WPI/200000/43/655/2018 - Niepodleganie ubezpieczeniom społecznym przez zleceniobiorców posiadających status ucznia zagranicznej szkoły ponadpodstawowej lub studenta zagranicznej uczelni.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 28 maja 2018 r. przez przedsiębiorcę: (...) uznaje za prawidłowe w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez zleceniobiorców posiadających status ucznia zagranicznej szkoły ponadpodstawowej lub studenta zagranicznej uczelni.

W dniu 28 maja 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów złożony przez przedsiębiorcę: (...)

Stan faktyczny:

Spółka (dalej również: Wnioskodawca, Płatnik, Zleceniodawca) jest spółką kapitałową prawa polskiego. W ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zamierza zatrudnić zleceniobiorców lub zatrudnia zleceniobiorców wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia na terenie kraju. Część ze zleceniobiorców ma centrum interesów osobistych na terenie Polski a część na terenie innych krajów trzecich np. Ukraina, Białoruś, Gruzja, Rosja (dalej również: Zleceniobiorcy). Niektórzy ze Zleceniobiorców w momencie wykonywania pracy na rzecz Zleceniodawcy nie ukończyli/nie ukończą 26 lat i będą posiadali/posiadają status ucznia zagranicznej szkoły ponadpodstawowej lub studenta zagranicznej uczelni np. na Ukrainie, Białorusi, Rosji, Gruzji ale również Niemiec, Francji czy Wielkiej Brytanii.

W związku z powyższym Płatnik ma wątpliwość czy zatrudnieni Zleceniobiorcy, którzy w momencie wykonywania pracy na rzecz Zleceniodawcy nie ukończyli/nie ukończą 26 lat i będą posiadali/posiadają status ucznia zagranicznej szkoły ponadpodstawowej lub studenta zagranicznej uczelni będą podlegali obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym, zaś Spółka będzie zobowiązana do obliczenia i poboru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne z tytułu wypłacanych wynagrodzeń wynikających z umowy zlecenia.

W ocenie Wnioskodawcy, Zleceniobiorca, który nie ukończył 26 lat i jest uczniem zagranicznej szkoły ponadpodstawowej albo studentem zagranicznej uczelni, nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani zdrowotnemu niezależnie od faktu czy posiada na terenie Polski centrum interesów osobistych czy też nie oraz czy jest uczniem polskiej czy zagranicznej szkoły ponadpodstawowej lub też studentem polskiej lub zagranicznej uczelni wyższej.

W opinii Wnioskodawcy studenci do 26 roku życia, uczniowie zagranicznych szkół ponadpodstawowych, będący obywatelami innych krajów niż Polska i mający w tych innych krajach centrum interesów osobistych powinni być traktowani tak samo, jak polscy uczniowie i studenci w przypadku zawierania z nimi umów zlecenia. W związku z powyższym Spółka nie będzie miała obowiązku obliczania i poboru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa), ubezpieczenia społeczne obejmują ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenia rentowe, ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa oraz ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. W myśl natomiast art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi obejmowane są osoby, które na terenie Polski są m.in. zleceniobiorcami. Powyższa zasada nie znajduje jednak, zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy, zastosowania względem tych zleceniobiorców, którzy są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat. Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych studenta wykonującego pracę na podstawie umowy zlecenia nie ma natomiast, zdaniem Wnioskodawcy, znaczenia zarówno jego obywatelstwo, centrum interesów osobistych jak i kraj odbywania przez niego studiów bądź kraj uczęszczania przez niego do szkoły ponadpodstawowej. W sytuacji więc, gdy Spółka posiadając na terytorium Polski swą siedzibę zawiera umowę zlecenia z obywatelem Polskim bądź innego kraju np. Ukrainy, Rosji, Wielkiej Brytanii lub Mołdawii, który posiada status studenta zagranicznej uczelni lub status ucznia zagranicznej szkoły ponadpodstawowej to na Spółce nie będzie ciążył obowiązek odprowadzania za tę osobę składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Należy zauważyć, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż jeżeli Wnioskodawca powziął wątpliwość również w powyższym zakresie - jest uprawniony zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1938 z późn. zm.) do wniesienia zapytania do dyrektora właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wydając decyzję nr 655/2018 odniósł się zgodnie z właściwością do kwestii dotyczących ubezpieczeń społecznych, natomiast w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu zawiadamia jak powyżej.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.). Ubezpieczeniom społecznym podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. W art. 6 ust. 1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zostały wymienione wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Powyższy katalog jest wyczerpujący i ma charakter zamknięty co oznacza, że do rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonym tym przepisem.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. W myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy osoby te mogą podlegać dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek. Natomiast art. 13 pkt

2 tejże ustawy stanowi, że zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczenia w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania pracy do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Z powyższego wynika, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym nie uzależniają objęcia wskazanymi w niej ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa czy np. miejsca zamieszkania lub pobytu. Natomiast istotnym dla objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych jest fakt zawarcia z polskim podmiotem umowy zlecenia, jak w przypadku przedstawionym we wniosku, rodzącej zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz wykonywania pracy w ramach takiej umowy na obszarze Polski.

Powyższy przepis został ograniczony art. 6 ust. 4 ww. ustawy, z którego bowiem wynika, że ubezpieczeniom społecznym nie podlegają obowiązkowo zleceniobiorcy, którzy są uczniami gimnazjów, szkól ponadgimnazjalnych, szkól ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.

Osoby te do ukończenia 26 roku życia nie są obejmowane ubezpieczeniami z tytułu umowy zlecenia ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

Należy podkreślić, że przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych ucznia zagranicznej szkoły ponadpodstawowej lub studenta zagranicznej uczelni np. na Ukrainie, Białorusi, Rosji, Gruzji ale również Niemiec, Francji czy Wielkiej Brytanii na podstawie umowy zlecenia nie ma znaczenia jego obywatelstwo ani kraj odbywania przez niego studiów.

Zatem, jeśli polski zleceniodawca, posiadający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej swą siedzibę zawiera umowę zlecenia z cudzoziemcem będącym uczniem zagranicznej szkoły ponadpodstawowej lub studentem zagranicznej uczelni do ukończenia 26 lat, to na zleceniodawcy nie będzie ciążył obowiązek odprowadzania za tą osobę składek na ubezpieczenie społeczne.

W konsekwencji uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym w dniu 28 maja 2018 r. opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy prawa uznać należy za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez zleceniobiorców posiadających status ucznia zagranicznej szkoły ponadpodstawowej lub studenta zagranicznej uczelni np. na Ukrainie, Białorusi, Rosji, Gruzji ale również Niemiec, Francji czy Wielkiej Brytanii, którzy nie ukończyli 26 lat.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia stanu faktycznego oraz w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.