WPI/200000/43/363/2018 - Brak obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce, w sytuacji gdy właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo litewskie.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2168) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 9 kwietnia 2018 r. przez przedsiębiorę (...) w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce, w sytuacji gdy właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo litewskie.

W dniu 9 kwietnia 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie podlegania ubezpieczeniom społecznym.

W opisie stanu faktycznego Wnioskodawca wskazał:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w Polsce i z tego tytułu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Wnioskodawca podjął pracę najemną (umowa o pracę na czas nieokreślony) na Litwie w wymiarze 11 godzin miesięcznie na zasadzie zadaniowego systemu organizacji czasu pracy, co będzie stanowić ok. 7% jego czasu pracy w stosunku do działalności gospodarczej w Polsce (przy założeniu 7-8 h dziennie wykonywania działalności gospodarczej w Polsce). Wynagrodzenie wnioskodawcy kształtuje się w wysokości (...) EUR na miesiąc. W związku z uzyskanym zatrudnieniem Wnioskodawca wystąpi do ZUS z zawiadomieniem o tym fakcie, przedstawi umowę o pracę na Litwie i potwierdzenie nadania numeru ubezpieczeniowego z SODRY oraz wyrejestruję się z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Polsce z tytułu działalności gospodarczej.

Pytanie:

Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy faktu czy będzie zobowiązany/a do odprowadzania składek społecznych i zdrowotnych z działalności gospodarczej, mając na uwadze fakt, że właściwym ustawodawstwem dla Wnioskodawcy w zakresie ubezpieczeń jest ustawodawstwo słowackie. Wnioskodawca powziął wątpliwość czy podlega ubezpieczeniu społecznemu w Polsce, gdy jest zatrudniony na Litwie i jednocześnie ma działalność gospodarczą w Polsce, a praca na Litwie jest świadczona 11 godzin miesięcznie z wynagrodzeniem (...) EUR miesięcznie?

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie:

Stanowisko Wnioskodawcy jest takie, że od momentu zatrudnienia na Litwie i przyjęcia go do tamtejszego systemu ubezpieczeń, wszystkie składki winny być odprowadzane tylko na Litwie, a w Polsce zobowiązany/a jest dokonać wyrejestrowania z ubezpieczeń. Podstawa prawna: art. 13 ust. 3 RPEiR (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r.

Do złożonego w dniu 9 kwietnia 2018 r. wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Wnioskodawca dołączył oświadczenie z dnia 19 marca 2018 r., że złożony wniosek ma na celu uzyskanie stanowiska Organu co do sposobu i zakresu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne, w sytuacji podlegania określonemu ustawodawstwu - w tej sytuacji litewskiemu.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Ponadto w myśl art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie wydania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego wnioskodawcę ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego, dlatego też w sprawach, w których wnioskodawca podejmuje aktywność zawodową na terenie dwóch Państw Członkowskich UE elementem niezbędnym dla rozstrzygnięcia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne wnioskodawcy jest wskazanie przez wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega lub będzie podlegał.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenie, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Tym samym Oddział podkreśla, że w trybie interpretacji nie dokonuje oceny prawnej czy prawidłowości wskazanego przez wnioskodawcę ustawodawstwa - w tym przypadku ustawodawstwa litewskiego. Wydając niniejszą decyzję Oddział oparł się jedynie na informacji przedstawionej przez Wnioskodawcę w piśmie z dnia 19 marca 2018 r., w którym jednoznacznie zostało wskazane, iż wnioskodawca podlega ustawodawstwu litewskiemu i chce uzyskania stanowiska organu w kwestii stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenie społeczne. Oddział przyjmuje zatem, że Wnioskodawca nie ma wątpliwości co do procedur do jakich powinien był się zastosować w kwestii ustalenia właściwego ustawodawstwa podejmując pracę najemną (umowa o pracę na czas nieokreślony) na Litwie i jednocześnie prowadząc pozarolniczą działalność na terytorium Polski.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym na terytorium Polski regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W świetle art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Kwestie związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących od maja 2010 r. reguluje zasadniczo w stosunku do Państw Członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L Nr 166 poz.l z dnia 30 kwietnia 2004 r. z późn. zm.) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia nr 883/2004 (Dz.Urz.UE.L Nr 284 poz. 1 z dnia 30 października 2009 r. z późn. zm.).

Osoby, do których zastosowanie mają powołane powyżej rozporządzenia, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Zasada podlegania ustawodawstwu jednego państwa członkowskiego oznacza, że w danym momencie można być ubezpieczonym tylko w jednym Państwie Członkowskim.

W opisie stanu faktycznego Wnioskodawca wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą w Polsce i podjął pracę najemną na Litwie w wymiarze 11 godzin miesięcznie z wynagrodzeniem w wysokości EUR co będzie stanowiło ok. 7% czasu Wnioskodawcy w stosunku do działalności prowadzonej w Polsce. Ustawodawstwem właściwym dla Wnioskodawcy jest ustawodawstwo litewskie.

W świetle powyższego Wnioskodawca nie będzie podlegała polskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego tj. ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, zatem nie będzie miał obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stwierdza, że stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji złożonym w dniu 9 kwietnia 2018 r. w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce w sytuacji gdy właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo litewskie - uznać należy za prawidłowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.