WPI/200000/43/343/2020

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 266 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowisko przedstawione we wniosku złożonym 28 kwietnia 2020 r. przez przedsiębiorcę: (...) uznaje za nieprawidłowe w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku, gdy z tytułu umowy o pracę nie uzyskuje się podstawy wymiaru składek w przeliczeniu na okres miesiąca w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia.

Wnioskiem złożonym 28 kwietnia 2020 r. (zwany dalej "Przedsiębiorcą") wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (zwanego dalej "Zakładem") o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Od (...) 2016 r. Przedsiębiorca pozostaje w stosunku pracy z Firmą (...). Mimo zapisu w umowie o pracę, iż jest to zatrudnienie w wymiarze 1/2 etatu, to od samego początku zatrudnienia osiągał wynagrodzenie wyższe od wynagrodzenia minimalnego. W związku z powyższym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej zgłoszony był tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Wynagrodzenie Przedsiębiorcy z tytułu umowy o pracę jest wypłacane do dnia 10-go następnego miesiąca. Z tego faktu następują przesunięcia wypłaty wynagrodzenia na kolejny miesiąc, a więc przykładowo wynagrodzenie wypłacone w styczniu 2020 r. i wykazana w nim podstawa składek ZUS dotyczyła miesiąca grudzień 2019 r. Wynagrodzenie za wymieniony miesiąc było wyższe niż minimalne wynagrodzenie za rok 2019. Jednakże niższe niż minimalne wynagrodzenie ustalone dla roku 2020.

Przedsiębiorca ma wątpliwość, czy zatem w miesiącu styczniu 2020 r. powinien zgłosić się z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej do obowiązkowych składek społecznych? W oparciu o art. 9 pkt 2b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz na podstawie uzyskanych odpowiedzi w ZUS Inspektora, Przedsiębiorca uważa, iż w miesiącu

styczeń 2020 (oraz analogicznie w miesiącu styczeń z lat ubiegłych: 2019, 2018), nie miał podstaw do zgłaszania się w tych miesiącach do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 z późn. zm.), wskazując w art. 6 katalog podmiotów, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 powołanej ustawy osoby prowadzące działalność pozarolniczą, w tym pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Stosownie natomiast do treści art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów takich jak m.in. prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a, zgodnie z którym ww. ubezpieczeni, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od kwoty obowiązującego minimalnego wynagrodzenia za pracę, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów.

Zatem, jeżeli osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą pozostaje równocześnie w stosunku pracy, obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym tylko ze stosunku pracy, jeśli podstawa wymiaru składek z tytułu stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest równa lub wyższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ponadto istotny jest faktyczny przychód uzyskany w danych miesiącu, natomiast nie ma znaczenia za jaki okres następuje wypłata wynagrodzenia.

Powyższe potwierdza również wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20 grudnia 2016 r., sygn., akt AUa 601/16. Sąd wskazał: (...) ubezpieczeni wymienieni w art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów niż wskazanych w tym przepisie. Gdy więc podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia i jednocześnie osoba ta ma inny tytuł do ubezpieczeń, np. prowadzi działalność gospodarczą, to obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega z obu tych tytułów (...). Następnie Sąd zaznaczył, że (...) w świetle art. 9 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma znaczenia wymiar czasu pracy (pełny czy niepełny), w jakim pracuje osoba ubezpieczona pozostająca w stosunku pracy i jednocześnie prowadząca pozarolniczą działalność. Istotne jest to, czy w miesięcznym rozliczeniu wysokość podstawy wymiaru składek z tytułu pozostawania w stosunku pracy (wysokość wynagrodzenia) jest równa co najmniej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Wobec tego, aby skarżący jako osoba prowadząca pozarolnicza działalność gospodarczą mógł podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tylko z tytułu stosunku pracy, musiałby miesięcznie osiągać minimalne wynagrodzenie za pracę niezależnie od wymiaru czasu pracy, w którym pracuje (...).

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 grudnia 2018 r., sygn., akt Akt I UK 58/18 potwierdził powyższą regułę. Stwierdził: (...) Instytucję zbiegu tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych reguluje art. 9 ustawy systemowej. Przepis ten rozstrzyga, które z będących w zbiegu tytułów są tytułami do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a które dają jedynie prawo zgłoszenia się do tych ubezpieczeń dobrowolnie lub nie stanowią tytułu do owych ubezpieczeń (...). (...) W art. 9 ust. 1 ustawy systemowej zostały wskazane tytuły, z którymi zawsze łączy się obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. (...) Jeżeli jednak podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy systemowej, w przeliczeniu na okres miesiąca, jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, wówczas stosownie do art. 9 ust. 1a tej ustawy aktualizuje się obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z innego tytułu posiadanego przez ubezpieczonego (...). Dalej Sąd Najwyższy wyjaśnia, (...) że zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy systemowej, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód, rozumiany według zasad określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych, miedzy innymi, z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (...) i taka jest też podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie. (...) Przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są więc otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Stąd też wynagrodzenie będzie dla pracownika przychodem tego roku podatkowego, w którym zostało otrzymane, choćby nawet dotyczyło ono roku poprzedniego (...).

W konsekwencji uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym 28 kwietnia 2020 r. stan faktyczny, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy prawa należy uznać za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku, gdy z tytułu umowy o pracę nie uzyskuje się podstawy wymiaru składek w przeliczeniu na okres miesiąca w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID bieg terminów procesowych w postępowaniach administracyjnych i sądowych nie rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres (ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2020 r. poz. 568).