WPI/200000/43/665/2021

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.) oraz w związku z art. 83d ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 423 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym 13 września 2021 r. przez Przedsiębiorcę (...) w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne odszkodowania wypłaconego Członkowi Zarządu w związku z zakazem konkurencji obowiązującym po zakończeniu umowy o świadczenie usług.

Wnioskiem z 13 września 2021 r., uzupełnionym 28 września 2021 r., (zwana dalej "Przedsiębiorcą") wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej zwany "Zakładem") o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego (Przedsiębiorcy):

Przedsiębiorca wskazał, że Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki (...) (dalej Spółka) Uchwałą nr z dnia. określiło zasady kształtowania wynagrodzeń Członków Zarządu Spółki działając w oparciu o przepisy Ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (dalej jako Ustawa). Jednocześnie, jak wynika z § 4 ww. Uchwały, Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki udzieliło upoważnienia Radzie Nadzorczej Spółki do ustalenia szczegółowych postanowień dotyczących wynagradzania Członków Zarządu Spółki w oparciu o postanowienia przedmiotowej Uchwały odpowiadające zasadom określonym w Ustawie, w zakresie określonym w ww. Uchwale, w tym w szczególności do wysokości wynagrodzenia. Rada Nadzorcza Spółki Uchwałą nr (...) r. ustaliła szczegółowe zasady i wysokości wynagrodzenia Członków Zarządu Spółki. Jak wynika z § 1 ust. 1 ww. Uchwały Rady Nadzorczej w sprawie ustalania zasad i wysokości wynagrodzenia Członków Zarządu, Spółka zawiera z Członkami Zarządu umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji w Zarządzie Spółki, z obowiązkiem świadczenia osobistego, bez względu na to, czy działa on w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.

Zarówno Uchwała Nadzwyczajna Zgromadzenia Wspólników Spółki nr. (...), jaki i Uchwała Rady Nadzorczej Spółki nr (...) z (...) w sprawie ustalania zasad i wysokości wynagrodzenia Członków Zarządu zostały podjęte mając na uwadze przepisu Ustawy. A zatem umowy zawierane przez Spółkę z Członkami jej Zarządu podlegają przepisom Ustawy oraz są umowami, o których mowa w ww. Ustawie.

Stosownie do § 1 ust. 1 pkt 21 ww. Uchwały Rady Nadzorczej Spółki w sprawie ustalania zasad i wysokości Wynagrodzenia Członków Zarządu Spółka zawiera z Członkami Zarządu umowę o zakazie konkurencji obowiązującym po ustaniu pełnienia funkcji przy czym Zarządzającemu przysługuje odszkodowanie w łącznej wysokości obliczonej jako 0,5 krotność miesięcznego wynagrodzenia stałego x 6, które będzie płatne w 6 równych ratach miesięcznych.

Spółka (...) zawarła z Prezesem Zarządu umowę o świadczenie usług zarządzania (o charakterze umowy cywilnoprawnej) zwaną kontraktem menedżerskim (dalej jako Umową). Umowa została zawarta na czas pełnienia Funkcji Prezesa Zarządu do dnia wygaśnięcia mandatu, w szczególności z tytułu odwołania, złożenia rezygnacji lub upływu kadencji. Ww. Umowa podlega przepisom Ustawy.

W Umowie określono m.in. wysokość wynagrodzenia stałego i zmiennego przysługującego Zarządzającemu zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 11 Ustawy. Od wypłacanego wynagrodzenia stałego i zmiennego zgodnie z oświadczeniem złożonym przez Zarządzającego są naliczane i odprowadzane składki ZUS (emerytalne, rentowe, dobrowolna chorobowa, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zdrowotna).

Jednocześnie, w Umowie zostały określone również kwestie odszkodowania odpowiadające zasadom określonym w Ustawie, które Zarządzający może otrzymać po rozwiązaniu Umowy. Zgodnie z zapisami zawartymi w Umowie po rozwiązaniu umowy w okresie 6 miesięcy po ustaniu pełnienia Funkcji Zarządzający nie będzie prowadził działalności konkurencyjnej w rozumieniu art. 4 pkt 14 ustawy z 16 lutego 2007 r. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, a z tytułu przestrzegania Zakazu Konkurencji będzie mu przysługiwało odszkodowanie. Warunkiem wypłaty odszkodowania jest składane Spółce pisemne oświadczenie Zarządzającego o przestrzeganiu Zakazu Konkurencji po ustaniu Funkcji.

Uchwałą Rady Nadzorczej Spółki Prezes Zarządu został odwołany z pełnionej funkcji. Przez okres 6 miesięcy na podstawie składanych przez Zarządzającego oświadczeń Spółka będzie wypłacała odszkodowanie. W związku z faktem, że pojawiły się różne interpretacje w tym zakresie, Spółka powzięła wątpliwość czy kwota odszkodowania wypłacanego na zasadach określonych powyżej, podlega składkom na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, czy jednak powinna być wyłączona z podstawy wymiaru składek na podstawie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczególnych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (dalej Rozporządzenie).

Pytanie nr 1:

Czy odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji ustalone w umowie zawartej na podstawie przepisów ustawy z 9 czerwca 201 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 8 ust. 1 i ust. 2) podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne?

Pytanie nr 2:

Czy odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji ustalone w umowie zawartej na podstawie przepisów ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 8 ust. 1 i ust. 2) podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne?

W uzupełnieniu do złożonego wniosku, Przedsiębiorca pismem z 22 września 2021 r. doprecyzowując stan faktyczny wyjaśnił, że wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji wypłacanego Zarządzającemu po ustaniu umowy o świadczenie usług zaczadzania, zawartej na podstawie przepisów ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami - stanowi dla byłego członka Zarządu przychód z tytułu zatrudnienia na podstawie ww. umowy o świadczenie usług zarządzana w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.). Ponadto, Przedsiębiorca poinformował, że podstawą wypłaty odszkodowania jest umowa o świadczenie usług zarządzania, stąd przyjąć należy, że odszkodowanie wynika z zawartej umowy i tym samym nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, a więc stanowi przychód podatnika (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. G). Z treści wniosku o wydanie interpretacji Członkom Zarządu, powołanym właściwymi uchwałami organów Spółki do pełnienia funkcji w Zarządzie Spółki oraz zatrudnionym na podstawie umowy o zarządzanie (umowy o świadczenie usług), która zawarta jest stosownie do postanowień ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, wypłacane jest odszkodowanie z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji po ustaniu funkcji. Wypłata powyższego odszkodowania jest zatem nierozerwalnie związana z łączącą Członka Zarządu ze Spółką stosowną umową o zarządzanie zwana kontraktem menedżerskim oraz znajduje oparcie tak w przepisach Ustawy, jak i regulacjach korporacyjnych (por. Uchwała Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki (....) w przedmiocie zasad kształtowania

wynagrodzeń Członków Zarządu spółki oraz Uchwała Rady Nadzorczej Spółki (....) r. ustaliła szczegółowe zasady i wysokości wynagradzania Członków Zarządu - oparte na regulacjach ustawy). Przedsiębiorca wskazał również, że analogiczny stan faktyczny został zaprezentowany w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z (znak), decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z. (znak: 1 oraz w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z (...) (znak..), w których jednoznacznie wskazano, że odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji ustalone w umowie zawartej na podstawie przepisów ustawy podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jak również z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Stanowisko Przedsiębiorcy: (...)

Stosownie do art. 18 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 3 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej Usus) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób wykonujących swą pracę w oparciu o umowę o świadczenie usług, do której zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu cywilnego odnośnie zlecenia (kontrakt menedżerski) stanowi przychód z tytułu tej umowy, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Jednocześnie, zgodnie § 1 Rozporządzenia, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.), osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu stosunku pracy z zastrzeżeniem art. 18 ust. Usus oraz § 2. Stosownie do art. 4 pkt 9 Usus przychodami są: przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania.

Zgodnie z brzmieniem § 5 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia, przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Umowa o zarządzanie zawarta z Prezesem Zarządu podlega przepisom Ustawy. Jest przy tym umową, klasyfikowaną stosownie do § 5 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia jako inna umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. W tym kontekście i w zasadzie jedynie na marginesie wskazać należy, że przedmiotowa umowa o zarządzanie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu (obowiązkowo) oraz chorobowemu (dobrowolnie). Jak wynika z § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia, podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody osiągnięte z tytułu odszkodowania wypłaconego byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy. Ww. zapisy Kodeksu pracy co do zasady nie mogą znaleźć zastosowania do umów cywilnoprawnych, bądź innych umów o świadczenie usług regulowanych przepisami Kodeksu cywilnego. Tym niemniej, w okolicznościach niniejszej sprawy wskazać należy, że z członkiem organu zarządzającego została zawarta umowa podlagająca przepisom Ustawy. Uchwały NZW oraz Rady Nadzorczej zostały podjęte z uwzględnieniem przepisów Ustawy i na jej podstawie.

Jak wynika z art. 5 ust. 1 Ustawy, projekty uchwał w sprawie wynagrodzeń przewidują, że:

Z kolei stosownie do art. 5 ust. 2 Ustawy, projekty uchwał w sprawie wynagrodzeń mogą także określać w szczególności:

Kwestie odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji, określa natomiast przepis art. 8 Ustawy. Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy, w przypadku, o którym mowa w art. 5 ust. 2 pkt 3, projekty uchwał w sprawie wynagrodzeń określają, że:

W okolicznościach niniejszej sprawy, najistotniejsze jest brzmienie art. 8 ust. 2 Ustawy, zgodnie z którym w sprawach określonych w ust. 1, przepisy art. 101¹ § 1 oraz art. 101²- 101⁴ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320) stosuje się odpowiednio, przy czym odszkodowanie za każdy miesiąc, o którym mowa w tych przepisach, nie może być wyższe niż 100% wynagrodzenia miesięcznego podstawowego otrzymanego przez członka organu zarządzającego przed ustaniem pełnienia funkcji. Odpowiednie stosowanie, zgodnie w zasadzie z jednolitym poglądem oznacza, iż częścią przepisów interpretator posługuje się wprost, częścią z odpowiednimi modyfikacjami, a części w ogóle nie wykorzystuje (J. Nowacki, "Odpowiednie" stosownie przepisów prawa, PiP 1964, Nr 3, s. 367 i n.; A. Błachnio-Parzych, Przepisy odsyłające systemowo. Wybrane zagadnienia, PiP 2003, Nr 1, s. 43 i n.; L. Morawski, Zasady wykładni prawa, Toruń 2006, s. 215; uchw. SN z 23 sierpnia 2006 r" III CZP 56/06. OSNC 2007, Nr 3, poz. 43; wyr. SN z 15.2.2008.r. I CSK 357/07. OSNC2009, Nr 4, poz. 62).

W ocenie Przedsiębiorcy, odpowiednie zastosowanie przepisów art. 101¹ § 1 oraz art. 101²-101⁴ Kodeksu pracy odnosi się również do możliwości zastosowania do ww. odszkodowania uregulowania określonego w § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia, a zatem wyłączenia z podstawy wymiaru składek. Ustawodawca bowiem jednoznacznie w art. 8 ust. 2 Ustawy w zakresie kwestii odszkodowania po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji odesłał do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji w stosunku.

Podobnie stanowisko, w ocenie Przedsiębiorcy należy zaprezentować w odniesieniu do składki zdrowotnej. Zgodne bowiem z art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia (tu osoby świadczącej usługi zarządzania) stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Podsumowując, powyższe wyłączenie w odniesieniu do składek na ubezpieczenia społeczne winno znaleźć zastosowanie również w przypadku podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z r. (znak ' w której wskazano, że:

"Z powyższych przepisów wynika, że kwestia odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w odniesieniu do osób świadczących usługi zarządzania w oparciu o ustawę z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, została uregulowana w szczególny sposób dla tej grupy osób, tj. poprzez odesłanie do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji. W związku z powyższym należy przyjąć, że wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji dla osób, zatrudnionych na podstawie umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. (...) Tym samym powyższe wyłączenie znajdzie zastosowanie również w odniesieniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne."

Podobnie wskazano w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z. (znak (...). "Z powyższych przepisów wynika, że kwestia odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w odniesieniu do osób świadczących usługi zarządzania w oparciu o ustawę z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami została uregulowana iv szczególny sposób tj. poprzez odesłanie do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji. W związku z powyższym należy przyjąć, że wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji osobie zatrudnionej na podstawie umowy o świadczenie usług zarządzania, zgodnie z zapisami ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na mocy wskazanego powyżej przepisu § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Podobnie również w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z. (znak

"Z powyższych przepisów wynika, że kwestia odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w odniesieniu do osób świadczących usługi zarządzania w oparciu o ustawę z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, została uregulowana w szczególny sposób dla tej grupy osób, tj. poprzez odesłanie do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji. W związku z powyższym należy przyjąć, że wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji dla osób, zatrudnionych na podstawie umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne."

Analiza stanu faktycznego w świetle stanu prawnego:

Zagadnienia dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasady opłacania tych składek regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie, zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 3 w związku z ust. 1, art. 20 ust. 1, art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1949) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe) zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).

Za przychód, zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uznaje się przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powołania.

Jednocześnie, w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 powołanej powyżej ustawy, osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Zgodnie z art. 11 ust. 1 powołanej ustawy zleceniobiorcy mogą podlegać ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek. W tym miejscu należy wskazać, iż co do zasady umowa o zarządzanie spółką (kontrakt menedżerski) jest w istocie umową nienazwaną o świadczenie usług, do której z Kodeksem cywilnym zastosowanie mają przepisy dotyczące zlecenia.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2010 r., przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Nie każde jednak wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wymienione w § 2-4 tegoż rozporządzenia, przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia lub umów o świadczenie usług (w tym także umów o zarządzanie spółką).

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.). Zakaz konkurencji oznacza, iż w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność Na podstawie powołanego przepisu w sytuacji, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.

Z uwagi na fakt, iż zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy (art. 101^і -101⁴) to powołane przepisy nie znajdują zastosowania do umów cywilnoprawnych czy też innych umów o świadczenie usług. Generalnie, przepisy rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy interpretować ściśle, bowiem regulacja ta ma charakter wyjątku od zasady ogólnej wyrażonej wart. 18 ust. 1 w związku z ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 4 cytowanego rozporządzenia, nieuwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podlega wartość wyłącznie tych odszkodowań wypłaconych po ustaniu stosunku pracy, które zostały zawarte na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy, natomiast brak jest podstaw do rozciągnięcia zastosowania tego wyłączenia do umów o świadczenie usług (w tym także w odniesieniu do umów o zarządzanie spółką).

Jednakże, z opisu stanu faktycznego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wynika, że Przedsiębiorca podlega ustawie z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1907 z późn. zm.). Ww. ustawa ma zastosowanie do osób reprezentujących Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego, państwowe i komunalne osoby prawne i reguluje kwestie związane z kształtowaniem wynagrodzeń członków organów zarządzających i organów nadzorczych, a także dotyczy wybranych postanowień umów zawieranych z członkami organów zarządzających. Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy z członkiem organu zarządzającego, spółka zawiera umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji. Zapisy dotyczące odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji zostały zawarte w art. 8 ust. 1 powyższej ustawy. Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 2 powołanej ustawy wynika, że w ww. sprawach przepisy art. 101¹-101⁴ Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio. Powyższe oznacza, że kwestia odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w odniesieniu do osób świadczących usługi zarządzania w oparciu o przepisy ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, została uregulowana w szczególny sposób tj. poprzez odesłanie do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji. W konsekwencji, należy przyjąć, że wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji dla osób, zatrudnionych na podstawie umowy o świadczenie usług (kontrakt menedżerski), do których zastosowanie mają przepisy ww. ustawy, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r.

Reasumując, w sytuacji opisanej w treści złożonego przez Przedsiębiorcę wniosku, gdy z Członkami Zarządu Spółki została rozwiązana umowa o świadczenie usług zarzadzania (kontrakt menedżerski), a Spółka wypłaciła odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji wynikającego z umowy o świadczenie usług i Przedsiębiorca podlega regulacjom ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, obowiązek opłacania składek na ww. ubezpieczenia z tytułu zakazu konkurencji wypłaconego Członkowi Zarządu - po stronie Przedsiębiorcy nie powstaje.

Stanowisko Zakładu:

Uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym 13 września 2021 r. opis stanu faktycznego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy prawa uznać należy za prawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w przedmiocie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne odszkodowania wypłaconego Członkowi Zarządu w związku z zakazem konkurencji po ustaniu umowy o świadczenie usług zarządzania.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest więżąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.