WPI/200000/43/78/2023 - Możliwość zastosowania tzw. "Małego ZUS-u Plus"

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (zwany dalej: "Zakładem") w związku z wnioskiem złożonym 23 stycznia 2023 r. przez (zwanego dalej: "Przedsiębiorcą") uznaje stanowisko za prawidłowe w przedmiocie możliwości ustalenia w 2023 r. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w sytuacji spełnienia warunków wynikających z ww. przepisu.

Wnioskiem złożonym 23 stycznia 2023 r., uzupełnionym 2 lutego 2023 r. wystąpił do Zakładu o wydanie indywidualnej interpretacji w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis zdarzenia przyszłego:

W dniu (...) 02.2021 r. Przedsiębiorca zarejestrował w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą (...). W momencie rejestracji działalności gospodarczej jako formę rozliczenia z Urzędem Skarbowym wybrał rozliczenie na zasadach ogólnych, według skali podatkowej.

W ciągu ostatniego roku kalendarzowego osiągnął przychód nieprzekraczający zł (informacja na podstawie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów). W ostatnim roku zdecydowana większość przychodów Przedsiębiorcy pochodziła z przygotowywania artykułów merytorycznych na portale internetowe. Prócz tego prowadził też na zlecenie profil tematyczny na Facebooku, przygotował również artykuły na zamówienie z zakresu psychologii oraz krótkie opracowanie dotyczące instytucji chroniących interesy konsumentów w Polsce. Wszystko to znajduje potwierdzenie we wpisach w Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów. Aktualnie, jak i w poprzednim roku przychody uzyskiwał tylko w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a żaden z jego zleceniodawców nie jest jednocześnie jego byłym pracodawcą. W momencie rejestracji działalności gospodarczej dokonując zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych Przedsiębiorca zdecydował się zrezygnować z możliwości, jaką dawałby mu art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców (tzw. ulga na start), natomiast od samego początku podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe Przedsiębiorca ustalał na podstawie art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tzw. Mały ZUS), kod ubezpieczenia 05 70. Prawo do korzystania z tej możliwości wygasa w lutym 2023 r., co wiąże się z tym, że w marcu konieczne stanie się dla Przedsiębiorcy wyrejestrowanie z aktualnego tytułu ubezpieczenia i zarejestrowanie z nowym.

W związku z przedstawionym powyżej stanem faktycznym wątpliwość Przedsiębiorcy dotyczy tego, czy w marcu 2023 r. będzie miał prawo do zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, z kodem ubezpieczenia 05 90, tj. czy będzie miał prawo skorzystania z tzw. "Małego ZUS-u Plus"?

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Analizując po kolei wspomnianą wcześniej kwestię:

1. W odniesieniu do art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych: w poprzednim roku kalendarzowym Przedsiębiorca prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą, z której przychód nie przekroczył w jego przypadku 120 000 zł;

2. W odniesieniu do art. 18c ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych:

ust. 6 pkt 2: odpowiednio w odniesieniu do ust. 7 i 8 - prowadzona przez Przedsiębiorcę działalność nie mieści się w zakresie wskazanym w tych ustępach, odpowiednio: za twórcę uważa się osobę, "która tworzy dzieła w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, choreografii i lutnictwa artystycznego oraz sztuki ludowej, będące przedmiotem prawa autorskiego", natomiast za artystę "osobę wykonującą zarobkowo działalność artystyczną w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii, a także w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów i kaskaderów", czyli nie kwalifikuje Przedsiębiorcy jako twórcy lub artysty, co zresztą jak stanowi ust. 9 wymagałoby wydania stosownej decyzji przez Komisję do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców;

- ust. 6 pkt 3: prowadzona przez niego działalność nie mieści się w zamkniętym katalogu wymienionym w art. 4, ust. 1 pkt 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, czyli cytując: "działalność gospodarczą wykonywaną osobiście przez tłumaczy, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, biegłych rewidentów, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych, doradców podatkowych, doradców restrukturyzacyjnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych oraz rzeczników patentowych";

- ust. 6, punkty odpowiednio 4, 4a, 4b i 5: nie był jak i nie jest wspólnikiem lub akcjonariuszem jakiegokolwiek typu spółki, komplementariuszem nie prowadził również żadnej z placówek, które zostały wymienione w punkcie 5; e) pkt 5: nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy; f)pkt 6: do tej pory nie ustalał podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w oparciu o art. 18c wspomnianej ustawy.

Powyższa analiza daje podstawy sądzić, że Przedsiębiorca miałby prawo do wspomnianego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z kodem 05 90. Jednocześnie Przedsiębiorca zwraca się z prośbą o weryfikację jego stanowiska.

W dniu 30 stycznia 2023 r. Zakład wezwał Przedsiębiorcę do uzupełnienia opisu zdarzenia przedstawionego we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji złożonego 23 stycznia 2023 r. poprzez: wskazanie, czy w stosunku do Przedsiębiorcy nie zachodzi jedna z przesłanek negatywnych określonych w art. 18c ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych niweczących możliwość skorzystania z prawa do ulgi w ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie, która nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

W dniu 2 lutego 2023 r. przedsiębiorca złożył odpowiedź na wezwanie z dnia 30 stycznia 2023 r., w której wskazał:

Niniejsze pismo stanowi uzupełnienie wniosku Przedsiębiorcy złożonego w dniu 23 stycznia 2023 r., sygnatura sprawy DI/200000/43/78/2023, w związku z wezwaniem z 30 stycznia 2023 r. do uzupełnienia informacji.

W kontekście występowania potencjalnych przesłanek negatywnych określonych w art. 18c ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych niweczących możliwość skorzystania z prawa do ulgi w ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie, która nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku Przedsiębiorca informuję, że:

1. W odniesieniu do art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych: Przedsiębiorca wskazał, iż w poprzednim roku kalendarzowym prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą, z której przychód nie przekroczył w jego przypadku 120 000 zł;

2. W odniesieniu do art. 18c ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych:

Przedsiębiorca wskazał, że jeżeli dobrze rozumie zapisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, to w jego przypadku nie mają zastosowania wymienione w art. 18c ust. 11 przesłanki negatywne, które uniemożliwiałyby mu zgłoszenie od marca do ubezpieczeń społecznych z kodem 05 90. Zarówno katalogi działalności, na podstawie których można klasyfikować daną osobę jako artystę lub twórcę są katalogami zamkniętymi. Podobnie takim katalogiem jest ten, na podstawie którego czyjąś działalność klasyfikuje się jako tzw. wolny zawód, czyli art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Nie zachodzą również w jego przypadku inne przesłanki, jak prowadzenie działalności na rzecz byłego pracodawcy, nie prowadzi działalności w sposób w jakikolwiek sposób powiązany z jakimikolwiek spółkami, nie korzystał również do tej pory z Małego ZUSu Plus, jak i nie rozliczał się w formie karty podatkowej. Przedsiębiorca spełnia jednocześnie kryterium osiągniętego w poprzednim roku przychodu (nie przekroczył on 120 000 zł), zaś działalność prowadził przez czas dłuższy niż 60 dni kalendarzowych.

Powyższa analiza daje Przedsiębiorcy podstawy sądzić, że z początkiem marca Przedsiębiorca miałby prawo do wspomnianego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z kodem 05 90, czyli skorzystania z tzw. Małego ZUSu Plus. Przedsiębiorca zwraca się jednocześnie z prośbą o weryfikację swojego stanowiska.

Analiza stanu faktycznego/zd a rżenia przyszłego w świetle stanu prawnego:

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania prawidłowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ww. ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dyspozycja art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Natomiast art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi: podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego, o którym mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 złotych, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanego dalej "dochodem z pozarolniczej działalności gospodarczej", uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Podstawa wymiaru składek, nie może przekraczać 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku - art. 18c ust. 2 ww. cytowanej ustawy.

Zatem, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą na niewielką skalę jest uzależniona od uzyskanego dochodu z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym.

Dotyczy to tylko osób prowadzących działalność gospodarczą (działalności wpisanej do CEIDG), nie dotyczy natomiast osób prowadzących inną pozarolniczą działalność, tj.: twórców i artystów, osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług, komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej, osoby prowadzącej publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy - Prawo oświatowe.

W art. 18c ust. 11 ustawy został zawarty katalog negatywnych przesłanek, uniemożliwiających osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą skorzystanie z możliwości zastosowania prawa do ustalenia najniższej podstawy wymiaru składek.

W konsekwencji przepisy art. 18c nie mają zastosowania do osób, które lub do których: l)w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i które korzystały ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

Powyższe oznacza, iż osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie nabędzie prawa do zastosowania najniższej podstawy wymiaru składek ustalonej w oparciu o przeciętny miesięczny przychód uzyskany przez ww. osobę w poprzednim roku kalendarzowym, w sytuacji gdy spełni choć jedną z wymienionych powyżej przesłanek. Tym samym, obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru w wysokości nie niższej niż ustalona na zasadach przedstawionych w art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dla takiej osoby nie powstanie. Wówczas zasadne będzie ustalenie podstawy wymiaru składek na zasadach określonych w art. 18 ust. 8 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zakład podkreśla również, iż z ww. zasad opłacania składek Przedsiębiorca może skorzystać, jednakże pod warunkiem zgłoszenia z właściwym kodem tytułu ubezpieczenia w terminie, o którym mowa w art. 36 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych t.j. zgłoszeń, o których mowa w ust. 2 i 3, dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia, z zastrzeżeniem ust. 4a-5a i 9a oraz w ust. 4b stanowiącym, że ubezpieczony, o którym mowa w art. 18c ust. 1, który rozpoczął lub wznowił prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w styczniu danego roku kalendarzowego, dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w terminie do końca tego miesiąca. Jeżeli termin ten jest krótszy niż 7 dni, ubezpieczony dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia.

Należy podkreślić, iż z ulgi w ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne I rentowe na podstawie art. 18c mogą skorzystać osoby, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG, co wynika z treści wniosku i tym samym mieści się w dyspozycji przepisu art. 18c ust. 1 ustawy o sus.

Z treści wniosku i złożonej odpowiedzi na wezwanie wynika, iż Przedsiębiorca od dnia 4 lutego 2021 r. prowadzi na podstawie wpisu do CEIDG jednoosobową działalność gospodarczą. Z Urzędem Skarbowym rozlicza się na zasadach ogólnych, według skali podatkowej. Przychód Przedsiębiorcy za ostatni rok kalendarzowy nie przekroczył 120 000 zł (wg. informacji z wniosku nie przekroczył zł.).

Przyjmując, zgodnie z odpowiedzią na wezwanie, że w stosunku do Przedsiębiorcy nie mają zastosowania przesłanki wyłączjące zastosowanie art. 18c ustawy, o których mowa w art. 18c ust. 11 pkt 1,2),3),4), 5) i 6) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład stwierdza, że stanowisko wyrażone przez Przedsiębiorcę w przedmiocie możliwości ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy uznać za prawidłowe.

Stanowisko Zakładu:

Mając powyższe na uwadze, przedstawiony we wniosku z 23 stycznia 2023 r. przez Przedsiębiorcę opis zdarzenia przyszłego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy Zakład uznał stanowisko za prawidłowe w przedmiocie możliwości ustalenia w 2023 r. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w sytuacji spełnienia warunków wynikających z ww. przepisu.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla Przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.