WPI/200000/43/414/2016 - Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wypłacanych radcy prawnemu na podstawie umowy zlecenia kosztów zastępstwa procesowego i wynagrodzenia prowizyjnego od zwindykowanych należności.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 11 kwietnia 2016 r. przez: (...) w sprawie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wypłacanych radcy prawnemu na podstawie umowy zlecenia kosztów zastępstwa procesowego i wynagrodzenia prowizyjnego od zwindykowanych należności.

W dniu 11 kwietnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawcę pismem z dnia 25 kwietnia 2016 r. (wpływ do Oddziału w dniu 29 kwietnia 2016 r.).

Wnioskodawca poinformował, że radca prawny zatrudniony na umowę o prace ma dodatkowo zawartą umowę zlecenia na świadczenie usług windykacji z wynagrodzeniem ryczałtowym (...) zł. W ramach zawartej umowy zlecenia radcy prawnemu przysługują też koszty zastępstwa procesowego zasądzone lub przyznane w postępowaniu sądowym administracyjnym, klauzulowym, egzekucyjnym, polubownym, koszty przyznane w ugodach oraz wynagrodzenie prowizyjne od zwindykowanych należności. Kwota z tytułu umowy zlecenia jest oskładkowana.

Dodatkowo w uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca wskazał, że koszty zastępstwa procesowego oraz wynagrodzenie prowizyjne stanowią przychód z tytułu łączącej strony umowy zlecenia (występują w ramach tej umowy).

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem czy koszty zastępstwa procesowego oraz wynagrodzenie prowizyjne będą podlegały oskładkowaniu.

W ocenie Wnioskodawcy, koszty zastępstwa procesowego oraz wynagrodzenie prowizyjne od zwindykowanych należności stanowią przychód z tytułu zawartej umowy zlecenia i będą podlegały składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto stosownie do art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zakład wskazuje przy tym, iż z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w ustawowym zakresie, gdyż zgodnie z art. 10a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.). Powyższe ograniczenie w tematyce, w której Zakład jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwia potwierdzenie w tym trybie przez Organ kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uwzględniając powyższe, Zakład dokonał interpretacji przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych opierając się na wskazaniu Wnioskodawcy w powyższym zakresie.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2236), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód z tytułu wykonywania umowy zlecenia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej, albo prowizyjnie. Natomiast w myśl art. 20 ust. 1 wskazanej ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe. Ponadto zgodnie z art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.), do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne m.in. zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem, że podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.

W świetle powyższego, jeżeli określony składnik wynagrodzenia zleceniobiorcy stanowi przychód z tytułu wykonywanej umowy zlecenia w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a jednocześnie nie podlega wyłączeniu na podstawie przepisów wykonawczych - rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jego wypłata rodzi obowiązek uwzględnienia w podstawie wymiaru i opłacenia składek na ubezpieczenia, którym wskazany zleceniobiorca podlega z tytułu tej umowy.

Zauważyć należy ponadto, że stosownie do art. 22⁵ ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 233) opłaty za czynności radców prawnych zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej ustala umowa z klientem. Jednocześnie art. 22⁴ wskazanej ustawy, odnoszący się do zatrudnienia w ramach stosunku pracy, stanowi, że radca prawny uprawniony jest do dodatkowego wynagrodzenia w wysokości nie niższej niż 65% kosztów zastępstwa sądowego zasądzonych na rzecz strony przez niego zastępowanej lub jej przyznanych w ugodzie, postępowaniu polubownym, arbitrażu zagranicznym lub w postępowaniu egzekucyjnym, jeżeli koszty te zostały ściągnięte od strony przeciwnej. W państwowych jednostkach sfery budżetowej wysokość i termin wypłaty wynagrodzenia określa umowa cywilnoprawna.

Z treści wniosku z dnia 4 kwietnia 2016 r. wynika, że Wnioskodawca wypłaca zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę radcy prawnemu, dodatkowo na podstawie odrębnej umowy cywilnoprawnej koszty zastępstwa procesowego oraz wynagrodzenie prowizyjne od zwindykowanych należności. Wnioskodawca wskazał, iż wypłacane świadczenia stanowią przychód z tytułu łączącej strony umowy zlecenia. Mając powyższe na uwadze, uznać należy, że opisane we wniosku koszty zastępstwa procesowego oraz wynagrodzenie prowizyjne od zwindykowanych należności rodzą obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, w sytuacji podlegania tym ubezpieczeniom przez zleceniobiorcę.

Jednocześnie podnieść należy, że w myśl art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Natomiast stosownie do art. 18 ust. 1a wskazanej ustawy, w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło.

W świetle powyższego, w sytuacji wykonywania umowy zlecenia zawartej z własnym pracodawcą, świadczenia pieniężne stanowiące przychód z tytułu umowy zlecenia podlegają obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji również na ubezpieczenia zdrowotne, na zasadach właściwych dla pracowników.

Mając powyższe na uwadze, w świetle obowiązujących przepisów i przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 kwietnia 2016 r. w sprawie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wypłacanych radcy prawnemu na podstawie umowy zlecenia kosztów zastępstwa procesowego i wynagrodzenia prowizyjnego.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.