WPI/200000/43/414/2022

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 423 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowisko przedstawione we wniosku złożonym 17 marca 2022 r. przez przedsiębiorcę (...) uznaje za prawidłowe w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej przy jednoczesnym wykonywaniu w ramach tej działalności kontraktu menadżerskiego.

Wnioskiem złożonym 17 marca 2022 r. (zwany dalej: "Przedsiębiorcą") wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (zwany dalej: "Zakładem") o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego (Przedsiębiorcy):

Przedsiębiorca w dniu 7 października 2020 r. zarejestrował w CEiDG działalność gospodarczą pod nazwą: (...)

Przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej jest: "Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania".

W dniu 13 października 2020 r. Przedsiębiorca zawarł ze Spółką (...) umowę o świadczenie usług, których przedmiotem jest świadczenie usług zarządzania (Kontrakt). Wykonywanie tychże usług mieści się w przedmiocie zarejestrowanej działalności gospodarczej, określonej jako "Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD: 70.22.Z).

Przedsiębiorca poinformował, że nie uzyskuje przychodów innych niż z ww. umowy, przedmiotem której jest świadczenie usług zarządzania przedsiębiorstwem. Przychody uzyskiwane na podstawie zawartej umowy z tytułu kontraktu menadżerskiego kwalifikowane są jako przychody z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.).

Z tytułu Kontraktu uzyskiwać będzie co miesiąc wynagrodzenie w kwocie wyższej od obowiązującej najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, o której mowa w art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych tj. nie mniej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Oprócz umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem Przedsiębiorca nie posiada innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Nie uzyskuje przychodów innych niż z ww. umowy, przedmiotem której jest świadczenie usług zarządzania przedsiębiorstwem.

Mając na uwadze przedstawiony powyżej stan faktyczny, Przedsiębiorca zwrócił się o udzielenie odpowiedzi czy w sytuacji, gdy w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej świadczy usługę, przedmiotem której jest zarządzanie przedsiębiorstwem i nie uzyskuje innych przychodów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, dochodzi do zbiegu tytułów objęcia ubezpieczeniami społecznymi, o jakich stanowi art. 9 ust. 2 i 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i w konsekwencji należy opłacać składkę ZUS z obu tytułów; czy też mając na uwadze okoliczność, iż w ramach działalności gospodarczej Przedsiębiorca nie uzyskuje innych przychodów niż wynikający z umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem a mając na uwadze, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - nie ma obowiązku podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności?

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Zdaniem Przedsiębiorcy w przypadku, gdy w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej świadczy usługę, przedmiotem której jest zarządzanie przedsiębiorstwem i nie uzyskuje innych przychodów w ramach prowadzonej działalności, nie dochodzi do zbiegu tytułów o jakich stanowi art. 9 ust. 2 i 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych a mając na uwadze, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8 ustawy systemowej - nie ma obowiązku podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności. Dlatego też nie ma obowiązku uiszczania kwot składek na ubezpieczenia społeczne jako przedsiębiorca.

Uzasadniając przedstawione wyżej stanowisko Przedsiębiorca wskazał, co następuje:

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej prowadzonej na podstawie wpisu do CEiDG Przedsiębiorca zawarł Kontrakt, przedmiotem którego jest zarządzanie Spółką. Nie uzyskuje przychodów innych w ramach działalności gospodarczej, niż z opisanego wyżej Kontraktu.

Kontrakt menadżerski jest umową nienazwaną zatem nie został wyodrębniony jako samodzielny tytuł obowiązkowych ubezpieczeń. W zależności od postanowień i ukształtowania więzi pomiędzy Spółką a menadżerem - może być on umową o pracę lub umową zlecenia, przy czym w praktyce najczęściej wykazuje cechy umowy zlecenia. Osoba wykonująca kontrakt menadżerski będący umową o świadczenie usług, do której to umowy stosuje się odpowiednio przepisy k.c. o umowie zlecenia, podlega ubezpieczeniom społecznym tak jak w przypadku zlecenia.

Generalna zasada podlegania ubezpieczeniom społecznym i zbiegu tytułów do ubezpieczeń wyrażona została w art. 9 ust. 2 i 2a Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i stanowi, iż osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów (pracy na kontrakcie menadżerskim i prowadzenia pozarolniczej działalności) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z powstałego najwcześniej tytułu. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, zostać objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych-wszystkich lub wybranych tytułów - bądź zmienić tytuł ubezpieczeń. Przy czym zmiana tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych możliwa jest tylko wtedy, gdy oskładkowane wynagrodzenie uzyskiwane z Kontraktu jest równe lub wyższe niż obowiązująca go najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z działalności gospodarczej.

Mając na uwadze postanowienia art. 13 ust. 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych o treści: "Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się: przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7".

Jednocześnie Przedsiębiorca wskazuje, że przychody uzyskiwane na podstawie zawartej umowy ze Spółką przedmiotem której jest

świadczenie usług zarządzania przedsiębiorstwem kwalifikowane są jako przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych następuje jedynie wówczas jeżeli osoba prowadząca działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEiDG wykonująca jednocześnie umowę kontraktu menadżerskiego osiąga przychody także z innego źródła niż Kontrakt.

Tak samo w znanych Przedsiębiorcy interpretacjach indywidualnych kwalifikuje go ZUS. Ponieważ kontrakt menedżerski zalicza się do umów o świadczenie usług (wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), to stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (decyzje ZUS: z 10 marca 2014 r. WPI/200000/43/225/2014, z dnia 21 stycznia 2016 r. DI/100000/43/1406/2016, oraz z dnia 16 lipca 2018 r. DI/100000/43/594 Oddziału ZUS w Gdańsku: z dnia 7 grudnia 2018 r. Nr 503 (DI/1000000/43/1143/2018) oraz z dnia 30 listopada 2018 r. Nr 493 (DI/1000000/43/1144/2018).

Z przytoczonych powyżej i innych znanych Podatnikowi Interpretacji Indywidualnych wynika, iż Przedsiębiorca, który w ramach wykonywanej działalności zawarł kontrakt menedżerski na zarządzanie spółką i z działalności gospodarczej obok Kontraktu nie uzyskuje innych przychodów, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, nie jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność, lecz jako zleceniobiorca.

Jeśli natomiast z tytułu zawartego Kontraktu podstawa wymiaru składek byłaby niższa od obowiązującej najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, wystąpi obowiązek podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym z tytułu działalności gospodarczej. Można wówczas dobrowolnie złożyć wniosek o objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu Kontraktu (interpretacja z dnia z dnia 24 września 2015 r. wydana przez ZUS Oddział w Gdańsku, DI/100000/43/1033/2015).

Dopiero w sytuacji, gdy w ramach posiadanego wpisu do CEIDG przedsiębiorca osiąga również przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych pozwalający po spełnieniu określonych w art. 9 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych warunków wybrać tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych.

W świetle powyższego zdaniem Przedsiębiorcy nie występuje podstawa do objęcia ubezpieczeniami społecznymi z działalności gospodarczej.

Analiza stanu faktycznego w świetle stanu prawnego:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W świetle powyższego, odnosząc się do treści przedstawionego przez Przedsiębiorcę opisu stanu faktycznego zaznaczyć należy, że Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w ściśle zakreślonym katalogu spraw wymienionych przywołanym powyżej art. 83d ust. 1 ustawy. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w powyższym zakresie. W konsekwencji, Zakład dokonując interpretacji związany jest oświadczeniem Przedsiębiorcy wskazującym na to, iż przychody uzyskiwane z tytułu kontraktu menedżerskiego w ramach prowadzonej działalności kwalifikowane są jako pochodzące z działalności wykonywanej osobiście zgodnie z brzmieniem art. 13 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.).

Jednocześnie z uwagi na wskazany w treści ww. art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców - obowiązek indywidualnego charakteru sprawy, w której wydawana jest pisemna interpretacja, w przedmiotowej decyzji Zakład nie rozstrzyga również o obowiązkach w zakresie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez podmiot, z którym Przedsiębiorca zawarł umowę o zarządzanie spółką.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych prawodawca zawarł w art. 6 ust. 1 tej ustawy. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Zgodnie z brzmieniem art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 5 powołanej powyżej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami" oraz osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych.

Umowa o zarządzanie spółka (kontrakt menedżerski) jest w istocie umową nienazwaną o świadczenie usług, dotychczas nieuregulowaną w przepisach prawa cywilnego. Podstawowe kwestie prawne kontraktu menedżerskiego regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.), a kontrakt menedżerski zaliczany jest do umów o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednie przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.). W konsekwencji osoba zarządzająca z tytułu wykonywania kontraktu menedżerskiego stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 w zw. z art. 13 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - w okresie od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania zarządu do dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Ubezpieczenie chorobowe dla tej osoby ma charakter dobrowolny, co wynika z brzmienia art. 11 ust. 2 wskazanej ustawy.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że dla celów ubezpieczeń społecznych w sytuacji, gdy umowa o świadczenie usług menedżerskich tzw. kontrakt menedżerski jest zawarta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i stanowi jedyne źródło przychodów z tej działalności, tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest umowa o świadczenie usług menedżerskich, a nie pozarolnicza działalności gospodarcza. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku, gdy jedynym przedmiotem działalności gospodarczej jest świadczenie usług zarządzania na rzecz innego podmiotu, a prowadzący działalność nie uzyskuje jakichkolwiek innych przychodów poza przychodami z działalności wykonywanej osobiście (tj. uzyskanych na podstawie umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej).

W świetle powyższego dla menedżera, który ma wpis do CEIDG w zakresie zarządzania i jednocześnie ma zawartą umowę kontraktu menedżerskiego na zarządzanie i jeżeli przychód uzyskiwany z tej umowy - dla potrzeb opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych - jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście to umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako tytuł do ubezpieczeń społecznych, a nie jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej. Wymieniona osoba podlega wówczas ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca (wykonywanie kontraktu menedżerskiego o charakterze umowy o świadczenie usług). Powyższe potwierdza również Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2015 r. (sygn. akt III UZP 2/15).

Z treści stanu faktycznego przedstawionego we wniosku złożonego 17 marca 2022 r. wynika, że umowa o świadczenie usług menedżerskich jest wykonywana przez Przedsiębiorcę w ramach prowadzonej i zarejestrowanej w CEiDG działalności gospodarczej. Przedsiębiorca wskazał, że oprócz umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem nie posiada innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskuje przychody wyłącznie z umowy o zarządzanie, zawartej w ramach tej działalności. Nie uzyskuje innych przychodów. Jednocześnie Przedsiębiorca oświadczył, że przychody z kontraktu menedżerskiego są klasyfikowane jako osiągane tytułem działalności wykonywanej osobiście, określone w art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W świetle powyższego, w sytuacji przedstawionej we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji nie powstanie obowiązek ubezpieczeń społecznych z pozarolniczej działalności gospodarczej. Tytułem do ubezpieczeń społecznych będzie wykonywanie kontraktu menedżerskiego o charakterze umowy o świadczenie usług.

Ponadto z uwagi na wskazanie przez Przedsiębiorcę, że z tytułu kontraktu menadżerskiego uzyskuje co miesiąc wynagrodzenie w kwocie wyższej od obowiązującej najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą (tj. nie mniej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), oraz mając na uwadze fakt, że oprócz umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem nie posiada innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz że nie uzyskuje przychodów innych niż z ww. umowy, przedmiotem której jest świadczenie usług zarządzania przedsiębiorstwem nie znajdzie również zastosowania art. 9 ust. 2a w zw. z art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Bowiem zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych, następuje wtedy gdy w ramach posiadanego wpisu do CEiDG dana osoba osiąga przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (w rozumieniu przepisów podatkowych) i równocześnie osiąga przychody na podstawie kontraktu menedżerskiego (przychody z działalności wykonywanej osobiście).

Stanowisko Zakładu

Mając na uwadze opisany we wniosku złożonym 17 marca 2022 r. stan faktyczny, przedstawione w tym zakresie stanowisko w sprawie oraz wskazane powyżej przepisy prawa, Zakład stanowisko Przedsiębiorcy w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej przy jednoczesnym wykonywaniu w ramach tej działalności kontraktu menadżerskiego - uznał za prawidłowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla Przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.