WPI/200000/43/322/2023 - Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie art. 18c u.s.u.s.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład) stanowisko przedstawione we wniosku złożonym 29 marca 2023 r. przez Pana (...) (dalej: Przedsiębiorca) uznaje za nieprawidłowe w przedmiocie możliwości ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wnioskiem złożonym 29 marca 2023 r., Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego Przedsiębiorcy

Przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, świadczącą usługi budowlane od 3 lipca 2020 r. Spełniając warunki kontynuował ubezpieczenie od początku prowadzenia działalności w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Firma świadczy usługi budowlane-wykończenia wnętrz w budynkach, kod pkd 43.39.Z. Podatnik rozlicza się na zasadach ogólnych oraz opodatkowuje się podatkiem progresywnym według skali. Głównymi odbiorcami usług są osoby indywidualne nieprowadzące działalności gospodarczej. Przedsiębiorca od listopada 2022 dobrowolnie zarejestrował się do ubezpieczeń w ZUS z kodem 051000 uprzednio wyrejestrowując się z KRUS. Z dniem 1 stycznia 2023 r. Przedsiębiorca zarejestrował się do tzw. Mały ZUS Plus kod 059000 spełniając warunki jakie obowiązują przedsiębiorcę w rozumieniu art. 18c. - (Mały ZUS Plus) - System ubezpieczeń społecznych Dz. U. z 2022.1009 t.j. złożył do ZUS dokument ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 059000. Przedsiębiorca w roku 2022 z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie przekroczył kwoty przychodu 120 000 zł oraz prowadził działalność gospodarczą 365 dni. ZUS w kartotece płatnika ustalił liczbę dni prowadzenia działalności na dni.

Stanowisko Przedsiębiorcy

Przedsiębiorca uważa, że w powyżej opisanej sytuacji przysługuje mu prawo do korzystania z ulgi Mały ZUS Plus od stycznia 2023 r. jako, że spełnił warunki określone w art. 18c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Dz. U. z 1998 r. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.

W powyżej wskazanym artykule 18c wymienione są wykluczenia jakie uniemożliwiają zgłoszenia przedsiębiorcy do Mały ZUS Plus.

I tak punkt 1 artykułu mówi: Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego, o którym mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 złotych, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanego dalej "dochodem z pozarolniczej działalności gospodarczej", uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym.

Następnie punkt 7 artykułu wskazuje "Roczny limit przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 1, w przypadku rozpoczęcia, zakończenia lub zawieszenia prowadzenia działalności w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc kwotę 120 000 złotych przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym i mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym. Otrzymany wynik jest zaokrąglany do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa"

W punkcie 11 natomiast ustawodawca wskazuje kogo nie dotyczy i nie może stosować jej przepisów i jest to kolejno:

Przedsiębiorca uważa, że żadnego z podpunktów od 1 do 6 które opisane są powyżej nie spełnił i przysługuje mu prawo do "Mały ZUS Plus". Według stanu faktycznego prowadził działalność przez cały rok 2022 tj. 365 dni. Przychód z prowadzonej działalności nie przekroczył ustawowych 120 000 zł. Według artykułu 18c ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Dz. U. z 1998 r. Nr 137, poz. 887 z późn. zm. nie jest zawarte w niej liczba dni podlegania do ubezpieczeń społecznych w ZUS, tylko i wyłącznie liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej, która w tym przypadku wynosiła równe 365 dni.

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców w rozdziale I w artykule 3 definiuje czym jest pozarolnicza działalność gospodarcza cytat: "Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły" oraz dalej artykuł 4 pkt 1 Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą". Przedsiębiorca uważa że mając zarejestrowaną działalność w CEIDG opłacając ubezpieczenie w KRUS jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą.

Analiza stanu faktycznego w świetle stanu prawnego

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania prawidłowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ww. ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dyspozycja art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Natomiast art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi: podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego, o którym mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 złotych, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanego dalej "dochodem z pozarolniczej działalności gospodarczej", uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym. Podstawa wymiaru składek, nie może przekraczać 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku - art. 18c ust. 2 ww. cytowanej ustawy.

Zatem, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą na niewielką skalę jest uzależniona od uzyskanego dochodu z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym.

Dotyczy to tylko osób prowadzących działalność gospodarczą (działalności wpisanej do CEIDG), nie dotyczy natomiast osób prowadzących inną pozarolniczą działalność, tj.: twórców i artystów, osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, osoby prowadzącej publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy - Prawo oświatowe.

W art. 18c ust. 11 ustawy został zawarty katalog negatywnych przesłanek, uniemożliwiających osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą skorzystanie z możliwości zastosowania prawa do ustalenia najniższej podstawy wymiaru składek.

W konsekwencji przepisy art. 18c nie mają zastosowania do osób, które lub do których:

Powyższe oznacza, iż osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie nabędzie prawa do zastosowania podstawy wymiaru składek ustalonej w oparciu o przeciętny miesięczny dochód uzyskany przez ww. osobę w poprzednim roku kalendarzowym, w sytuacji gdy spełni choć jedną z wymienionych powyżej przesłanek. Tym samym, obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru w wysokości nie niższej niż ustalona na zasadach przedstawionych w art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dla takiej osoby nie powstanie. Wówczas zasadne będzie ustalenie podstawy wymiaru składek na zasadach określonych w art. 18 ust. 8 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z treści przedstawionego we wniosku stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że Przedsiębiorca podlegał ubezpieczeniom społecznym rolników, jednakże od listopada 2022 r. dobrowolnie zarejestrował się do ubezpieczeń w ZUS, okres ubezpieczenia w systemie ubezpieczeń społecznych wyniósł dni. Wątpliwość Przedsiębiorcy sprowadzają się do sposobu ustalenia okresu prowadzonej działalności gospodarczej, a w konsekwencji do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w oparciu o art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 18c ust. 11 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jeśli osoba prowadząca działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez mniej niż 60 dni kalendarzowych nie przysługuje prawo do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 18c ust. 1 powyższej ustawy.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej odpowiada liczbie dni, w której Przedsiębiorca w poprzednim roku podlegał ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu tej działalności. W konsekwencji, nieuwzględnieniu podlega liczba dni, w których pozarolnicza działalność była prowadzona lecz Przedsiębiorca podlegał ubezpieczeniom społecznym w KRUS. W takiej sytuacji, Przedsiębiorca winien ustalić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w oparciu o art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stanowisko Zakładu

Mając powyższe na uwadze, przedstawiony we wniosku złożonym 29 marca 2023 r. przez Przedsiębiorcę opis stanu faktycznego oraz obowiązujące przepisy Zakład uznaje za nieprawidłowe stanowisko w przedmiocie możliwości ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego, przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. l i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.