WPI/200000/43/390/2016 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu spółki z o.o. wyłącznie na podstawie powołania, niezależnie od wykonywanej równolegle umowy o pracę w wymiarze 1/2 etatu.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 4 kwietnia 2016 r. przez: (...) w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu pełnienia na podstawie powołania, niezależnie od wykonywanej umowy o pracę, funkcji Prezesa Zarządu Spółki.

W dniu 4 kwietnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzącą działalność gospodarczą w formie biura rachunkowego. Wnioskodawca powołał do pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Panią (...) będącą jednocześnie wspólnikiem spółki. Powołanie nastąpiło mocą uchwały zgromadzenia wspólników. Z tytułu sprawowania funkcji Prezesa Zarządu Pani (...) otrzymuje wynagrodzenie określone wyłącznie na podstawie aktu powołania. Wnioskodawca poinformował również, że z Prezesem Zarządu nie nawiązano żadnego stosunku obligacyjnego, w tym w szczególności stosunku pracy lub stosunku cywilnoprawnego, zobowiązującego do wykonywania obowiązków Prezesa Zarządu za wynagrodzeniem. Do obowiązków Prezesa Zarządu należy w szczególności sprawowanie kontroli kierowniczej nad całokształtem działalności przedsiębiorstwa, kierowanie pracą zarządu, gospodarowanie majątkiem spółki, reprezentowanie spółki na zewnątrz., bezpośredni nadzór nad sprawami organizacyjnymi oraz koordynowanie prac związanych z działalnością operacyjną.

Jednocześnie Wnioskodawca nawiązał z Prezesem Zarządu stosunek pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy (1/2 etatu). W ramach rzeczonego stosunku pracy ww. osoba jest zatrudniona na stanowisku księgowej. Prawa i obowiązki pracownika, a w szczególności przysługujące wynagrodzenie określono w umowie o pracy. Wnioskodawca wskazuje jednak, że zakres obowiązków wykonywanych na podstawie aktu powołania w żadnym stopniu nie pokrywa się z zakresem obowiązków wynikających ze stosunku pracy.

W związku z przedstawionym stanem faktycznym, Spółka powzięła wątpliwość czy wynagrodzenie wypłacane Prezesowi Zarządu na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników powoduje obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne Prezesa Zarządu, a w konsekwencji obowiązek odprowadzania składek przez Wnioskodawcę jako płatnika.

W ocenie Wnioskodawcy, w opisanym stanie faktycznym, wynagrodzenie wypłacane Prezesowi Zarządu na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników nie powoduje obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne Prezesa Zarządu, a w konsekwencji obowiązku odprowadzania składek przez Spółkę.

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką o charakterze kapitałowym, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponoszącą odpowiedzialność za zobowiązania całym swoim majątkiem za zobowiązania całym swym majątkiem. Zdolność do czynności prawnych spółki z o.o. realizuje zarząd spółki, a jego kompetencje sprowadzają się do prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentacji.

W myśl art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych, członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie rzecz ujmując - członek lub członkowie tego organu. W następstwie nawiązania stosunku organizacyjnego może dojść do nawiązania stosunku obligacyjnego, tj. np. stosunku pracy lub stosunku cywilnoprawnego. Jednakże to od woli spółki zależy czy stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem przyznanym na rzecz członka zarządu. W rezultacie podstawa pełnienia funkcji członka zarządu może być zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług, jak też jedynie powołanie mocą uchwały zgromadzenia wspólników.

Następnie Wnioskodawca wskazał, że katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, uzależniając zaistnienie tego obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji, a od formy w jakiej został powołany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nie zaliczają jednak do katalogu ubezpieczonych osoby pełniącej funkcję członka zarządu, w tym także prezesa zarządu spółki, pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie. W konsekwencji samo powołanie na podstawie Kodeksu spółek handlowych na stanowisko prezesa zarządu, jak również osiąganie z tego tytułu ustalonego w drodze uchwały wynagrodzenia, nic skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z przedstawionego na wstępie stanu faktycznego wynika, że osoba powołana do pełnienia funkcji Prezesa Zarządu otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie przyznane wyłącznie uchwałą zgromadzenia wspólników. Osoba ta nie będzie wykonywała funkcji Prezesa Zarządu w ramach stosunku prawnego stanowiącego tytuł do ubezpieczeń społecznych, co powoduje, że nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Tym samym brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia wypłacanego Prezesowi Zarządu Spółki, a konsekwencji na Wnioskodawcy nie spoczywa obowiązek odprowadzania tych składek.

Uzupełniająco Wnioskodawca zaznacza, że obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, a w konsekwencji obowiązek odprowadzania składek przez Wnioskodawcę jako płatnika obejmuje wyłącznie wynagrodzenie wypłacane z tytułu stosunku pracy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Ponadto Zakład podkreśla, iż wydając decyzję w trybie określonym treścią art. 10 ustawy oswobodzić działalności gospodarczej nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, w całości opierając się na treści przedstawionego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedstawiając pisemną interpretację przepisów Organ przyjmuje więc jako prawdziwe wskazane przez wnioskodawcę informacje, dotyczące m.in. charakteru i formy prawnej działań, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego opisanego we wniosku. Mając powyższe na uwadze, we wskazanym trybie Zakład nie ma również możliwości wypowiadania się co do prawidłowości zawarcia umowy o pracę ze wspólnikiem spółki.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z o.o. realizuje zarząd spółki, a jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja.

Jak słusznie zauważył Wnioskodawca, w myśl art. 201 § 4 powołanej powyżej ustawy - Kodeks spółek handlowych - członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego tj. podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. Podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie urnowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług, jak też jedynie powołanie uchwałą zgromadzenia wspólników.

Katalog osób, za które płatnik jest zobowiązany opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określono w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, natomiast obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) uzależniając zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nie obejmują obowiązkiem zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wynagrodzenia uzyskiwanego przez osobę pełniącą funkcję prezesa zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nic jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie (np. umowa o pracę).

Z treści wniosku z dnia 31 marca 2016 r. wynika, że Wnioskodawca powołał na stanowisko Prezesa Zarządu osobę zatrudnioną jednocześnie na podstawie umowy o pracę na stanowisku księgowej. Zgodnie z oświadczeniem Spółki zakres obowiązków wykonywanych na podstawie aktu powołania w żadnym stopniu nie pokrywa się z zakresem obowiązków wynikających ze stosunku pracy.

Mając powyższe na uwadze uznać należy, że pełnienie funkcji Prezesa Zarządu wyłącznie na podstawie aktu powołania przez osobę mającą zawartą umowę o pracę, z której nie wynikają czynności związane z tą funkcją, nie będzie skutkowało zaistnieniem obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od niemającego źródła w wykonywanym niezależnie stosunku pracy, wynagrodzenia przyznanego uchwałą wspólników z tytułu pełnionej funkcji. W rezultacie, w sytuacji uzyskiwania przez Prezesa Zarządu Spółki wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę i jednocześnie, niezależnie od powyższego, świadczeń pieniężnych z tytułu pełnionej funkcji, Wnioskodawca będzie zobowiązany do naliczania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne zgodnie zobowiązującymi w tym zakresie przepisami wyłącznie od przychodów uzyskanych z tytułu umowy o pracę.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku złożonym w dniu 4 kwietnia 2016 r. w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu pełnienia na podstawie powołania, niezależnie od wykonywanej umowy o pracę, funkcji Prezesa Zarządu Spółki.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.