WPI/200000/43/519/2014 - Uwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne kwoty refundacji kosztów zakupu okularów korygujących wzrok.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1442) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 24.04.2014 r. przez (...) w przedmiocie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wartości kosztów dodatkowych badań lekarskich przeprowadzonych na wniosek pracownika oraz kwoty refundacji kosztów zakupu okularów korygujących wzrok.

W dniu 24.04.2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej co do zakresu stosowania przepisu § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego.

Wnioskodawca wskazał, iż na wniosek pracownika wyraził zgodę na dodatkowe badania profilaktyczne przed upływem terminu następnego badania okresowego. Pracownik uzasadnił swój wniosek pogorszeniem wzroku, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarza o potrzebie wymiany szkieł korekcyjnych. Przepisy wewnętrzne spółdzielni dopuszczają dodatkowe badania pomiędzy terminami badań okresowych, z zaznaczeniem, że w przypadku nieuzasadnionego wniosku, kosztami dodatkowego badania zostanie obciążony pracownik.

Wnioskodawca informuje, że koszty dodatkowych badań na wniosek pracownika oraz koszt refundacji szkieł sumowi przychód pracownika, od którego należy pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, gdyż zgodnie miedzy innymi z interpretacją indywidualną z dnia 8 lipca 2013 r. Dyrektora Izby Skarbowej (...) nie można ich uznać za badanie okulistyczne przeprowadzone w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, bowiem pracownik posiada ważne badania lekarskie W związku z powyższym. Wnioskodawca zwraca się z zapytaniem, czy przychód ten będzie stanowił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne?

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem Wnioskodawcy koszty dodatkowych badań profilaktycznych na wniosek pracownika oraz koszt refundacji szkieł korygujących są dodatkowym świadczeniem na rzecz pracownika stanowiącym jego przychód, który stanowi również podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

W opinii Wnioskodawcy płatnik może korzystać z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, w myśl § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, tylko w przypadku gdy kieruje pracownika na badania lekarskie wynikające z przepisów powszechnie obowiązującego prawa pracy. Stosownie do art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom, na swój koszt, profilaktyczną opiekę lekarską. Na tę opiekę składają jednak tylko rodzaje badań.

1) wstępne (przed zatrudnieniem),

2) okresowe (co kilka lat w zależności od warunków pracy i decyzji lekarza),

3) kontrolne (po każdej nieobecności w pracy spowodowanej choroba, która trwała dłużej niż 30 dni).

Zdaniem Wnioskodawcy każde inne badanie przeprowadzone na wniosek pracownika oraz koszt refundacji szkieł korygujących stanowi jego przychód, a tym samym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu Administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z. których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. udzielenie interpretacji dotyczącej ustalania podstawy wymiaru składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Jednocześnie zgodnie z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, u zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. i 1998 r. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Ponadto stosownie do art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe łych osób. Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalent}' bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wartość" została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią natomiast przy chody, których katalog przychodów został zawarty § 2 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - powołanego powyżej. Powyższe zwolnienia stanowią odstępstwo od zasady powszechności oskładkowania i jako mające charakter przywileju powinny być interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej.

W myśl § 2 ust. 1 pkt 6 powyższego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączona została wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Zgodnie z art. 237⁶ § 1 i 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami. Pracodawca jest obowiązany dostarczać pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach. Natomiast przepis art. 237¹⁵ § 1 i 2 ww. Kodeksu pracy wskazuje, iż Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące prac wykonywanych w różnych gałęziach pracy. Ministrowie właściwi dla określonych gałęzi pracy lub rodzajów prac w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej oraz Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określą, w drodze rozporządzenia, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące tych gałęzi lub prac.

Zasady przyznawania pracownikom okularów korygujących wzrok, na mocy delegacji zawartej w powołanym wyżej art. 237¹⁵ § 1 i 2 Kodeksu pracy, reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach-wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973). Z przepisów ww. rozporządzenia wynika, iż pracodawca zatrudniający pracowników przy monitorach ekranowych co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy ma określone powinności w zakresie organizacji ich stanowisk pracy. Do obowiązków tych należą: odpowiednie wyposażenie stanowiska pracy, profilaktyczne badania lekarskie, co najmniej 5- minutowe przerwy po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego wliczane do czasu pracy oraz, co wynika z § 8 rozporządzenia, w razie zaleceń lekarskich zapewnienie okularów korygujących wzrok. Ula powstania obowiązku sfinansowania przez pracodawcę okularów muszą być spełnione następujące przesłanki:

- pracownik, stosownie do § 2 pkt 4 rozporządzenia - użytkuje podczas pracy monitor ekranowy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy, oraz

- potrzebę stosowania okularów korygujących wzrok podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego zalecił lekarz okulista przeprowadzający badania okulistyczne pracownika w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej.

Badania profilaktyczne, których celem jest wykrywanie zagrożeń zdrowotnych mających związek z pracą, przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Skierowanie powinno zawierać informacje dla lekarza o występowaniu na stanowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych. Należy podkreślić, że obowiązek zapewnienia pracownikowi zatrudnionemu przy monitorze ekranowym okularów korygujących wzrok nie powstaje w związku z badaniami okulistycznymi jakie przeprowadził pracownik z własnej inicjatywy.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę używania okularów korygujących wzrok podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego, to wydatki ponoszone przez pracodawcę na zakup pracownikowi okularów korekcyjnych, jako wydatki ponoszone w związku z zapewnieniem bezpiecznych warunków pracy korzystają z wyłączenia z podstawy wymiaru składek ZUS.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, iż przepisy wewnętrzne Spółdzielni dopuszczają: dodatkowe badania pomiędzy terminami badań okresowych, z zaznaczeniem, że w przypadku nieuzasadnionego wniosku, kosztami dodatkowego badania zasianie obciążony pracownik. Z uwagi na powyższe, na wniosek pracownika (posiadającego aktualne badanie lekarskie), który stwierdził pogorszeniu się u niego wzroku, Wnioskodawca wyraził zgodę na dodatkowe badania profilaktyczne przed upływem terminu następnego badania okresowego, w konsekwencją których było zaświadczenie lekarza o potrzebie wymiany szkieł korekcyjnych.

Mając na uwadze stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz obowiązujące przepisy prawa, należy stwierdzić, iż ww. dodatkowych badań nie można uznać za badania okulistyczne przeprowadzone w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, bowiem pracownik posiadał ważne badania lekarskie i sam wystąpił z wnioskiem o przeprowadzenie dodatkowych badań. Natomiast w myśl art. 229 Kodeksu pracy oraz § 1 ust. 1 i tj 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu opieki profilaktycznej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 1996 r., Nr 69, poz. 332 z późn. zm.) badania profilaktyczne to: badania wstępne (przed podjęciem pracy), okresowe (co kilka lat w zależności od warunków pracy - termin wyznacza lekarz) i kontrolne (po okresie choroby trwającej dłużej niż 30 dni). W konsekwencji nie można uznać, że koszty przeprowadzonych dodatkowo badań lekarskich na wniosek pracownika oraz kwota refundacji kosztów zakupu szkieł korygujących wynikają z obowiązujących w tym zakresie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe powołanego powyżej. Należy zatem uznać, że koszty tych badań lekarskich oraz kwota refundacji kosztów zakupu szkieł korygujących stanowi dodatkowe świadczenie na rzecz pracownika nie podlegające zwolnieniu na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r.

W świetle powyższego. uwzględniając przedstawiony stan faktyczny oraz;. obowiązujący stan prawny Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji złożonym w dniu 24.04.2014 r. w sprawie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wartości kosztów dodatkowych badań lekarskich przeprowadzonych na wniosek pracownika oraz kwoty refundacji kasztów zakupu szkieł korygujących wzrok.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy. na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej , odwołanie do Sądu Okręgowego (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.