WPI/200000/43/428/2016 - Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców oddelegowanych do pracy poza granicami Polski.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 22 kwietnia 2016 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych WPI/200000/43/428/2016 Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców oddelegowanych do pracy poza granicami Polski.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w odpowiedzi na stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę (...) wyrażone we wniosku złożonym w dniu 14 kwietnia 2016 r. w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców oddelegowanych do pracy poza granicami Polski uznaje je za nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 kwietnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) spółka komandytowa reprezentowany przez radcę prawnego (...) działającego w ramach spółki (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w wyczerpującym opisie zdarzenia przyszłego przedstawił, że prowadzi działalność związaną ze świadczeniem usług opiekuńczych - w zakresie opieki nad osobami w podeszłym wieku oraz osobami niepełnosprawnymi. W tym celu wnioskodawca zawiera umowy z przedstawicielami rodziny osoby wymagającej opieki (Klient). Znaczna część umów zawierana jest z Klientami mającymi siedzibę na terytorium Niemiec. W celu prawidłowego świadczenia usług na rzecz klientów wnioskodawca współpracuje z osobami fizycznymi (opiekunkami), które w jego imieniu wykonują czynności opiekuńcze. Podstawą współpracy pomiędzy wnioskodawcą a opiekunką jest umowa cywilnoprawna - umowa zlecenia. Opiekunki są osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej.

Z uwagi na fakt, iż część klientów (podopiecznych, nad którymi wnioskodawca sprawuje opiekę) mieszka na terytorium Niemiec, wnioskodawca wysyła opiekunki do wykonywania czynności opiekuńczych w podróż do Niemiec. Obecnie umowy z opiekunkami są zawarte na czas określony lub nieokreślony, ale są to umowy ramowe. W tym czasie wyjazdy opiekunek do Niemiec odbywają się w celu wykonywania czynności zleconych przez wnioskodawcę, na podstawie każdorazowych zleceń (poleceń wyjazdu). Wyjazdy trwają ok. 2-3 miesiące i powtarzają się w ciągu roku.

Niektóre usługi objęte umowami zawieranymi z opiekunkami są także wykonywane na terenie kraju. W sytuacji, kiedy opiekunki powrócą do kraju, oczekując na następny wyjazd, świadczą usługi polegające na działaniach informacyjnych i rekrutacyjnych, obejmujących wyszukiwanie potencjalnych osób zainteresowanych współpracą z wnioskodawcą do opieki, gdzie potrzebne są osoby z podstawową znajomością języka niemieckiego, a szczególnie ważne są predyspozycje do takiej pracy oraz kwalifikacje i dyspozycyjność. Usługi te wykonywane są na terenie kraju i objęte są odrębnym ryczałtowym wynagrodzeniem, w całości opodatkowanym w Polsce. Przewidywany czasookres świadczenia poszczególnych usług to np. dwa, trzy miesiące pracy na terytorium Niemiec związanej z podróżą i ok. jeden lub dwa miesiące pracy na terytorium RP w celu wykonywania czynności informacyjno-rekrutacyjnych. Usługi wykonywane przez opiekunki w Polsce nie są pracą o charakterze marginalnym.

Wnioskodawca wskazał, że z uwagi na powyższe, podróż do Niemiec odbywa się w ramach pracy najemnej w dwóch krajach na podstawie art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 200 z 7 czerwca 2004 r.) składki na ubezpieczenie społeczne opiekunek opłacane są w Polsce, a spółka występuje do właściwego oddziału ZUS ze stosownymi wnioskami o wydanie zaświadczenia A1.

Obecnie wynagrodzenie opiekunek zostało określone w umowie jako wynagrodzenie miesięczne. Wypłacane jest raz w miesiącu w wysokości określonej w umowie. Natomiast wnioskodawca planuje zmianę zasad wynagradzania opiekunek, w porozumieniu z nimi, w ten sposób, że wynagrodzenie będzie wypłacane w okresach kwartalnych. Umowa przewidywać będzie także, że za każdy dzień wykonywania usługi za granicą opiekunka otrzyma dodatek równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (nie jest to jednak dieta sensu stricte, bowiem w przypadku oddelegowania czy pracy najemnej w dwóch krajach przedsiębiorca nie ma obowiązku wypłacania diet). Dodatek ten będzie wypłacany jedynie w okresach wykonywania przez zleceniobiorcę pracy za granicą. Dodatek będzie wypłacany za każdy dzień pobytu za granicą w wysokości określonej w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Wynagrodzenie oraz dodatek zgodnie z postanowieniami umowy zlecenie będzie płatne kwartalnie w ciągu pierwszych 10 dni następnego kwartału. Jednocześnie umowa zlecenia będzie przewidywać, że na wniosek zleceniobiorcy w każdym czasie trwania umowy w pierwszych dwóch miesiącach kwartału może zostać mu wypłacona zaliczka na poczet przyszłego wynagrodzenia. Wysokość wypłaconej zaliczki nie przekroczy jednak w żadnym z miesięcy kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, o której mowa w § 2 pkt 16 rozporządzenia z podstawy wymiaru składek.

Wnioskodawca, jak już wskazano, zamierza naliczać składki na ubezpieczenie społeczne zgodnie z prawem polskim i uiszczać w Polsce (po uprzednim uzyskaniu zaświadczenia A1).

Wnioskodawca powziął wątpliwość, jak wyliczyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w poszczególnych miesiącach kwartału, tj. czy podstawa wymiaru składek w dwóch pierwszych miesiącach wyniesie "0", w trzecim miesiącu kwartału będzie mogła wyłączyć z oskładkowania część wynagrodzenia zleceniobiorcy wykonującego usługi w Niemczech - w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie będzie mógł być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o której mowa w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia z podstawy wymiaru składek.

Wnioskodawca zadał pytania:

1)

Czy w pierwszych dwóch miesiącach kwartału, kiedy wynagrodzenie zleceniobiorcy nie będzie wypłacane podstawa wymiaru składek wyniesie "0", a w przypadku wypłacenia zaliczki podstawę wymiaru składek będzie stanowić kwota wypłaconej zaliczki;

2)

Czy w trzecim miesiącu kwartału, kiedy wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie przekraczało kwotę przeciętnego wynagrodzenia, o której mowa w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia z podstawy wymiaru składek wnioskodawca wyłączy kwotę dodatku otrzymywanego z tytułu oddelegowania do wysokości przeciętnego wynagrodzenia, a w przypadku gdy kwota wypłaconego wynagrodzenia nie przekroczy kwoty przeciętnego wynagrodzenia, podstawę wymiaru składek będzie stanowiło faktycznie wypłacone wynagrodzenie.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Mając na względzie powyższe stanowisko odnośnie sposobu wyliczenia wymiaru składek należy, zdaniem Wnioskodawcy, przyjąć, że:

* W pierwszych dwóch miesiącach kwartału, kiedy wynagrodzenie zleceniobiorcy nie będzie wypłacane, podstawa wymiaru składek wyniesie "0", a w przypadku wypłacenia zaliczki podstawę wymiaru składek będzie stanowić kwota wypłaconej zaliczki;

* W trzecim miesiącu kwartału, kiedy wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie przekraczało kwotę przeciętnego wynagrodzenia, o której mowa § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia z podstawy wymiaru składek wnioskodawca wyłączy kwotę dodatku otrzymywanego z tytułu oddelegowania do wysokości przeciętnego wynagrodzenia, a w przypadku gdy kwota wypłaconego wynagrodzenia nie przekroczy kwoty przeciętnego wynagrodzenia, podstawę wymiaru składek stanowiło faktycznie wypłacone wynagrodzenie.

Uzasadnienie stanowiska (...) wypłacenia zaliczki na poczet wynagrodzenia w pierwszych dwóch miesiącach kwartału w kwocie niższej od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, w miesiącach, w których zostanie ona wypłacona, ta kwota będzie podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. W trzecim miesiącu kwartału, w sytuacji gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie wyższe od wynagrodzenia przeciętnego, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia, wnioskodawca będzie mógł wyłączyć z składkowania część wynagrodzenia zleceniobiorcy do wysokości wynagrodzenia.

a) [Termin wypłaty wynagrodzenia, a podstawa wymiaru składek]

W niniejszej sprawie, jak wskazał wnioskodawca, kwestią jest również to, w jaki sposób ustalana winna być podstawa oskładkowania w przypadku, gdy strony umowy cywilnoprawnej ustaliły, że wynagrodzenie zleceniobiorcy płatne będzie w okresach kwartalnych.

Wnioskodawca jest zdania, że w celu zajęcia stanowiska w tej kwestii należy jeszcze raz wskazać treść § 2 pkt 16 rozporządzenia. W ocenie wnioskodawcy z przepisu tego wynika, że nie stanowi podstawy wymiaru składek:

"część wynagrodzenia pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, z wyłączeniem osób wymienionych w art. 18 ust. 12 ustawy - w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy".

W ocenie wnioskodawcy znaczenie ma nie okres, za jaki należy się wynagrodzenie, ale to, kiedy zostało wypłacone. Zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez przychód w rozumieniu przepisów dotyczących systemu ubezpieczeń społecznych rozumiemy przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy.

Zdaniem wnioskodawcy, zgodnie z przepisami ustawy o p.d.o.f. przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymywanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1).

Wnioskodawca stwierdził, że przychód zleceniobiorcy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia, powstaje zatem z chwilą wypłaty wynagrodzenia lub pozostawienia środków do dyspozycji zleceniobiorcy i nie ma przy tym znaczenia, za jaki okres zostało ono wpłacone. Wnioskodawca podsumował, że w tym stanie rzeczy stanowisko zaprezentowane przez niego należy uznać za prawidłowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Ponadto zgodnie z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację, Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Tym samym Oddział zaznacza, że w trybie interpretacji nie dokonuje oceny, czy i za jaki okres pracy zleceniobiorca ma wypłacane wynagrodzenie i w jakich terminach. Wydając niniejszą decyzję, Oddział oparł się na informacji przedstawionej przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego, że zleceniobiorcy wykonują usługi opiekuńcze poza granicami Polski na zasadzie oddelegowania jak również na terenie Polski - po wprowadzeniu planowanej przez wnioskodawcę zmiany w sposobie rozliczania ich pracy będą otrzymywali jednorazową wypłatę wynagrodzenia za okres dłuższy niż 1 miesiąc, a ponadto Wnioskodawca przewiduje możliwość wypłaty zaliczek na poczet należnego im wynagrodzenia. Jednocześnie należy wskazać, że wątpliwości wnioskodawcy dotyczą trybu i zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia zleceniobiorców z tytułu świadczenia przez nich usług poza granicami kraju, po wprowadzeniu planowanych zmian w sposobie rozliczania ich za wykonaną pracę. W tym miejscu należy zaznaczyć, że z treści złożonego w dniu 14 kwietnia 2016 r. wniosku jednoznacznie wynika, że wnioskodawca nie ma wątpliwości w zakresie trybu i zasad ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia zleceniobiorców z tytułu świadczenia tychże usług na terenie Polski.

Zagadnienia dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulowane są za pośrednictwem przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2236).

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych powołanej powyżej stanowi - osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód z tytułu wykonywania umowy zlecenia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej, albo prowizyjnie.

Katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty we wskazanym rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Na mocy § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, pewne grupy przychodów zostały wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 2 powołanego powyżej rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2010 r., przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących prace na podstawie umowy agencyjnej, lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Nie każde jednak wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wymienione w § 2-4 tegoż rozporządzenia, przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia. Zatem zastosowanie włączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia jest uzależnione od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach.

W myśl § 2 ust. 1 pkt 16 ww. rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawy wymiaru składek nie stanowi część wynagrodzenia pracowników zatrudnionych za granicą, odpowiadająca równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy.

Powyższe wyłączenie od 1 sierpnia 2010 r. znajduje zastosowanie także w odniesieniu do zleceniobiorców, którym zleceniodawca rekompensuje zwiększone koszty utrzymania w związku ze świadczeniem usług poza granicami kraju. W konsekwencji, jeżeli zleceniobiorca wysłany do pracy za granicę podlega podczas świadczenia tej pracy polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, to podstawa wymiaru składek powinna zostać ustalona zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Oznacza to, że podstawa wymiaru składek nie może być niższa od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Powyższy przepis wyłącza z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne część wynagrodzenia zleceniobiorców zatrudnionych za granicą, odpowiadająca równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Przysługuje ona za łączny czas pobytu pracownika (w tym przypadku zleceniobiorcy) poza granicami kraju, obejmujący dni jego pracy, jak i dni rozkładowo wolne od pracy (np. sobotę i niedzielę, przypadające w trakcie trwania podróży służbowej). Dniem pobytu jest dzień, za który pracownik otrzymuje wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek, przy czym do dni pobytu nie zalicza się dni urlopu wypoczynkowego pracownika, tj. okresu ustawowego zwolnienia pracownika od obowiązku świadczenia pracy. Ustalona w ten sposób podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, wykonujących czasowo pracę za granicą, nie może być jednak (po odjęciu równowartości diet od przychodu pracownika) niższa od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie podstawy wymiaru składek odnoszą się do przychodu, co oznacza, iż nie jest ważne, jakiego okresu przychód dotyczy, lecz kiedy został wypłacony lub postawiony do dyspozycji. Jednakże dla zleceniobiorców oddelegowanych, do których stosuje się § 2 ust. 1 pkt 16 ww. rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. - z uwagi na zawartą w tym przepisie specyfikę ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne - istotny jest okres, za jaki dokonywana jest wypłata przychodu, ponieważ stosuje się zasadę odejmowania równowartości diet za każdy dzień pobytu. Dochodzi tym samym do złamania "zasady przychodu", co nie mogłoby mieć zastosowania w przypadku pracowników wykonujących pracę w Polsce, którym nie zaniża się podstawy wymiaru składek poprzez odejmowanie równowartości diet i nie porównuje się do żadnego parametru. W konsekwencji, przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób oddelegowanych, do których znajduje zastosowanie ww. § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia - nie jest zatem istotne, kiedy przychód został faktycznie wypłacony (pozostawiony do dyspozycji), lecz jakiego okresu przychód dotyczy. Decydujące znaczenie przy jej ustalaniu ma tu powiązanie wypłaconego wynagrodzenia z okresem, którego on dotyczy.

W świetle powyższego, ustalając podstawę wymiaru składek w sytuacji wypłaty zaliczek na poczet przyszłego wynagrodzenia, należy mieć na uwadze, że na podstawę wymiaru składek powinna mieć wpływ wyłącznie wysokość uzyskanego przychodu, a nie to, czy wynagrodzenie zostało wypłacone jednorazowo, czy też w formie zaliczki i wyrównania. Gdy wypłacona zostanie zaliczka w danym miesiącu, nie należy rozliczać składek (mimo że powstał przychód). Składki zostaną rozliczone od łącznego wynagrodzenia, obejmującego zaliczki oraz wyrównanie wynagrodzenia w miesiącu, w którym nastąpi wypłata wyrównania.

W przypadku ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w miesiącach rozliczenia wynagrodzenia za wykonany kontrakt, w sytuacji gdy zleceniobiorca nie otrzymywał zaliczek na poczet wynagrodzenia, podstawą wymiaru składek będzie wypłacone mu za cały okres wykonywanej umowy wynagrodzenie pomniejszone w myśl § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe o kwotę równowartości diet przysługujących.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że uzyskana po pomniejszeniu o równowartość diet kwota powinna zostać porównana z ustaloną proporcjonalnie do okresu, którego dotyczy wypłacane wynagrodzenie wielokrotnością przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Jeżeli kwota łącznego wynagrodzenia po pomniejszeniu o równowartość diet jest wyższa od kwoty wielokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej odpowiednio do okresu wykonywania umowy, wówczas podstawę wymiaru składek stanowi ta kwota. W przeciwnym wypadku - podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie stanowić ustalona proporcjonalnie do okresu umowy kwota wielokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ustalonego na dany rok kalendarzowy.

Z powyższego wynika, że w sytuacji gdy przedsiębiorca wypłaci wynagrodzenie za świadczenie usług za granicą za okres dłuższy niż jeden miesiąc (w opisanym zdarzeniu przyszłym zleceniobiorcy otrzymają wynagrodzenie kwartalnie wraz z dodatkiem w wysokości równowartości diety), to w takiej sytuacji należy porównać wypłacony przychód z kwotą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za miesiące, których wypłata dotyczy. Wyliczając kwotę, która będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, należy od wynagrodzenia uzyskanego za poszczególne miesiące wykonywania usług odjąć równowartość diet za każdy dzień pobytu, a następnie wyliczoną kwotę porównać z kwotą prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

W sytuacji, gdy przychód zleceniobiorcy pomniejszony o równowartość diet z tytułu jego oddelegowania do świadczenia usług za granicę będzie za miesiące świadczenia usług niższy od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, konieczne będzie przyjęcie do wyliczenia podstawy wymiaru składek za ten miesiąc kwoty odpowiadającej wysokości przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Natomiast w sytuacji, gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie wyższe od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, to do wyliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne należy przyjąć kwotę przychodu należną za ten miesiąc. Tak wyliczone kwoty za poszczególne miesiące należy zsumować, co da kwotę, od której należy rozliczyć składki na ubezpieczenia w miesiącu wypłaty wynagrodzenia, tj. kwotę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w sytuacji wypłaty wynagrodzenia za okres świadczenia usług poza granicami kraju za okres dłuższy niż jeden miesiąc. W przypadku, gdy wnioskodawca wypłaci zleceniobiorcy zaliczkę na poczet przyszłego wynagrodzenia, to nie należy rozliczać składek na ubezpieczenia w miesiącu wypłaty zaliczki, mimo że powstał przychód.

Jednocześnie Oddział zauważa, że w opisanym przez wnioskodawczynię zdarzeniu przyszłym wynagrodzenie oraz dodatek do wynagrodzenia będzie płatny kwartalnie w ciągu pierwszych 10 dni następnego kwartału, wówczas obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek ustalonej w oparciu o wyżej wskazane zasady powstanie nie w trzecim miesiącu kwartału, jak wskazał wnioskodawca, a w pierwszym miesiącu następnego kwartału.

Mając na uwadze przedstawione przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za osoby wykonujące umowę zlecenia poza granicami kraju w ramach oddelegowania - za nieprawidłowe.

POUCZENIE

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Opublikowano: www.zus.gov.pl