WPI/200000/43/352/2016 - Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za zatrudnionego obywatela Ukrainy wykonującego pracę na rzecz polskiego podmiotu i na terytorium Polski.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 24 marca 2016 r., uzupełnionym w dniu 22 kwietnia 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) Sp. z o.o. uznał za:

W dniu 24 marca 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę: (...) Sp. z o.o. reprezentowanego przez pełnomocnika, radcę prawnego (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został przez Wnioskodawcę uzupełniony w dniu 22 kwietnia 2016 r.

Wnioskodawca w opisie zdarzenia przyszłego wskazał, że Firma (...) Sp. z o.o. mająca siedzibę w Polsce prowadząca działalność jako Agencja Pracy Tymczasowej chce zatrudnić obywatela Ukrainy na wykonanie określonej pracy w firmie, która złożyła zapotrzebowanie na takiego pracownika do (...) Sp. z o.o.

Wnioskodawca zwrócił się z pytaniem, czy od obywatela z Ukrainy są odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne a jeśli tak to kto (...?) ma je odprowadzać? oraz jak zgłosić obywatela z Ukrainy do ZUS jeśli nie posiada on zameldowania w Polsce (brak PESEL).

Inny przypadek przedstawiony przez Wnioskodawcę - Firma (...) Sp. z o.o. zawiera umowę z firmą na Ukrainie na podstawie której firma z Ukrainy deleguje swojego pracownika do pracy w Polsce na określony czas np. 6 miesięcy. Czy od takiej osoby są odprowadzane składki ZUS w Polsce, jeśli jest ona zatrudniona na Ukrainie? A jeśli tak to która firma je odprowadza - pracodawca ukraiński czy firma która złożyła zapotrzebowanie na tego pracownika?

Pismem z dnia 31 marca 2016 r. Oddział skierował do Wnioskodawcy wezwanie o uzupełnienie wniosku z dnia 24 marca 2016 r. o wydanie interpretacji poprzez przedstawienie własnego stanowiska w sprawie.

Wezwanie zostało odebrane w dniu 13 kwietnia 2016 r. Pismem z dnia 14 kwietnia 2016 r. (nadanym w Urzędzie Pocztowym w dniu 19 kwietnia 2016 r., wpływ do Oddziału w dniu 22 kwietnia 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek wskazując własne stanowisko w sprawie:

Wnioskodawca wskazał, że w powyższej sprawie zwrócił się również z pytaniem do PUE ZUS, skąd otrzymał odpowiedź, którą w załączeniu dołączył.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Powyższy zapis art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje jednoznacznie, że nie każda sprawa leżąca we właściwości organu jest możliwa do rozstrzygnięcia przez wydanie interpretacji w tym trybie. W konsekwencji, w przypadku, gdy wniosek o wydanie pisemnej interpretacji zostanie złożony w sprawie dotyczącej innego niż wskazany powyżej zakresu, właściwy do rozpoznania wniosku Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest odmówić wydania takiej interpretacji.

Wskazany w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych katalog spraw, które mogą zostać rozpatrzone poprzez wydanie decyzji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, obejmuje kwestie związane z obowiązkiem świadczenia daniny publicznej, natomiast nie obejmuje spraw związanych z wyjaśnianiem przedsiębiorcy zasad i sposobu wypełniania dokumentów zgłoszeniowych, terminów składania tych dokumentów oraz na kim ciąży obowiązek złożenia dokumentów zgłoszeniowych w związku z powstałym określonym tytułem do ubezpieczeń.

Oddział podkreśla, iż w świetle wskazanego powyżej przepisu, Zakład w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie dokonuje ustalenia, ani potwierdzenia ustalonego właściwego ustawodawstwa, któremu podlegać będzie osoba zatrudniona, a jedynie wypowiada się w kwestii obowiązku odprowadzania za taką osobę składek na ubezpieczenia społeczne do polskiego systemu ubezpieczenia społecznego.

Tym samym, w drodze interpretacji Zakład nie ma podstaw prawnych do potwierdzenia, że obywatel Ukrainy zatrudniony u pracodawcy na Ukrainie oddelegowany na określony czas do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega ustawodawstwa ukraińskiemu.

Z powyższych względów Zakład odmówił wydania pisemnej interpretacji w sprawie potwierdzenia ustawodawstwa ukraińskiego dla obywatela Ukrainy zatrudnionego przez pracodawcę ukraińskiego na terytorium Ukrainy, oddelegowanego na określony czas do pracy w Polsce, w konsekwencji braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne do polskiego systemu zabezpieczenia społecznego oraz w kwestii zasad wypełniania dokumentów zgłoszeniowych w związku z zatrudnieniem obywatela Ukrainy.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 5 ust. 2 wyżej cytowanej ustawy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie podlegają również cudzoziemcy zatrudnieni wprawdzie przez polskie podmioty, ale miejsce wykonywania ich pracy określono w umowie o pracę poza granicami Polski. Jeśli miejsce pracy zostało określone za granicą i tam praca jest wykonywana, zatrudniony cudzoziemiec nie jest pracownikiem na obszarze Polski.

Należy podkreślić, że elementem zasadniczym, który decyduje o objęciu polskimi ubezpieczeniami społecznymi jest miejsce wykonywania pracy przez pracownika nawet jeśli do zawarcia umowy doszło w siedzibie pracodawcy na terenie Polski.

Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, a więc osobami pozostającymi w stosunku pracy, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.

Stosownie do przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, w ramach której zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Jednakże Kodeks pracy nie zastrzega, że pracownikiem może być tylko osoba posiadająca obywatelstwo polskie. Cudzoziemiec jest zatem - zgodnie z art. 2 ustawy - kodeks pracy - pracownikiem, jeśli został zatrudniony na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.

Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych również nie uzależniają objęcia polskimi ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania, pobytu itp. Istotny dla objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest:

Istotnym zatem dla objęcia ubezpieczeniami społecznymi zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest fakt zawarcia stosunku pracy z polskim podmiotem lub innej umowy rodzącej obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz wykonywanie pracy w ramach takiej umowy na obszarze Polski.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca chce zatrudnić obywatela Ukrainy na wykonanie określonej pracy w firmie, która złożyła zapotrzebowanie na takiego pracownika do (...) Sp. z o.o. obywatel Ukrainy nie ma zameldowania w Polsce w związku z tym nie posiada nadanego numeru PESEL.

Rozpatrując powyższe zdarzenie przyszłe należy mieć na uwadze, iż jeżeli miejsce pracy zostało określone na terytorium Polski i praca będzie wykonywana na terytorium Polski - obywatel Ukrainy, który wykonuje swoją pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, spełnia przesłanki określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zatem uwzględniając opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące przepisy prawa jeśli obywatel ukraiński będzie wykonywał swoją pracę, na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy o pracę zawartej z polskim pracodawcą, to zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 13 pkt 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym chorobowemu, wypadkowemu w Polsce od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Należy również zgodzić się ze stanowiskiem przedstawionym przez Wnioskodawcę, że (...) Sp. z o.o. jako podmiot będzie posiadała status płatnika składek dla pracownika w ww. przypadku.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 marca 2016 r., uzupełnionym w dniu 22 kwietnia 2016 r. jak w sentencji decyzji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.