WPI/200000/43/637/2018 - Brak obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 21 maja 2018 r. przez Pana prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą: (...) w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie.

W dniu 21 maja 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Powyższy wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawcę pismem z 4 czerwca 2018 r. (doręczonym do Oddziału w dniu 7 czerwca 2018 r.).

Wnioskodawca poinformował, że prowadzi działalność gospodarczą w Polsce i z tego tytułu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Wnioskodawca ma zamiar rozpocząć pracę najemną (umowa o pracę na czas nieokreślony) na Litwie w wymiarze godzin miesięcznie na zasadzie zadaniowego systemu organizacji czasu pracy, co będzie stanowić ok. 7% jego czasu pracy w stosunku do działalności gospodarczej w Polsce (przy założeniu 7-8 h dziennie wykonywania działalności gospodarczej w Polsce). Wynagrodzenie Wnioskodawcy będzie się kształtować w wysokości (...) EUR na miesiąc. W związku z uzyskanym zatrudnieniem Wnioskodawca wystąpi do ZUS z zawiadomieniem o tym fakcie, przedstawi umowę o pracę na Litwie i potwierdzenie nadania numeru ubezpieczeniowego z SODRY i wyrejestruje się z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Polsce z tytułu działalności gospodarczej.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwość czy będzie zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, mając na uwadze fakt, że ustawodawstwem właściwym w zakresie ubezpieczeń społecznych jest dla niego ustawodawstwo litewskie. Wnioskodawca zapytał również, czy podlega ubezpieczeniu społecznemu w Polsce gdy jest zatrudniony na Litwie i jednocześnie ma działalność gospodarczą w Polsce, a praca na Litwie jest świadczona godzin miesięcznie z wynagrodzeniem (...) EUR miesięcznie.

Zdaniem Przedsiębiorcy (...), od momentu zatrudnienia na Litwie i przyjęcia go do tamtejszego systemu ubezpieczeń, wszystkie składki winny być odprowadzane tylko na Litwie, a w Polsce Wnioskodawca zobowiązany jest dokonać wyrejestrowania z ubezpieczeń. Wnioskodawca wskazał jako podstawę prawną art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r.

Dodatkowo Wnioskodawca oświadczył, iż złożony wniosek ma na celu uzyskanie stanowiska Organu co do sposobu i zakresu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne, w sytuacji podlegania określonemu ustawodawstwu - w tej sytuacji litewskiemu.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 oraz art. 192 ustawy z 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 950) od 30 kwietnia 2018 r. utraciła moc ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, natomiast weszła w życie ustawa z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, regulująca również w swojej treści zagadnienia dotyczące wydawania interpretacji przepisów przez organy lub państwowe jednostki organizacyjne. Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym na terytorium Polski regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W świetle art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Kwestie związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących od maja 2010 r. reguluje zasadniczo w stosunku do Państw Członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L Nr 166 poz. 1 z 30 kwietnia 2004 r. z późn. zm.) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia nr 883/2004 (Dz.Urz.UE.L Nr 284 poz. 1 z 30 października 2009 r. z późn. zm.). Osoby, do których zastosowanie mają powołane powyżej rozporządzenia, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Zasada podlegania ustawodawstwu jednego Państwa Członkowskiego oznacza, że w danym momencie można być ubezpieczonym tylko w jednym Państwie Członkowskim.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie wydania decyzji z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego Wnioskodawcę ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego, dlatego też w sprawach, w których Wnioskodawca podejmuje aktywność zawodową na terenie dwóch Państw Członkowskich UE elementem niezbędnym dla rozstrzygnięcia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne Przedsiębiorcy jest wskazanie przez Wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega.

Oddział zaznacza jednocześnie, iż wydając decyzję na podstawie wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Przedsiębiorcę oświadczenia, zwracając przy tym uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do sytuacji przedstawionej przez Wnioskodawcę.

W świetle powyższego, w przedstawionym trybie Organ nie dokonuje oceny prawidłowości wskazanego przez Wnioskodawcę ustawodawstwa - w tym przypadku litewskiego - nie weryfikuje również charakteru wykonywanej pracy czy czasu poświęcanego na jej wykonywanie. Zakład nie ma również możliwości potwierdzenia, czy wykonywanie pracy na Litwie w określonym wymiarze czasu pracy i za określonym wynagrodzeniem przy jednoczesnym prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce będzie skutkowało ustaleniem dla Wnioskodawcy jako właściwe ustawodawstwa litewskiego czy też polskiego. W konsekwencji, wypowiadając się w niniejszej sprawie Organ oparł się na informacji podanej przez Wnioskodawcę co do właściwego dla niego ustawodawstwa litewskiego.

Przedsiębiorca poinformował we wniosku, iż prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, a dodatkowo zamierza rozpocząć pracę na podstawie umowy o pracę na Litwie. Ponadto Wnioskodawca wskazał, iż jego zapytanie dotyczy sytuacji podlegania ustawodawstwu litewskiemu. Zatem w sytuacji ustalenia dla niego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego innego niż polskie, Wnioskodawca nie będzie podlegać przepisom ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 i 3 lit. d reguluje zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Podleganie osób prowadzących pozarolniczą działalność ubezpieczeniom społecznym wiąże się z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Z informacji zawartej w opisie stanu faktycznego co do wskazania jako właściwe ustawodawstwa litewskiego wynika, iż Wnioskodawca nie będzie podlegał polskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego tj. ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, zatem nie będzie miał również obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W konsekwencji, stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji złożonym w dniu 21 maja 2018 r. - w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w sytuacji gdy właściwym dla niego ustawodawstwem będzie ustawodawstwo litewskie - uznać należy za prawidłowe.

Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazać należy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym Organ w oparciu o art. 66 § 1 i 2 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 z późn. zm.) zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.