WPI/200000/43/362/2014 - Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 1 kwietnia 2014 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych WPI/200000/43/362/2014 Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodne działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 672) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 18 marca 2014 r. przez przedsiębiorcę (...) w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia członka Zarządu Fundacji w sytuacji, gdy nie łączy go z fundacją inny stosunek prawny niż powołanie.

UZASADNIENIE

W dniu 18 marca 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne przez prezesa zarządu fundacji.

Wnioskodawca we wniosku o interpretacje przedstawił opis zdarzenia przyszłego, zgodnie z którym (...) siedzibą w (...) (dalej: Fundacja) jako cel swojej działalności przyjęła wspieranie i upowszechnianie kultury fizycznej i sportu. Wnioskodawca wskazał, ze fundacja działa na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (dalej: ustawa o fundacjach) i Statutu Fundacji.

Zgodnie z § 14 ust. 1 lit. c powoływanie i odwoływanie członków Zarządu Fundacji należy do kompetencji Fundatora.

Ustalanie wynagrodzenia członków Zarządu Fundacji do kompetencji Rady Fundacji (§ 16 lit. 1 Statutu Fundacji). W najbliższym czasie Fundator zamierza dokonać zmian Statutu Fundacji poprzez dodanie zapisów, które umożliwiają pełnienie funkcji członka Zarządu Fundacji na podstawie samego powołania przez Fundatora, tj. przy nawiązaniu stosunku organizacyjnego, bez jednoczesnego zawieraniu umowy o pracę bądź cywilnoprawnej) z powołaną w skład zarządu osobą. Wnioskodawca uważa, że możliwe byłoby wiec, jak w przypadku zarządu spółek kapitałowych, nawiązywanie samych stosunków organizacyjnych z członkami zarządu (i na tej podstawie wypłacanie im wynagrodzenia za pełnienie funkcji członka zarządu), a także powoływanie w skład zarządu z jednoczesnym zawarciem umowy o prace bądź umowy cywilnoprawnej. Wnioskodawca stwierdza, ze możliwości te zostaną wprosi przewidziane w Statucie Fundacji m.in. poprzez wprowadzenie zapisu, zgodnie z którym "członek zarządu może otrzymywać wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji lub z tytułu zatrudnienia w oparciu o pracę lub umowę cywilnoprawną lub inny stosunek prawny."

Wnioskodawca wskazał, ze powyższe zmiany zostaną dokonane w sposób określony w Statucie Fundacji i następnie zgłoszone do krajowego Rejestru Sądowego. Wnioskodawca informuje, że po dokonaniu zmian w Statucie Prezes Zarządu będzie sprawował swoją funkcję na podstawie samego powołania i z tego tytułu będzie pobierał wynagrodzenie. Poza tym stosunkiem organizacyjnym brak będzie jednocześnie jakiejkolwiek umowy (o pracę bądź cywilnoprawnej) pomiędzy Fundacją a Prezesem Zarządu. W związku z planowanymi zmianami Statutu Fundacji, które zostały powyżej opisane, pojawia się wątpliwość prawna dotycząca obowiązku płacenia składek na ubezpieczenia zdrowotne z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie:

Zdaniem wnioskodawcy planowane zmiany w Statucie Fundacji mają na celu określenie stosunku prawnego łączącego członków Zarządu z Fundacją oraz zasad otrzymywania wynagradzania przez członków Zarządu Fundacji.

Wnioskodawca wskazał, te w następstwie dokonanych zmian członkowie Zarządu Fundacji będą mogli pełnić funkcje wyłącznie w oparciu o stosunek organizacyjny i z tego tytułu otrzymywać wynagrodzenie. Wynagrodzenie członka Zarządu z tytułu pełnienia funkcji wypłacane będzie proporcjonalnie do okresu, w jakim pełnić on będzie funkcję w zarządzie, przy czym podejmowanie decyzji w sprawie przyznawania i ustalania wysokości wynagrodzenia członków zarządu leży w kompetencji Rady Fundacji.

Wnioskodawca wskazał, ze planowane zmiany zostały oparte na regulacjach obowiązujących w odniesieniu do spółek handlowych, zawartych w art. 201 § 4 k.s.h., a konkretnie na zasadzie, ze członek zarządu może sprawować swoja funkcję na podstawie stosunku organizacyjno-prawnego (powołania), z którym nie musi się wiązać, nawiązany równolegle, stosunek obligacyjny w postaci np. umowy o prace, umowy zlecenia czy kontraktu menedżerskiego.

Wnioskodawca zauważa, ze zgodnie z art. 5 ustawy o fundacjach, fundator określa m.in. skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia zarządu i jego członków. Zdaniem wnioskodawcy to na jakiej podstawie swoją funkcję będzie sprawować członek zarządu fundacji leżeć będzie w gestii Rady Fundacji i to ona będzie decydować, czy powołanie będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu, czy też dodatkowo Fundacja będzie zawierać z członkami zarządu odrębne umowy (np. cywilnoprawne).

Stosunek organizacyjny związany z powołaniem członka Zarządu fundacji w sposób wyczerpujący regulować będą postanowienia Statutu Fundacji, określając kompetencje i obowiązki członków Zarządu.

Zdaniem wnioskodawcy. Statut Fundacji po dokonanych zmianach będzie aktem prawnym, na podstawie, którego regulowany będzie zarówno stosunek łączący członka Zarządu z fundacja, jak i sposób ustalania wynagrodzenia dla członków zarządu. Wnioskodawca wskazuje, ze ustawa o fundacjach nie zawiera rozwiązań w tym zakresie, wobec czego-zarówno w świetle art. 4 ustawy o fundacjach (fundacja działa na podstawie przepisów niniejszej ustawy i statutu), jak i mając na uwadze brak jakichkolwiek zakazów w tym zakresie rozwiązanie w postaci pełnienia funkcji członka zarządu fundacji jedynie na podstawie powołania (bez nawiązywania innego stosunku prawnego) uznać należy za dozwolone przez ustawodawcę. Wnioskodawca uważa, ze w kwestii składek na ubezpieczenie społeczne za wynagrodzenie pobierane z tytułu pełnienia funkcji członka Zarządu Fundacji w sytuacji, gdy członek zarządu pełni funkcję wyłącznie na podstawie powołania i nie łączy go w tym zakresie z Fundacją żaden inny (niż organizacyjny) stosunek prawny, a podstawą wypłaty tego wynagrodzenia jest wyłącznie uchwała Rady Fundacji, zdaniem wnioskodawcy brak będzie obowiązku odprowadzania z tego tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, jak również składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wnioskodawca wskazał, że rozstrzygające znaczenie ma tutaj art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Wyżej wymieniona ustawa reguluje zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Wspomniany juz art. 6 ustawy zawiera katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. W katalogu tym nie wymienia się powołania na mocy uchwały jako tytułu ubezpieczenia. Wnioskodawca stwierdza, ze brak będzie również podstawa do odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne z tego tytułu wobec braku stosownej regulacji w art. 66 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o "Świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Wnioskodawca podsumował stanowisko. Jego zdaniem, jeśli członka zarządu Fundacji będzie łączył jedynie wynikający z powołania stosunek organizacyjny (brak będzie jednocześnie jakiejkolwiek umowy pomiędzy członkiem zarządu a Fundacją, która tworzyłaby odrębny stosunek pracy lub cywilnoprawny) i podstawą wypłacenia wynagrodzenia dla członka zarządu Fundacji będzie tylko i wyłącznie powołanie, to nie powstanie obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, ani obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zdaniem wnioskodawcy, taki obowiązek zaistnieje jedynie w sytuacji, w której pełnienie funkcji przez członka zarządu będzie się opierać na umowie o pracę, umowie zlecenia lub innej umowie cywilnoprawnej.

W związku z powyższym zagadnieniem prawnym wnioskodawca zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie interpretacji.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. S cytowanego przepisu w związku i art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia I stycznia 2013 r. udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r., o fundacjach (tekst jedn.: Dz. U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203) fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.

Fundacja działa na podstawie niniejszej ustawy i statutu, (art. 4 cyt. ustawy). Fundator ustala statui fundacji, określający)ej nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut może zawierać również inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności i warunków jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji (art. 5 ust. cyt. ustawy).

Legitymację do działania w charakterze zarządu fundacji uzyskuje się aa podstawie dodatkowych czynności, tj. powołania do zarządu. Określenie "powołanie" jest ogólnym terminem, obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego między fundacja a członkami organu, który będzie upoważniał daną osobę do pełnienia funkcji. Na mocy odpowiedniej regulacji statutowej, członkowie zarządu mogą być powołani w rozmaity sposób. Może to być powołanie przez inne organy fundacji, powołanie przez osoby trzecie, wskazanie przez osoby uprawnione, losowanie itp. Konsekwencją prawidłowego powołania do zarządu jest nawiązanie stosunku organizacyjnego, tworzącego więzi prawne na linii członek zarządu - fundacja. Stosunku takiego nie wywołuje bezpośrednio nawiązanie stosunku pracy ani wykonywanie obowiązków na podstawie innych umów. Pełnienie funkcji jest możliwe również, podstawie powołania bez konieczności zawierania dodatkowych umów. Od woli fundacji zależy, czy stosunek organizacyjny będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie.

Następstwem nawiązania stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego, na przykład umowy o pracę, umowy o zarządzanie Od woli fundatora zależy. czy stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków, czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. W przypadku nawiązania stosunku pracy, czy też umowy o zarządzanie) zasadą jest odpłatność. Zawarcie umowy o pracę (czy innej umowy) ma znaczenie wtórne wobec stosunku organizacyjnego, łączącego członka zarządu z fundacją. Nie występuje zależność odwrotna, czyli w wyniku zawarcia wyżej wymienionych umów nie można uzyskać statusu członka zarządu.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Instytucja powołania do zarządu fundacji jako stosunek wyłącznie organizacyjny nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych w świetle art. 6 ustawy o sus, chyba ze z członkiem zarządu fundacji, spółki kapitałowej zostanie zawarta umowa o pracę, umowa kontraktu menedżerskiego lub inna umowa zlecenia, która będzie stanowiła tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę zdarzenia przyszłego wynika, ze w najbliższym c/asie Fundator zamierza dokonać zmian statutu fundacji poprzez dodanie zapisów, które umożliwią pełnienie funkcji członka zarządu fundacji na podstawie samego powołania przez Fundatora, bez jednoczesnego zawierania umowy o pracę bądź cywilnoprawnej z powołaną w skład zarządu osobą. Wnioskodawca wskazał, że po dokonaniu zmian w statucie prezes zarządu fundacji będzie sprawował funkcję wyłącznie na podstawie powołania i będzie z tego tytułu pobierał wynagrodzenie. Wnioskodawca podkreślił, że poza stosunkiem organizacyjnym powołania brak będzie jakiejkolwiek umowy o pracę lub cywilnoprawnej pomiędzy fundacją a prezesem zarządu.

Oddział wskazuje, że w przypadku gdy prezesa fundacji bądź członka zarządu będzie z fundacją łączył wyłącznie stosunek organizacyjny powołania bez zawierania innych dodatkowych umów w jego wykonaniu, to stosunek powołania do zarządu nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

W związku z powyższym Oddział uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

POUCZENIE

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w ducie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Opublikowano: www.zus.gov.pl