WPI/200000/43/641/2018 - Brak obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji wypłaconego byłemu członkowi zarządu spółki.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 201811 - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 646) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę (...) we wniosku złożonym w dniu 22 maja 2018 r. uznaje za prawidłowe w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji wypłaconego byłemu członkowi zarządu Spółki.

W dniu 22 maja 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

W opisie stanu faktycznego Wnioskodawca wskazał:

Były prezes spółki (...) złożył rezygnację ze swojego stanowiska 14-go grudnia 2017 r. W ramach porozumienia podpisanego ze spółką zobowiązał się do nieświadczenia jakichkolwiek usług związanych z drukiem 3D dla jakichkolwiek zewnętrznych podmiotów. Druk 3D jest kluczową działalnością firmy, dlatego ważne jest, aby były prezes, założyciel firmy i konstruktor maszyn, które firma sprzedaje, nie został zatrudniony przez firmy konkurencyjne. Byłoby to bardzo niepożądane, biorąc pod uwagę jego wieloletnie doświadczenie oraz wiedzę dotyczącą rozwiązań technicznych stosowanych w firmie. Taki krok byłby też bardzo negatywnie postrzegany przez obecnych wspólników i potencjalnych nowych inwestorów oraz kontrahentów.

W związku z tym spółka zdecydowała się wypłacać Panu (...) odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji, przez okres 24 miesięcy od momentu podpisania umowy, czyli do dnia 14 grudnia 2019 r. Okres ten może ulec skróceniu jeśli były prezes sprzeda swoje akcje w spółce (będzie posiadał mniej niż 7% akcji).

Własne stanowisko w sprawie:

Zdaniem wnioskodawcy, otrzymane od wnioskodawcy odszkodowanie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej po wygaśnięciu mandatu, nie powoduje powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając na uwadze, że art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wymienia ona aktu powołania jako samodzielnej podstawy do podlegania ubezpieczeniom społecznym, należy uznać, że członek zarządu, który jednocześnie nie wykonuje swoich zadań w określonym stosunku prawnym (umowa o pracę, umowa cywilnoprawna), nie podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Brak też tytułu do objęcia ubezpieczeniem chorobowym i wypadkowym. Powyższe potwierdza orzecznictwo. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 lutego 2014 r. wynika, iż wynagrodzenie pobierane z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu spółki nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, gdyż nie zostało wymienione w katalogu określonym w art. 6 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zdaniem wnioskodawcy tak samo będzie przedstawiać się kwestia podlegania ubezpieczeniom społecznym w przypadku zawarcia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu mandatu członka zarządu. Sama umowa z której wynika zakaz konkurencji jest bowiem zawierana w związku z wcześniejszym aktem powołania. Dodatkowo były członek zarządu pobierający odszkodowanie za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej w związku z uprzednio pełnioną funkcją nie należy do osób wymienionych w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, co w konsekwencji nie rodzi konieczności opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne. W doktrynie przyjmuje się, że art. 6 ust. 1 powołanej ustawy zawiera zamknięty katalog tytułów stanowiących podstawę ubezpieczenia społecznego. Wobec tego każdy inny, który nie wynika z tego przepisu, nie może powodować wymogu opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla, iż ocena stanowiska Wnioskodawcy w trybie niniejszej decyzji, dokonywana jest wyłącznie pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez Przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych - na gruncie ustawy - Prawo przedsiębiorców - zobligowany jest jedynie do oceny przedstawionego przez przedsiębiorcę stanowiska oraz dokonanej przez przedsiębiorcę oceny przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne mających zastosowanie na tle zaistniałego stanu faktycznego, którego Zakład nie może uzupełniać ani weryfikować poprzez prowadzenie postępowania, tak by umożliwić przedsiębiorcy prawidłowe wypełnianie spoczywających na nim obowiązków nałożonych przez ustawodawcę w tym zakresie. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (t.j. z 2017 r. poz. 1577 z późn. zm.) spółka akcyjna jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na akcje o równej wartości nominalnej. Zdolność do czynności prawnych spółki akcyjnej realizuje zarząd spółki a jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja.

W myśl art. 368 § 4 powołanej powyżej ustawy kodeks spółek handlowych - członek zarządu powoływany i odwoływany jest przez Radę Nadzorczą, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego tj. podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. Podstawa pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub cywilnoprawnej o świadczenie usług jak też jedynie powołanie do pełnienia funkcji.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, uzależniając zaistnienie tegoż obowiązku od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nie zaliczają do ubezpieczonych osób pełniących funkcje członka zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie (np. umowa o pracę, umowa cywilnoprawna).

W konsekwencji samo powołanie - na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych - na stanowisko członka zarządu spółki, jak również osiąganie z tego tytułu, ustalonego w drodze uchwały wynagrodzenia nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

Tym samym również wszelkiego rodzaju świadczenia wypłacane przez Spółkę byłemu członkowi zarządu z racji pełnienia przez niego wcześniej funkcji członka zarządu nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeśli wypłata ta nie będzie wynikała z innej zawartej z nim umowy np. umowy o pracę, umowy zlecenia itp.

W świetle powyższego, uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny, własne stanowisko w sprawie oraz obowiązujące przepisy prawne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku złożonym w dniu 22 maja 2018 r. - za prawidłowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja me jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.