WPI/200000/43/441/2017

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 ze z.m.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 28 marca 2017 r. przez: (...) w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pobierania przez uczniów szkół ponadgimnazjalnych stypendium w okresie odbywania stażu zawodowego, na który zostali skierowani przez inny niż powiatowy urząd pracy podmiot kierujący.

W dniu 28 marca 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w kwestii obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym dla osób pobierających stypendium w okresie odbywania stażu zawodowego, które zostały skierowane przez inne instytucje niż Powiatowy Urząd Pracy.

Wnioskodawca wskazał, że realizuje dwa projekty współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lala 2014 - 2020 Priorytet XI - Edukacja Kwalifikacje Umiejętności, Działanie XI.3 Kształcenie zawodowe, (...) na podstawie umów zawartych z. Urzędem Marszałkowskim w dofinansowanie projektów:

1. (...)

2. (...)

Realizacja pierwszego projektu rozpoczęła się od stycznia 2017 r., zaś drugiego od marca 2017 r. W ramach projektów organizowane będą staże zawodowe dla uczniów szkól ponadgimnazjalnych. Umowy o stypendia stażowe będą zawierane z niepełnoletnimi, jak również z pełnoletnimi uczniami szkół ponadgimnazjalnych. Celem prowadzonych staży będzie podwyższenie poziomu kompetencji zawodowych uczniów branży (...). Uczniowie szkoły ponadgimnazjalnej. będący uczestnikami stażów zawodowych nie są pracownikami młodocianymi i nie posiadają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Staże organizowane są w wymiarze 15 godzin i prowadzone będą w zakładach pracy. Uczestnicy stażu za jego odbycie otrzymają stypendium stażowe. W budżecie projektu założono kwotę w wysokości (...) zł, stanowiącą całkowity koszt kwalifikowany, przysługujący każdemu uczniowi za odbycie stażu w wymiarze 150 godzin. Kwota (...) zł na każdego uczestnika stażu jest całkowitą kwotą, którą dysponuje Wnioskodawca w ramach realizacji projektu, a zatem obejmuje wszystkie pochodne zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem.

Przed rozpoczęciem staży zostaną podpisane porozumienia trójstronne, w sprawie realizacji stażu zawodowego w ramach ww. projektu, podpisane przez Wnioskodawcę - strona kierująca, zakład pracy przyjmujący ucznia na staż zawodowy i ucznia - uczestnika stażu oraz rodzica/opiekuna prawnego uczestnika stażu (w przypadku niepełnoletniego ucznia). Porozumienie określa m.in. zadania i obowiązki każdej ze stron oraz zasady wypłacania stypendium dla uczestnika stażu. Po odbyciu stażu, uczniowie otrzymają stypendium stażowe w kwocie określonej w budżecie projektu tj. w wysokości (...) zł, która stanowi całkowity koszt łącznie z wymaganymi prawem polskim pochodnymi.

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem czy wynagrodzenie uczestników staży (stypendium stażowe) objęte jest obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (tj. emerytalnym, rentowymi i wypadkowym).

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby pobierające stypendium w okresie odbywania stażu lub praktyki zawodowej, na które zostały skierowanej przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenia, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, obowiązkowo podlegają

ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tych osób stanowi kwota wypłaconego świadczenia, mającego charakter stypendium, bez względu na jego nazwę, jeżeli z zawartej umowy na realizację szkolenia lub stażu wynika prawo lej osoby do uzyskania świadczenia otrzymywanego z tytułu uczestnictwa w jednej z powyższych form aktywności zawodowej (art. 18 ust. 4 pkt 8 ww. ustawy). Zgodnie z art. 9 ust. 6a ww. ustawy osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jeżeli nie mają innych tytułów powodujących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Dalej Wnioskodawca wskazał, żc zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2011 r. osobą pobierającą stypendium w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych może być tylko osoba o statusie osoby bezrobotnej tj. niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej - albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną - zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w co najmniej połowie tego wymiaru czasu pracy, nieucząca się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wyższej, gdzie studiuje w formie studiów niestacjonarnych (art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).

Zdaniem Wnioskodawcy, biorąc pod uwagę powyższe oraz uzyskaną już interpretację dotycząca podobnej sytuacji, a także fakt. że projekty dotyczą tylko uczniów szkół ponadgimnazjalnych (pełnoletnich i niepełnoletnich), otrzymujących stypendia w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, nie istnieje obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez, przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 9a. art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 9a wskazanej ustawy, osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego. Przy czym w myśl art. 9 ust. 6a powołanej ustawy, osoby te podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jeżeli nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Ponadto stosownie do art. 16 ust. 9a tej ustawy, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu i przygotowania zawodowego, kierowanych przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy, finansują w całości, z własnych środków, podmioty kierujące. W świetle natomiast art. 4 pkt 2 lit. za) ww.. ustawy, przez inne niż powiatowe urzędy pracy podmioty kierujące" - w stosunku do osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego należy rozumieć m.in. instytucje szkoleniowe czy organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu - korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1448 z późn. zm.) albo ustawy z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2016 r. poz. 383 z późn. zm.).

Należy wskazać ponadto, że przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został wprowadzony z dniem 1 listopada 2005 r. ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1366) w celu zrównania sytuacji prawnej osób uczestniczących w szkoleniach finansowanych z Funduszu Pracy i ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, kierowanych na szkolenia, staże i przygotowanie zawodowe dorosłych finansowane przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy. Dodatkowo, wskazany powyżej przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy koresponduje z normą pkt 9, dotyczącego osób pobierających m.in. stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy, dlatego przy jego analizie właściwym jest odniesienie się do zawartej w stosownych przepisach definicji osoby bezrobotnej. Potwierdzenie powyższego zostało zawarte m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2011 r. (sygn. I UK 230/11) wskazanym przez Wnioskodawcę. Zgodnie z ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. 645 z późn. zm.) bezrobotnym jest osoba spełniająca ustawowo określone warunki, m.in.: pełnoletnia, niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym w danym zawodzie, a także nieucząca się w szkole poza wskazanymi w ustawie wyjątkami. Jednocześnie przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1943 z późn. zm.) do grupy szkól publicznych i niepublicznych zaliczają również szkoły ponadgimnazjalne.

Zgodnie z opisem stanu faktycznego przestawionym przez Wnioskodawcę, realizuje dwa projekty współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach których organizuje staże zawodowe dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. nie będących pracownikami młodocianymi i nie posiadających innych tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, a następnie osobom w nich uczestniczącym wypłaci stypendium stażowe. Biorąc powyższe pod uwagę, brak jest przesłanek do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 9a oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazanych we wniosku uczniów szkół ponadgimnazjalnych.

W świetle powyższego należy uznać za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pobierania przez uczniów szkół ponadgimnazjalnych stypendium w okresie odbywania stażu zawodowego, na który zostali skierowani przez inny niż powiatowy urząd pracy podmiot kierujący.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawmy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS. która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.