięty przychód pomniejszony o składki na ubezpieczenie społeczne?

Zdaniem wnioskodawcy, podstawą do naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne dla zleceniobiorców jest to wynagrodzenie wynikające z liczby przepracowanych godzin i stawki godzinowej. Od lak wypłaconego wynagrodzenia będzie potrącana składka na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Dalej wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. urz. 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów o p.d.o.f., osiągany z tytułu zatrudnieniu w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem: wynagrodzenia chorobowego, zasiłków ora) przychodów zwolnionych z oskładkowania na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) Zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy przepis art. 18 ust. 1 stosuje się również dla zleceniobiorców Wnioskodawcy.

Do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców (w tym pracowników wysyłanych w podroż służbową za granicę) stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Stanowi o tym art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.). Zatem ustalona w powyżej przedstawiony sposób kwota podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi również podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, oczywiście po uprzednim jej pomniejszeniu o kwoty składek społecznych finansowanych ze środków zleceniobiorców.

W ocenie Wnioskodawcy według brzmienia § 5 ust. 2 rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowa (Dz. UL z 1998 r. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.). Zdaniem Wnioskodawcy przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio do umowy zlecenia.

Wnioskodawca przytacza brzmienie § 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego zgodnie z którym nie stanowią podstawy wymiaru składek: diety i inne należności z tytułu podroży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce stery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17. Powyższe zgodnie z § 5 ust. 2 rozporządzeniu składkowego stosuje się również do zleceniobiorców.

Zdaniem Wnioskodawcy ponieważ w umowach zawartych pomiędzy Wnioskodawcą a zleceniobiorcami zawarty jest zapis o zwrocie należności (diety oraz inne należności) za czas podróży służbowej do wysokości określonej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167). należności te są włączone są z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, podstawa do naliczania ubezpieczeń społecznych będzie wynagrodzenie zleceniobiorców wynikające z ilości przepracowanych godzin i stawki godzinowej. Wnioskodawca jest zdania, że podobnie będzie w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego, kiedy to podsuwa obliczenia składki będzie przychód zleceniobiorców pomniejszony o składki na ubezpieczenie społeczne finansowane przez zleceniobiorcę.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Natomiast Zakład nie wydaje decyzji w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia t stycznia 2013 r. udzielenie interpretacji dotyczącej ustalania podstawy wymiaru składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 powołanej powyżej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - osoby wykonujące prace na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 21) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W myśl z art. 18 ust. 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu wykonywania umowy zlecenia, jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej, albo prowizyjnie.

Ponadto stosownie do art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie stosuje się wyłączeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych.

W myśl art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 poz. 674) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, w przypadku osób, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, co najmniej wynagrodzenie, o którym mowa w tym przepisie opłacają pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz za osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób świadczących prace na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece na dziećmi w wieku do lat 3.

Natomiast zgodnie z art. 29 ust. 1, 2, 3 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 272) składkę na Fundusz ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442, z późn. zm.). Wysokość składki na Fundusz określa ustaw budżetowa. Do czasu określenia wysokości składki w ustawie budżetowej stosuje się składkę w wysokości ustalonej na rok poprzedni. Po ustaleniu wysokości składki w ustawie budżetowej płatnicy składek dokonują korekty wysokości wpłat od początku roku budżetowego w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym została ogłoszona ustawa budżetowa.

Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 127, poz. 860). Według brzmienia § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przepisy § 2-4 tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Regulacja dotycząca instytucji umowy zlecenia znajduje się w art. 353' Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym strony zawierające umowę cywilnoprawną mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W myśl art. 742 kodeksu cywilnego dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki związane z należytym wykonaniem zlecenia. W związku z powyższym, na zasadzie swobody umów. strony mogą uzgodnić, że zleceniobiorca oprócz wynagrodzenia otrzyma również zwrot wydatków poniesionych na wykonanie umowy.

Katalog przychodów, które nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty w powołanym wyżej rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 15 powyższego rozporządzenia z podstawy wymiaru składek wyłączone są diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju z zastrzeżeniem pkt 17.

Cytowany powyżej przepis ma odpowiednio zastosowanie do zleceniobiorców, jeżeli stosowne postanowienia zawartych z nim umów lub przepisy odrębne przewidują zwrot należności na zasadach przewidzianych przepisami dotyczącymi podróży służbowych pracowników sfery budżetowej.

Zasady przyznawania należności z tytułu podróży zarówno krajowych, jak i zagranicznych reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery z tytułu podróży służbowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 167) -obowiązujące od dnia 1 marca 2013 r. Warunki wypłaty należności z tytułu podróży służbowej pracownikom spoza sektora budżetowego określa pracodawca w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania, a w przypadku ich braku w umowie o pracę. Diety i inne należności za czas podróży służbowej zleceniobiorcy są wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne do wysokości określonej W powyższym rozporządzeniu.

Podsumowując wyłączenie należności z. tytułu zagranicznych podróży w celu realizacji umowy zlecenia na terenie innego państwa ma miejsce w przypadku zastosowania § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia 7 dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pod warunkiem, 2e umowy zlecenia przewidują zwrot należności z tytułu podróży służbowej na zasadach przewidzianych przepisami dotyczącymi podróży służbowych pracowników sfery budżetowej.

Reasumując podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i w konsekwencji ubezpieczenie zdrowotne, a także podstawą wymiaru składek na FGŚP i FP będzie wynagrodzenie zleceniobiorców otrzymane przez nich z tytułu umowy zlecenia, określone kwotowo lub prowizyjnie. bez uwzględnienia należności (diet i innych należności za czas podróży służbowej) do wysokości ustalonej w załączniku do obowiązującego od dnia 1 marca 2013 r. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikom zatrudnionym w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 167). W przypadku, gdy diety i inne należności przewidziane w umowach zlecenia dla zleceniobiorców będących w podróży służbowej poza granicami kraju przekroczą wartości przewidziane w załączniku do wymienionego wyżej rozporządzenia wówczas wypłacona nadwyżka ponad przewidziane rozporządzeniem kwoty będzie wraz z wynagrodzeniem z umowy zlecenia stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, a także podstawę wymiaru składek na FGŚP i FP.

Biorąc powyższe pod uwagę. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 16 czerwca 2014 r. w kwestii ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne dla zleceniobiorcy wykonującego w ramach podróży służbowej pracę na terytorium Niemiec w sytuacji gdy diety i inne należności z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju nie przekroczą wartości określonych w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie t art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS. która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.