WPI/200000/43/66/2014 - Kolejna umowa zlecenia a składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 21 stycznia 2014 r. przez przedsiębiorcę (...) uznaje za:

W dniu 21 stycznia 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek płatnika; (...) wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który Wnioskodawca uzupełnił pismem złożonym w dniu 10 lutego 2014 r.

Wnioskodawca przedstawił wyczerpujący opis zdarzenia, zgodnie z którym: (...)

1. " (zwana dalej Spółka) jest przedsiębiorcą, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej między innymi w zakresie opieki nad osobami (podopiecznymi w podeszłym wieku i osobami niepełnosprawnymi w miejscu ich zamieszkania (usługi opiekuńcze). W związku z prowadzoną działalnością i w celu prawidłowego świadczenia usług, Spółka zamierza współpracować z osobami fizycznymi w oparciu o umowy cywilnoprawne - umowy zlecenia.

2. Spółka zamierza podpisywać ze zleceniobiorcami co do zasady dwie umowy zlecenia według poniżej opisanych zasad.

3. Pierwsza umowa zlecenia zawierana ze zleceniobiorcami będzie regulowała wykonywanie czynności o charakterze promocyjnym i reklamowym (dalej umowa o promocję), polegających na prezentowaniu usług świadczonych przez Spółkę oraz pozyskiwaniu osób zainteresowanych współpraca ze Spółką w charakterze opiekunów i opiekunek (kolejnych zleceniobiorców), a także poszukiwaniu osób zainteresowanych nabywaniem usług opiekuńczych (kolejnych klientów). Celem zlecenia tych czynności jest pozyskiwanie nowych współpracowników, a także nowych klientów zainteresowanych nabywaniem usług opiekuńczych. Umowa będzie zawarta na czas nieokreślony, zaś czynności wynikające z umowy na promocję wykonywane będą przez cały okres trwania umowy.

4. Spółka przewiduje, że pierwsza umowa zlecenia może być wykonywana:

5. Druga umowa, która Spółka planuje zawierać ze zleceniobiorcami jest umowa na czynności opiekuńcze wykonywane nad osobami w podeszłym wieku i osobami niepełnosprawnymi w miejscu ich zamieszkania (dalej umowa na opiekę) - głównie w Niemczech. Druga umowa będzie zawierana na czas nieokreślony, przy czym czynności opiekuńcze objęte zakresem tej umowy nie będą wykonywane przez cały czas jej trwania - tak jak ma to miejsce przypadku pierwszej z umów zlecenia, czyli umowy o promocję - lecz będą wykonywane okresowo, w sytuacji, gdy Spółka podpisze z klientem, który zainteresowany będzie nabywaniem usług opiekuńczych. Po podpisaniu takiej umowy z klientem Spółka wyśle zleceniobiorcę do podopiecznego w celu wykonania przez niego w określonym czasie - z reguły od 1 do 3 miesięcy - usługi opiekuńczej. Po tym okresie zleceniobiorca powróci do Polski, gdzie będzie wykonywał wyłącznie czynności wynikające z umowy o promocję, aż do czasu, gdy ponownie Spółka poleci mu wyjazd w celu świadczenia usług opiekuńczych w Niemczech.

6. Tak więc w okresie, gdy zleceniobiorca będzie przebywał w Polsce, będzie on wykonywał jedynie czynności na podstawie umowy na promocję. Z kolei w przypadku, gdy na polecenie Spółki zleceniobiorca wyjedzie do Niemiec w celu wykonywania czynności opiekuńczych - będzie on wykonywał na terytorium tego państwa czynności promocyjne na podstawie pierwszej umowy, jak również czynności opiekuńcze na podstawie drugiej umowy (na opiekę).

7. Umowa na promocję będzie zawierana chronologicznie w pierwszej kolejności, ponieważ Spółka w każdym czasie ma zapotrzebowanie na czynności promocyjne i może ich wykonanie powierzyć zleceniobiorcy od razu. Druga umowa będzie zawierana chronologicznie później, najczęściej gdy Spółka będzie mogła już zaproponować zleceniobiorcy pierwszy wyjazd do konkretnego podopiecznego w celu wykonania dla niego usług opiekuńczych.

8. Z uwagi na fakt, iż Spółka planuje, że co najmniej część klientów (podopiecznych, nad którymi Spółka będzie sprawować opiekę) będzie mieszkała poza terytorium Polski (najczęściej na terytorium Niemiec), konieczne będzie wykonywanie przez zleceniobiorców czynności na terytorium Niemiec. Osoby, z którymi Spółka będzie zawierała umowy zlecenia podlegają ubezpieczeniom społecznym (Ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu na terytorium Polski. W związku z wykonywaniem zleconych czynności na terytorium Niemiec, Spółka będzie występowała dla tych osób o wydanie dokumentu Al -Spółka oraz osoby, z którymi Spółka zawrze umowy zlecenia spełniają i będą spełniały warunki do uzyskana dokumentu Al poświadczającego podleganie ubezpieczeniom społecznym na terytorium Polski.

W świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego Wnioskodawca zwraca się z następującymi pytaniami:

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem Wnioskodawcy Spółka jako zleceniodawca jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od umów zlecenia zawartych z osobami z nią współpracującymi. W związku z tym na Spółce spoczywają obowiązki prawidłowego obliczenia, potrącenia i odprowadzenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwot składek z tytułu poszczególnych ubezpieczeń.

Wnioskodawca wskazuje, że określenie od której umowy Spółka - jako płatnik powinna odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne uzależnione jest od odpowiedzi z jakich tytułów zleceniobiorcy, z którymi współpracuje Spółka, podlegają ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym. W szczególności konieczne jest odpowiedzenie na pytanie, czy zleceniobiorcy podlegają ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym od obu zawartych ze Spółką umów zlecenia (w takim przypadku opłacają składki od wynagrodzeń określonych w obu umowach), czy też podlegają ubezpieczeniom tylko od jednej z umowy (w takim przypadku Spółka oblicza składki tylko od tej umowy, z tytułu której zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom).

Zdaniem Spółki:

Wnioskodawca podnosi, że stanowisko Spółki wynika z przywołanych poniżej regulacji:

w zakresie ubezpieczeń społecznych:

- w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, (...). Na podstawie powyższego przepisu podstawą do objęcia ubezpieczeniem społecznym są także zawierane przez Spółkę umowy zlecenia.

- Art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie reguluje jednak tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczenia, czyli sytuacji gdy ubezpieczony ma zawartych kilka umów, z których każda - w świetle przytoczonego art. 6 ust. 1 - jest tytułem do objęcia go ubezpieczeniami społecznymi.

Kwestię zbiegu tytułów ubezpieczeniowych reguluje art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który właśnie określa który tytuł jest podstawą do objęcia ubezpieczonego ubezpieczeniami społecznymi. Innymi słowy określa, które spośród zawartych przez daną osobę umów są podstawą do objęcia danej osoby systemem ubezpieczeń społecznych.

- W przypadku Spółki znajdzie zastosowanie art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4 - 6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł do ubezpieczeń z zastrzeżeniem ust. 7. Jednocześnie art. 9 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do którego odsyła przytoczony wyżej art. 9 ust. 2 tej ustawy nie znajdzie zastosowania, ponieważ Spółka nie współpracuje w zakresie prowadzonej działalności z duchownymi.

- Z przytoczonej regulacji wynika więc, ze w przypadku, gdy zleceniobiorca (o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) zawrze ze Spółką dwie umowy zlecenia, to podstawą do objęcia go ubezpieczeniami społecznymi będzie ta z umów zlecenia, która została zawarta najwcześniej - czyli w analizowanym przypadku umowa o czynności promocyjne. Innymi słowy, Spółka zobowiązana jest do odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe) od wynagrodzeń określonych w pierwszej z chronologicznie zawartych umów, chyba że zleceniobiorca złoży Spółce oświadczenie o objęcie go ubezpieczeniem społecznym z innego tytułu, czy też objęciem go ubezpieczeniem społecznym z obu tytułów (obu umów zlecenia).

w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego:

Wnioskodawca informuje, że podobnie jak w przypadku ubezpieczeń społecznych, płatnikiem składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców jest zleceniodawca, w tym przypadku Spółka (art. 85 ust. 1 ustawy o finansowaniu świadczeń z opieki zdrowotnej). Ponadto Wnioskodawca wskazuje, że:

- Zgodnie z art. 66 pkt 1 lit. e ustawy o finansowaniu opieki zdrowotnej, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają "osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia lub osoby z nimi współpracujące". Tak więc podstawą do objęcia ubezpieczeniami zdrowotnymi są także umowy zlecenia zawierane przez Spółkę ze zleceniobiorcami.

- Przytoczony powyżej przepis nie określa jednak zbiegu tytułów ubezpieczeniowych, czyli sytuacji, gdy zleceniobiorca ma zawarte dwie umowy zlecenia. Kwestie zbiegu tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego reguluje z kolei art. 82 ust. 2 ustawy zgodnie z którym "w przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie".

- Z powyższego przepisu wynika więc, że w przypadku gdy Spółka zawiera dwie umowy zlecenia ze zleceniobiorcami, to składki na ubezpieczenie zdrowotne Spółka jako płatnik powinna odprowadzać od wynagrodzeń wypłacanych z obu umów zlecenia.

Reasumując powyższe, zdaniem Wnioskodawcy należy stwierdzić, iż w przypadku zawarcia dwóch umów zlecenia ze zleceniobiorcą Spółka jako płatnik składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zobowiązana jest:

W uzupełnieniu złożonego wniosku, pismem z dnia 6 lutego 2014 r. (doręczonym w dniu 10 lutego 2014 r.) Wnioskodawca wskazał, że właściwym ustawodawstwem w zakresie zabezpieczenia społecznego dla opisanych we wniosku złożonym w dniu 21 stycznia 2014 r. zleceniobiorców wykonujących równocześnie na rzecz Spółki z ograniczona odpowiedzialnością dwie umowy zlecenia jest ustawodawstwo polskie.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje w drodze decyzji interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Natomiast Zakład nie wydaje decyzji w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, z zastrzeżeniem ust. 4 tegoż artykułu. Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu oraz ubezpieczeniu wypadkowemu co wynika z art. 12 ust. 1 ustawy. Ponadto w myśl art. 11 ust. 2 tejże ustawy, zleceniobiorca może również przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

W myśl art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - cyt. powyżej - zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania pracy do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4 - 6 i 10, w tym między innymi wykonywania pracy na podstawie kilku umów zlecenia lub o świadczenie usług, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł do ubezpieczeń.

W myśl powyższego przepisu osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu wykonywania jednocześnie kilku umów zlecenia, również zawartych z tym samym zleceniodawcą, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu tej umowy zlecenia, która została zawarta najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z tytułu pozostałych, wszystkich lub wybranych, umów zleceń. Może również zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, tj. w sytuacji wykonywania przez zleceniobiorcę pracy na podstawie dwóch umów zlecenia zawartych z tym samym zleceniodawcą, podlega on obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu pierwszej z umów, mając jednocześnie możliwość zmiany tytułu do ubezpieczeń. Należy przy tym zaznaczyć, iż w przypadku zmiany umowy zlecenia stanowiącej tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych nie ma znaczenia wysokość wynagrodzenia uzyskiwana przez zleceniobiorcę z tytułu pierwszej z zawartych umów. Natomiast z tytułu pozostałych zawartych z nim umów zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym dobrowolnie, a w przypadku wyboru ubezpieczeń dobrowolnych również obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu.

Z kolei zgodnie z art. 82 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 (w tym m.in. z tytułu umowy o pracę, z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia) - składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. Natomiast, w przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie. Zatem, z powołanych wyżej, obowiązujących przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. wynika, iż osoba uzyskująca przychody z tytułu dwóch umów zlecenia jest zobowiązana opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne od stosownych podstaw wymiaru wynikających z każdej z tych umów.

Jednocześnie należy podkreślić, iż Zakład w trybie wydawania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, opierając się jedynie na treści wniosku. Wydając pisemną interpretację w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dokonuje wyłącznie oceny przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w zakresie zastosowania przepisów ubezpieczeniowych dotyczących obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, natomiast nie odnosi się do treści zawartych przez wnioskodawcę umów zlecenia w świetle przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie:

- obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pierwszej z zawartych z Wnioskodawcą umów zlecenia, a w konsekwencji braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu drugiej umowy zlecenia,

- obowiązku odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne od każdej z umów zlecenia zawartych przez Spółkę ze zleceniobiorcami.

Równocześnie Oddział wskazuje że, biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.